QUY TRÌNH 6 BƯỚC HOẠCH ĐỊNH CHIẾN LƯỢC KINH DOANH HIỆU QUẢ

Hoạch định chiến lược kinh doanh là một quá trình quan trọng trong việc xác định hướng đi và đạt được thành công trong kinh doanh. Để thực hiện nó một cách hiệu quả, hãy theo dõi 6 bước tối giản, từ việc xác định mục tiêu cụ thể cho đến việc thiết lập kế hoạch chi tiết. Đọc ngay để tạo ra một chiến lược mạnh mẽ cho sự phát triển kinh doanh của bạn.

1. Hoạch định chiến lược kinh doanh là gì?

Hoạch định chiến lược kinh doanh là một quy trình quan trọng giúp doanh nghiệp xây dựng lộ trình phát triển dài hạn. Thông qua quá trình này, các nhà quản lý không chỉ xác định rõ mục tiêu mà còn chọn lọc phương pháp triển khai hiệu quả nhất để đạt được chúng. Đồng thời, hoạch định chiến lược còn cho phép doanh nghiệp giám sát tiến độ, đo lường hiệu quả công việc và năng lực của đội ngũ, từ đó tối ưu hóa hoạt động kinh doanh và thúc đẩy sự phát triển bền vững.

Thực tế cho thấy, rất nhiều doanh nghiệp chỉ thực hiện hoạch định chiến lược kinh doanh khi kết quả trả về không tốt hay doanh nghiệp đang gặp khó khăn trong duy trì ổn định và phát triển.

Theo thống kê của Harvard Business Review, có đến 85% đội ngũ lãnh đạo chỉ dành chưa đến 1 giờ mỗi tháng cho công việc nghiên cứu và thảo luận về chiến lược kinh doanh và khoảng 50 là gần như không dành thời gian cho công việc này. Chính vì vậy, đến khoảng 95% nhân viên không nắm rõ chiến lược kinh doanh của công ty là gì.

Các chuyên gia chiến lược và phân tích thị trường cho rằng, quá trình hoạch định chiến lược kinh doanh cần diễn ra liên tục hàng ngày, hàng tuần, hàng tháng, hàng quý và hàng năm.

Điều này sẽ giúp quá trình kinh doanh đi đúng hướng, đồng thời mau chóng đối phó được với những rủi ro, sai lệch trong kinh doanh để tối ưu hiệu quả một cách tốt nhất.

2. Vai trò hoạch định chiến lược kinh doanh của công ty

Hoạch định chiến lược kinh doanh đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển và thành công của một công ty. Dưới đây là những vai trò quan trọng của quá trình này đối với một công ty:

• Xác định hướng đi: Hoạch định chiến lược giúp xác định hướng đi dài hạn của công ty. Nó định rõ mục tiêu, tầm nhìn, và sứ mệnh của công ty, giúp đảm bảo rằng toàn bộ tổ chức đang làm việc với mục tiêu chung

• Tạo sự tập trung: Chiến lược kinh doanh giúp tạo ra sự tập trung và đồng thuận trong công ty. Nó định rõ ưu tiên và ưu tiên các hoạt động và dự án quan trọng để đạt được mục tiêu

• Xác định cơ hội và rủi ro: Quá trình hoạch định chiến lược cho phép công ty đánh giá môi trường kinh doanh và xác định cơ hội mới cũng như rủi ro tiềm ẩn. Điều này giúp công ty tận dụng cơ hội và đối phó với các thách thức một cách hiệu quả

• Tối ưu hóa tài nguyên: Chiến lược kinh doanh giúp công ty xác định nguồn lực cần thiết để đạt được mục tiêu. Điều này bao gồm tài chính, nhân lực, và các nguồn lực khác. Công ty có thể tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên và đảm bảo rằng chúng đang được đầu tư vào các hoạt động có giá trị cao nhất

• Định vị thương hiệu trên thị trường: Chiến lược kinh doanh giúp công ty xác định cách nó muốn định vị mình trên thị trường. Nó xác định cách công ty muốn được thị trường biết đến, và cách nó muốn cạnh tranh với các đối thủ

• Đo lường và đánh giá: Hoạch định chiến lược cung cấp một khung làm việc để đo lường và đánh giá hiệu suất của công ty. Nó cho phép công ty theo dõi tiến độ đối với các mục tiêu và thực hiện điều chỉnh khi cần thiết

 >>> XEM THÊM: ĐỊNH VỊ THƯƠNG HIỆU LÀ GÌ? 5 BƯỚC & 9 PHƯƠNG PHÁP ĐỂ CÓ VỊ THẾ VỮNG CHẮC

3. 6 bước hoạch định chiến lược kinh doanh hiệu quả cho doanh nghiệp

Tạo ra một hoạch định chiến lược kinh doanh hiệu quả là chìa khóa để định hình tương lai và thành công của một tổ chức hoặc doanh nghiệp. Chiến lược này không chỉ là một tài liệu hoặc kế hoạch, mà còn là hướng dẫn cho việc ra quyết định và hành động trong tất cả các khía cạnh của hoạt động kinh doanh. 6 bước sau đây chính là cách hoạch định chiến lược kinh doanh tối giản và hiệu quả:

3.1. Phân tích môi trường kinh doanh

Phân tích môi trường là nền tảng của mọi chiến lược kinh doanh, cung cấp cái nhìn tổng quan về thị trường và các yếu tố ảnh hưởng. Để đảm bảo kết quả phân tích sâu và chính xác, doanh nghiệp có thể thực hiện các bước chi tiết sau:

• Phân tích thị trường: Đánh giá quy mô thị trường, tốc độ tăng trưởng và xu hướng thị trường.
• Phân tích khách hàng: Tìm hiểu sâu về nhu cầu, hành vi, và tâm lý của khách hàng.
• Phân tích đối thủ cạnh tranh: Phân tích các chiến lược, điểm mạnh, điểm yếu và vị thế của đối thủ.
• Phân tích xác yếu tố kinh doanh khác: Xem xét tác động của các yếu tố như chính sách pháp luật, tình hình kinh tế, biến đổi xã hội và tiến bộ công nghệ. Việc phân tích toàn diện giúp doanh nghiệp nắm bắt những cơ hội tiềm năng và chuẩn bị sẵn sàng đối phó với các rủi ro.

3.2. Xác định mục tiêu kinh doanh

Mục tiêu kinh doanh là kim chỉ nam của chiến lược, giúp các phòng ban trong doanh nghiệp có cùng định hướng hành động. Dựa trên những phân tích môi trường, doanh nghiệp thiết lập các mục tiêu kinh doanh cụ thể và đo lường được, ví dụ:

• Tăng trưởng doanh số: Đặt mục tiêu doanh thu tăng trưởng 15% trong năm tới.
• Thị phần: Tăng thị phần lên 20% trong thị trường chính.
• Mở rộng thị trường: Xâm nhập các khu vực hoặc thị trường mới.
• Phát triển sản phẩm: Ra mắt ít nhất 2 sản phẩm mới trong năm. Những mục tiêu này cần thực tế và có khả năng thích ứng với môi trường kinh doanh, từ đó tạo động lực và định hướng cho doanh nghiệp.

3.3. Xây dựng chiến lược cạnh tranh

Xây dựng chiến lược cạnh tranh là bước giúp doanh nghiệp tạo ra và duy trì lợi thế trước đối thủ. Một số cách tiếp cận chuyên sâu bao gồm:

• Phân đoạn thị trường và định vị khách hàng mục tiêu: Tập trung vào một hoặc nhiều phân khúc thị trường cụ thể.
• Chiến lược giá trị: Xác định những điểm đặc biệt trong sản phẩm hoặc dịch vụ mà doanh nghiệp cung cấp, giúp tạo sự khác biệt so với đối thủ.
• Tạo lợi thế cạnh tranh bền vững: Áp dụng các chiến lược như giảm chi phí, nâng cao chất lượng hoặc tập trung vào sự khác biệt. Một chiến lược cạnh tranh tốt sẽ giúp doanh nghiệp thu hút và giữ chân khách hàng, đồng thời củng cố vị thế trên thị trường.

👉Thấu hiểu những khó khăn của doanh nghiệp trong quá trình xây dựng và triển khai chiến lược kinh doanh, Trường Doanh Nhân HBR tổ chức khóa học chuyên sâu XÂY DỰNG & CẢI TIẾN MÔ HÌNH KINH DOANH đem đến doanh nghiệp các công cụ và giải pháp tối ưu nhất cho quá trình lên kế hoạch ngắn hạn và dài hạn cho toàn bộ tổ chức.

3.4. Quyết định về sản phẩm và dịch vụ

Các quyết định về sản phẩm và dịch vụ sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến sự thành công của doanh nghiệp:

• Nghiên cứu và phát triển sản phẩm: Xác định và phát triển các sản phẩm phù hợp với nhu cầu khách hàng, đồng thời khác biệt với đối thủ.
• Đánh giá tiềm năng tăng trưởng: Phân tích khả năng tăng trưởng của sản phẩm hoặc dịch vụ dựa trên các xu hướng thị trường và nhu cầu khách hàng.
• Phát triển hệ sinh thái sản phẩm: Xây dựng danh mục sản phẩm có liên kết, tạo nên giá trị cộng hưởng và gia tăng trải nghiệm khách hàng. Các quyết định về sản phẩm dịch vụ cần căn cứ vào phân tích thị trường và tiềm năng tăng trưởng dài hạn.

3.5. Lựa chọn kênh phân phối

Việc lựa chọn kênh phân phối đúng đắn giúp sản phẩm hoặc dịch vụ tiếp cận khách hàng một cách hiệu quả:

• Phân phối trực tiếp và gián tiếp: Quyết định bán hàng trực tiếp tới khách hàng hoặc qua các đại lý, nhà phân phối.
• Kênh truyền thông và quảng cáo: Tập trung vào các kênh quảng cáo trực tuyến, mạng xã hội, hoặc phương tiện truyền thông truyền thống phù hợp.
• Phương thức bán hàng: Xem xét các phương thức bán buôn, bán lẻ, hoặc qua thương mại điện tử. Lựa chọn kênh phân phối hợp lý giúp doanh nghiệp tối ưu chi phí, tăng cường khả năng tiếp cận khách hàng và nâng cao hiệu quả kinh doanh.

3.6. Đánh giá và điều chỉnh

Đây là bước giúp doanh nghiệp đảm bảo chiến lược được triển khai hiệu quả và kịp thời điều chỉnh khi cần thiết:

• Các chỉ số đánh giá: Theo dõi các chỉ số kinh doanh như doanh số bán hàng, lợi nhuận, và mức độ hài lòng của khách hàng.
• Phản hồi từ thị trường: Lắng nghe ý kiến và phản hồi của khách hàng để cải thiện sản phẩm và dịch vụ.
• Điều chỉnh chiến lược: Dựa trên các chỉ số và phản hồi, doanh nghiệp cần điều chỉnh chiến lược sao cho phù hợp với sự thay đổi của môi trường kinh doanh. Việc đánh giá thường xuyên không chỉ giúp duy trì hiệu quả chiến lược mà còn nâng cao khả năng cạnh tranh, giúp doanh nghiệp phát triển bền vững.

Giai đoạn đánh giá và điều chỉnh kế hoạch chiến lược là quá trình quan trọng để đảm bảo rằng chiến lược không chỉ phù hợp với mục tiêu của doanh nghiệp mà còn có khả năng thích nghi với sự biến đổi của môi trường kinh doanh. Điều này giúp đảm bảo sự bền vững và thành công của chiến lược kinh doanh trong dài hạn.

4. Nguyên nhân thất bại của nhiều chiến lược hoạch định kế hoạch kinh doanh

Nguyên nhân thất bại của nhiều chiến lược hoạch định kế hoạch kinh doanh có thể bắt nguồn từ những yếu tố khác nhau. Do đó, việc hiểu và tránh chúng có thể giúp doanh nghiệp thực hiện chiến lược một cách hiệu quả hơn. Dưới đây là một số nguyên nhân phổ biến:

• Thiếu linh hoạt và thích ứng: Môi trường kinh doanh thay đổi nhanh chóng, và nhiều chiến lược bị thất bại do thiếu khả năng thích nghi với sự biến đổi. Một chiến lược kinh doanh tốt cần phải linh hoạt và có khả năng thay đổi khi cần thiết để đối phó với sự thay đổi của thị trường

• Thiếu tương tác và phản hồi: Nhiều chiến lược kinh doanh thất bại do không có cơ chế tương tác và phản hồi đủ mạnh. Điều này dẫn đến việc không nhận biết kịp thời các vấn đề và cơ hội mới

• Không xác định rõ ràng mục tiêu: Khi mục tiêu không được xác định rõ ràng hoặc quá mơ hồ, các thành viên trong tổ chức khó có thể thực hiện và đánh giá chiến lược một cách hiệu quả

• Thiếu nguồn lực: Chiến lược kinh doanh thất bại nếu không có đủ nguồn lực (tài chính, nhân lực, vật lực) để thực hiện nó. Điều này đặc biệt quan trọng đối với các dự án hoặc mục tiêu đòi hỏi đầu tư lớn

• Không tập trung vào giá trị khách hàng: Một chiến lược kinh doanh hiệu quả phải tập trung vào việc cung cấp giá trị cho khách hàng. Thất bại xảy ra khi chiến lược bị tập trung vào lợi nhuận ngắn hạn mà không quan tâm đến nỗi đau, nhu cầu và mong muốn của khách hàng

• Không đo lường và đánh giá hiệu suất: Nếu không có cách để đo lường và đánh giá hiệu suất, bạn sẽ không biết liệu chiến lược đang thành công hay thất bại. Điều này cản trở khả năng điều chỉnh và cải thiện

• Thiếu cam kết: Một chiến lược kinh doanh đòi hỏi sự cam kết từ toàn bộ tổ chức. Nếu không có sự hỗ trợ và cam kết từ tất cả các cấp độ và nhân viên, chiến lược có thể gặp khó khăn trong việc thực hiện

• Không học hỏi từ kinh nghiệm: Thất bại có thể xảy ra khi tổ chức không học hỏi từ những sai lầm và thất bại trong quá khứ và không điều chỉnh chiến lược dựa trên kinh nghiệm đó

Để đảm bảo một chiến lược hoạch định kế hoạch kinh doanh hiệu quả, doanh nghiệp cần phải cân nhắc kỹ lưỡng, tập trung vào khả năng thích nghi và đảm bảo rằng nó được xây dựng dựa trên nền tảng mục tiêu rõ ràng và giá trị khách hàng.

>>> XEM THÊM: CHIẾN LƯỢC KINH DOANH LỰA CHỌN ĐÚNG CÁCH

5. Bài học từ hoạch định chiến lược kinh doanh từ Kodak

Trong vài thập kỷ trước, Kodak là một thương hiệu kiểm soát 70% thị phần máy ảnh phim tại Mỹ. Tuy nhiên, sau khi cơn lốc “kỹ thuật số” quét qua nhanh chóng, Kodak trở thành một ví dụ về việc hoạch định chiến lược kinh doanh thất bại.

Năm 1975, một kỹ sư tên là Steve Sasson tại Kodak đã phát minh ra máy ảnh số đầu tiên. Điều này chứng tỏ rằng Kodak đã có kiến thức và khả năng để tiếp tục phát triển công nghệ số. Tuy nhiên, họ không thực hiện kế hoạch triển khai máy ảnh số này một cách đầy đủ và sớm đủ, giúp họ thống trị thị trường máy ảnh số khi nó phát triển.

Kodak đã mua lại trang web chia sẻ ảnh trực tuyến Ofoto vào năm 2001. Tuy nhiên, họ không thể hiện khả năng thích nghi với xu hướng chia sẻ ảnh trên các nền tảng mạng xã hội như Facebook. Kodak đã bán trang web này cho Shutterfly vào năm 2012, trong khi Facebook đã mua lại Instagram, một ứng dụng chia sẻ ảnh, với giá 1 tỷ USD.

Một lý do chính khiến Kodak không thể thích nghi là họ không thay đổi mô hình kinh doanh chính của họ từ việc bán phim ảnh truyền thống. Trong khi thế giới chuyển sang ảnh kỹ thuật số và điện thoại thông minh có tích hợp máy ảnh, Kodak vẫn tập trung vào sản phẩm cốt lõi của họ, dù đã thực hiện một số bước hướng tới công nghệ số.

Kodak không muốn từ bỏ thị trường máy ảnh phim và từ chối thừa nhận tiềm năng của ảnh kỹ thuật số như một ngành kinh doanh mới. Họ thấy ảnh kỹ thuật số là mối đe dọa hơn là cơ hội, và duy trì niềm tin rằng nó chỉ là một phần hỗ trợ cho việc in ấn truyền thống. Họ còn thua cuộc khi không phát triển và sản xuất máy ảnh số riêng, mà thay vào đó, dựa vào các nhà sản xuất OEM. Sự thiếu hiện diện trong công nghệ cảm biến và xử lý hình ảnh khiến họ tỏ ra không cạnh tranh khi cuộc đua kỹ thuật số bắt đầu.

Một phần lý do tạo nên sự sai lầm này có thể là sự bảo thủ và sự kiên định trong việc giữ vững mảng kinh doanh đã thành công trong quá khứ và đặc biệt là hoạch định sai chiến lược kinh doanh. Kodak dường như đã bị "đánh bại bởi quá khứ của mình" và không đủ sẵn sàng để nhìn về phía trước.

6. Khi hoạch định chiến lược kinh doanh cần lưu ý điều gì? 

Mọi doanh nghiệp khi tiến hành quy trình hoạch định chiến lược kinh doanh đều có thể đối diện với nhiều khó khăn. Vì vậy, để đảm bảo rằng những kế hoạch này được triển khai một cách hiệu quả, doanh nghiệp cần xem xét một số vấn đề sau:

• Sử dụng ứng dụng quản lý công việc và phần mềm hỗ trợ phân tích để tiết kiệm thời gian và đảm bảo sự chính xác. Đồng thời, có sẵn nguồn tư vấn và tham khảo phù hợp giúp cải thiện kế hoạch

• Phân bổ nguồn lực, quyết định về ngân sách, nhân sự, và đầu tư vào sản phẩm, tùy thuộc vào mục tiêu chiến lược của doanh nghiệp

• Đề xuất kế hoạch dự phòng cho chiến lược cũng như tạo dựng nguồn vốn dự phòng. Điều này giúp thích nghi nhanh chóng và thay đổi kế hoạch khi gặp sự cố hoặc nguy cơ

• Trong từng chiến lược, doanh nghiệp cần tối ưu hóa sử dụng nguồn lực, đánh giá thực trạng và theo dõi xu hướng thị trường. Đảm bảo tính linh hoạt để thích nghi với tất cả các hướng dẫn trong quá trình thực hiện

• Người đứng đầu mỗi chiến lược cần có tầm nhìn, sự nhạy bén và sẵn sàng ứng phó với các tình huống khẩn cấp

Trong bài viết này, Trường Doanh Nhân HBR đã trình bày một cái nhìn tổng quan về hoạch định chiến lược kinh doanh và cung cấp cho độc giả một quy trình 5 bước tối giản nhưng hiệu quả. Bằng cách xác định mục tiêu, phân tích môi trường, xác định chiến lược, lập kế hoạch hành động, và thực hiện đánh giá, doanh nghiệp có thể dễ dàng bắt đầu xây dựng một chiến lược kinh doanh thành công. Đừng ngần ngại bắt tay vào công việc và áp dụng quy trình này để định hình tương lai và sự phát triển bền vững cho doanh nghiệp của bạn.