LÃNH ĐẠO TRONG KỶ NGUYÊN AI: BÍ QUYẾT CHUYỂN HÓA DOANH NGHIỆP HIỆU QUẢ

Trong kỷ nguyên AI bùng nổ, vai trò lãnh đạo trong kỷ nguyên AI đang trải qua sự biến đổi sâu sắc. Cùng Trường Doanh Nhân HBR khám phá cách các nhà lãnh đạo hiện đại nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy sự phát triển bền vững trong một môi trường kinh doanh luôn biến động.

1. Kỷ nguyên AI và tầm quan trọng của lãnh đạo trong bối cảnh hiện nay

Con người đang bước vào một kỷ nguyên mới, nơi Trí tuệ Nhân tạo (AI) tái định hình cách thức làm việc và cách lãnh đạo kết nối, điều phối đội ngũ. Cùng với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, con người cũng trở nên nhạy cảm và dễ tổn thương hơn trước những áp lực và biến động không ngừng của môi trường công việc và xã hội. 

Trong bối cảnh này, các kỹ năng lãnh đạo truyền thống ngày càng trở nên hạn chế, không đủ đáp ứng yêu cầu cấp thiết về khả năng dẫn dắt, kết nối, truyền cảm hứng và thúc đẩy hiệu suất của đội ngũ doanh nghiệp.

1.1. Bối cảnh chuyển đổi trong kỷ nguyên AI

Trí tuệ nhân tạo (AI) đang dần tái định hình cách thức vận hành, ra quyết định và phát triển nguồn nhân lực trong các doanh nghiệp. Chỉ trong vòng chưa đầy một thập kỷ, AI đã chuyển mình từ một công nghệ hỗ trợ đơn thuần thành một năng lực chiến lược trọng yếu, buộc các tổ chức, đặc biệt là các nhà lãnh đạo, phải điều chỉnh tư duy, công cụ và phương pháp quản trị của mình.

Kỷ nguyên mới của dân tộc Việt Nam được Tổng Bí thư Tô Lâm chỉ rõ là: “Đó là kỷ nguyên phát triển, kỷ nguyên giàu mạnh dưới sự lãnh đạo, cầm quyền của Đảng Cộng sản, xây dựng thành công nước Việt Nam xã hội chủ nghĩa, dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh, so sánh với các cường quốc năm châu” (Tô Lâm, 2024). 

“Trong bối cảnh này, vai trò của lãnh đạo doanh nghiệp càng trở nên quan trọng, khi họ không chỉ góp phần phát triển kinh tế mà còn góp phần thúc đẩy sự thịnh vượng của đất nước trong thời đại số”, Mr. Tony Dzung khẳng định.

Điều quan trọng cần nhận thức là: AI không chỉ đơn thuần thay đổi quy trình công việc mà còn thay đổi sâu sắc vai trò của nhà lãnh đạo.

Trong quá khứ, một nhà quản lý thành công thường dựa trên kinh nghiệm cá nhân, ra quyết định dựa trên trực giác và kiểm soát hoạt động bằng quyền hạn hành chính. Tuy nhiên, trong thời đại hiện nay, một nhà lãnh đạo hiệu quả là người biết kết nối và cân bằng giữa con người, công nghệ, dữ liệu và xây dựng chiến lược vận hành linh hoạt theo thời gian thực.

Trong bối cảnh dữ liệu được cập nhật liên tục từng phút, nhân viên làm việc đa dạng từ xa, AI đưa ra các quyết định nhanh chóng hơn con người, cùng với sự thay đổi không ngừng của thị trường và khách hàng, câu hỏi không còn là “AI có thay thế con người hay không?” mà trở thành:

“Liệu nhà lãnh đạo có thể tiếp tục giữ vị trí của mình nếu không hiểu và biết cách khai thác sức mạnh của AI?” Mr. Tony Dzung, Chủ tịch Hội đồng Quản trị HBR Holdings nhấn mạnh.

1.2. Lãnh đạo trong kỷ nguyên AI là gì?

Lãnh đạo trong kỷ nguyên AI là khả năng dẫn dắt doanh nghiệp khai thác tối đa sức mạnh của trí tuệ nhân tạo để thúc đẩy đổi mới sáng tạo, tự động hóa quy trình và ra quyết định dựa trên dữ liệu chính xác. 

Đây là phong cách lãnh đạo hiện đại, kết hợp giữa tầm nhìn chiến lược và sự hiểu biết sâu sắc về công nghệ, giúp doanh nghiệp linh hoạt ứng phó với biến động nhanh chóng của thị trường.

Khác với lãnh đạo truyền thống dựa chủ yếu vào kinh nghiệm và trực giác, lãnh đạo trong kỷ nguyên AI cần thành thạo ứng dụng công nghệ số, phân tích dữ liệu lớn và tích hợp AI vào chiến lược kinh doanh. 

Họ không chỉ ra quyết định mà còn thúc đẩy văn hóa đổi mới, học hỏi liên tục và phát triển đội ngũ kỹ năng số. Minh bạch, nhanh nhạy và khả năng thích ứng là yếu tố then chốt giúp lãnh đạo thành công trong thời đại AI.

Khi AI được ứng dụng sâu rộng, lãnh đạo không còn “ôm đồm” mọi việc mà trở thành người thiết kế hệ thống vận hành hiệu quả dựa trên công nghệ. Họ xây dựng chiến lược dài hạn, đảm bảo phối hợp nhịp nhàng giữa con người và máy móc, đồng thời quản trị rủi ro về dữ liệu và bảo mật. 

2. 8 năng lực cốt lõi của lãnh đạo trong kỷ nguyên AI

Trong kỷ nguyên mà trí tuệ nhân tạo (AI) đã trở thành hiện thực trong cuộc sống hàng ngày, nhà lãnh đạo không chỉ phải đối mặt với sự phát triển của công nghệ mà còn phải thích ứng với sự biến đổi sâu sắc về vai trò của con người trong hệ sinh thái vận hành doanh nghiệp. 

Khi máy móc có khả năng hiểu ngôn ngữ, dự đoán xu hướng và tự động hóa quyết định, câu hỏi đặt ra là: Vai trò của con người sẽ nằm ở đâu?

“Con người vẫn là linh hồn của tổ chức – là giá trị đạo đức, cảm xúc và sự sáng tạo không thể thay thế. Người lãnh đạo, hơn ai hết, phải là người khai mở và nuôi dưỡng những giá trị này, vừa trong bản thân mình, vừa trong toàn bộ đội ngũ”, Theo Mr. Tony Dzung chia sẻ.

Dưới đây là 8 năng lực cốt lõi mà một nhà lãnh đạo thực thụ cần sở hữu trong thời đại AI:

1 - Mobiliser – Khơi dậy động lực tập thể

Một nhà lãnh đạo ngày nay không chỉ đơn thuần là người ra lệnh mà là người tạo dựng tầm nhìn, truyền cảm hứng và dẫn dắt đội ngũ hướng tới một mục tiêu vượt lên trên lợi ích cá nhân. 

Trong thời đại AI có thể dự báo và tính toán chính xác các bước đi, chính ý chí và quyết tâm của con người mới là động lực thúc đẩy sự thay đổi thực sự. Nhà lãnh đạo với vai trò Mobiliser chính là người khơi nguồn và kích hoạt những hành động có ý nghĩa, tạo ra sức bật cho tập thể.

2 - Social Builder – Kết nối để xây dựng chiều sâu tổ chức

Khi AI hỗ trợ tối ưu hóa quy trình làm việc, thì yếu tố còn thiếu lại chính là sự kết nối giữa con người với con người. Nhà lãnh đạo cần tái thiết lập và duy trì một môi trường làm việc nhân văn, nơi mà sự lắng nghe, thấu hiểu và hợp tác trở thành nền tảng giá trị của tổ chức. Trong thời đại số hóa, con người không thể bị thay thế bởi công nghệ mà cần được kết nối và cảm nhận sự đồng hành thật sự.

3 - Humanist – Tôn vinh sự sáng tạo và độc đáo

Mặc dù AI có khả năng mô phỏng nhiều hành vi, nhưng chỉ con người mới thực sự sáng tạo dựa trên bản thể và cá tính riêng biệt. Nhà lãnh đạo mang tư duy nhân văn là người bảo vệ sự đa dạng trong suy nghĩ, cảm xúc và trải nghiệm cá nhân – những giá trị mà dữ liệu không thể bao quát hoàn toàn. 

Khi AI định hình các quy tắc, thì lãnh đạo cần gìn giữ và thúc đẩy sự phá cách, sáng tạo để tạo ra sự khác biệt thực sự.

4 - Mediator – Cầu nối giữa AI và nhân sự

Không phải tất cả mọi người đều tin tưởng hoặc dễ dàng tiếp nhận AI. Vai trò của nhà lãnh đạo không chỉ là người vận dụng AI, mà còn là người truyền đạt, giải thích và giảm bớt những lo ngại liên quan đến công nghệ này. 

Với vai trò Mediator, lãnh đạo làm cho AI trở nên thân thiện, dễ hiểu và gắn kết với mục tiêu chung của tổ chức. Trong môi trường công nghệ phát triển nhanh hơn khả năng thích nghi của con người, vị trí “người hòa giải” giữa công nghệ và nhân sự trở nên vô cùng quan trọng.

XEM THÊM: TRIỂN KHAI AI CHO DOANH NGHIỆP VỪA VÀ NHỎ: BƯỚC ĐỘT PHÁ MỚI

5 - Explorer – Người khai phá giá trị mới

AI mang đến vô vàn cơ hội mới, nhưng chỉ khi có những nhà lãnh đạo với tầm nhìn chiến lược thì các cơ hội đó mới được khai phá thành giá trị thực tế. Nhà lãnh đạo tương lai là người không ngừng thách thức các mô hình kinh doanh hiện có, tìm kiếm những ứng dụng đột phá, thử nghiệm sáng tạo và chủ động tái định nghĩa lợi thế cạnh tranh thông qua AI.

6 - Signifier – Làm rõ và minh bạch mọi thứ mà máy móc không thể tự giải thích

AI thường hoạt động như một “chiếc hộp đen” với những quyết định khó giải thích bằng logic thông thường. Nhà lãnh đạo cần đảm bảo rằng mọi quyết định do AI đưa ra đều minh bạch và có thể được con người thấu hiểu. 

Với vai trò Signifier, lãnh đạo chiếu sáng những điểm mờ của dữ liệu và thuật toán, từ đó củng cố niềm tin, trách nhiệm và tính minh bạch trong tổ chức.

7 - Architect – Kiến trúc sư của sự chuyển hóa

Không phải tổ chức nào cũng sẵn sàng hoặc phù hợp để tích hợp AI một cách hiệu quả. Nhà lãnh đạo cần có năng lực thiết kế lại cấu trúc, quy trình và mô hình vận hành sao cho công nghệ trở thành một phần tự nhiên, không phải là một giải pháp tạm thời hay “vá lỗi”. Với vai trò Architect, nhà lãnh đạo không chỉ là kỹ sư hệ thống mà còn là người xây dựng nền tảng văn hóa số vững chắc cho tổ chức.

8 - Guardian – Người giữ gìn giá trị đạo đức

Khi AI ngày càng trở nên quyền lực, rủi ro liên quan đến đạo đức cũng tăng theo. Nhà lãnh đạo không thể bỏ qua trách nhiệm đặt ra giới hạn và các nguyên tắc vận hành cho công nghệ. Guardian chính là người xây dựng và duy trì các quy tắc đạo đức, bảo vệ giá trị con người trong một thế giới vận hành bởi thuật toán và tự động hóa.

Người lãnh đạo trong kỷ nguyên AI không chỉ đơn thuần là người sử dụng công nghệ, mà còn là người định hình cách thức con người hòa nhập và sống cùng AI. Quyền lực ngày nay không chỉ dựa trên dữ liệu, mà là khả năng của con người trong việc đặt ra những câu hỏi đúng đắn, duy trì giá trị cốt lõi và dẫn dắt tổ chức vận hành công nghệ một cách có trách nhiệm.

Vai trò lãnh đạo không còn giới hạn trong việc quản lý điều hành mà trở thành nghệ thuật cân bằng tinh tế giữa hiệu quả kinh doanh và giá trị nhân văn, giữa tốc độ phát triển và sự bền vững lâu dài. Từ sự cân bằng này, một thế hệ lãnh đạo mới đang dần hình thành và phát triển.

3. Bí quyết chuyển hóa doanh nghiệp qua vai trò lãnh đạo trong kỷ nguyên AI 

Việc ứng dụng AI không còn đơn thuần là bước “công nghệ hóa” mà đã trở thành giải pháp chiến lược giúp doanh nghiệp tăng tốc độ ra quyết định, chuẩn hóa quy trình vận hành và tối ưu hóa hiệu quả của đội ngũ nhân sự.

Tuy nhiên, chuyển đổi từ chiến lược sang thực thi vẫn luôn là thách thức lớn, đặc biệt với các nhà lãnh đạo chưa từng tích hợp AI vào quản trị doanh nghiệp.

Dưới đây là các bước tiếp cận thực tiễn để lãnh đạo bắt đầu chuyển hóa hiệu quả:

3.1. Tập trung giải quyết các điểm nghẽn hiện tại

Thay vì áp dụng AI một cách tràn lan, hãy xác định và ưu tiên xử lý những vấn đề then chốt trong doanh nghiệp:

• Ra quyết định chậm trễ? → Ứng dụng AI phân tích dữ liệu tài chính và thị trường để có quyết định nhanh và chính xác hơn.
• Quy trình vận hành rối rắm? → Triển khai tự động hóa quy trình (RPA, Zapier, Notion AI…) để nâng cao hiệu quả làm việc.
• Giao tiếp nội bộ kém hiệu quả? → Tích hợp AI trong tài liệu đào tạo, họp với ghi chú tự động và chatbot hỗ trợ nhân viên.

Ứng dụng AI hiệu quả là giải pháp nhằm giải quyết vấn đề cụ thể chứ không phải chỉ để “trình diễn” công nghệ.

3.2. Thiết kế quy trình phối hợp giữa AI và con người

Thay vì để AI thay thế hoàn toàn con người, hãy phân công AI đảm nhận các công việc xử lý, phân tích và lặp lại, trong khi con người tập trung vào sáng tạo, ra quyết định và tương tác xã hội.

Ví dụ: AI phân tích xu hướng khách hàng → con người lựa chọn chiến lược phù hợp → AI tự động cập nhật báo cáo KPI hàng tuần → con người đánh giá và điều chỉnh.

3.3. Đào tạo lại đội ngũ quản lý trung gian và cấp cao

Sự thay đổi trong doanh nghiệp không thể chỉ bắt nguồn từ những tầng lớp thấp hơn mà phải xuất phát từ các nhà lãnh đạo cấp cao và quản lý trung gian. Họ chính là những người có vai trò định hướng, truyền cảm hứng và tạo động lực cho toàn bộ tổ chức.

Trong kỷ nguyên AI, nhà lãnh đạo cần trở thành người tiên phong trong việc hiểu sâu sắc và vận dụng hiệu quả công nghệ trí tuệ nhân tạo. Điều này không chỉ giúp họ ra quyết định dựa trên dữ liệu chính xác mà còn giúp tối ưu hóa các quy trình vận hành và phát triển chiến lược phù hợp với xu thế số hóa.

Đào tạo lại đội ngũ quản lý trung gian và cấp cao là bước quan trọng để đảm bảo rằng họ có đủ kiến thức và kỹ năng để:

• Áp dụng AI và công nghệ số trong quản trị và vận hành doanh nghiệp.
• Truyền cảm hứng cho nhân viên, xây dựng văn hóa đổi mới và học hỏi liên tục.
• Thiết kế lại hệ thống ra quyết định, tạo sự phối hợp hiệu quả giữa con người và công nghệ.
• Định hướng chiến lược phù hợp với môi trường kinh doanh biến động và cạnh tranh ngày càng khốc liệt.

Một đội ngũ quản lý được đào tạo bài bản và nâng cao năng lực sẽ giúp doanh nghiệp duy trì sự linh hoạt, nâng cao năng suất và tạo ra lợi thế cạnh tranh bền vững trong kỷ nguyên AI.

4. Thách thức của lãnh đạo trong kỷ nguyên AI

Khi trí tuệ nhân tạo trở thành yếu tố thiết yếu trong mọi mô hình doanh nghiệp hiện đại, vai trò và năng lực của nhà lãnh đạo cũng phải thích nghi với những thách thức hoàn toàn mới. Không còn đơn thuần là quản trị con người, mà là dẫn dắt trong một hệ sinh thái phức hợp kết nối chặt chẽ giữa con người, dữ liệu và máy học.

Dưới đây là những thách thức nổi bật mà các nhà lãnh đạo cần lưu tâm:

1 - Ra quyết định trong môi trường dữ liệu biến động và đa chiều

Khác với mô hình truyền thống dựa chủ yếu trên kinh nghiệm và trực giác, quyết định trong kỷ nguyên AI phải dựa trên hệ thống dữ liệu phức tạp và cập nhật liên tục. 

Thách thức lớn nhất là nhà lãnh đạo phải hiểu rõ cách dữ liệu được thu thập, xử lý và phân tích để đưa ra quyết định nhanh chóng mà vẫn đảm bảo độ chính xác cao. Thiếu kỹ năng phân tích dữ liệu sẽ dễ dẫn đến việc hiểu sai hoặc lệ thuộc quá mức vào bộ phận kỹ thuật, gây ảnh hưởng tiêu cực đến chiến lược và vận hành doanh nghiệp.

2 - Cân bằng giữa công nghệ và con người

AI có thể thay thế nhiều công việc quản trị trung gian, nhưng không thể thay thế được sự đồng cảm, văn hóa doanh nghiệp và niềm tin nội bộ. Nếu quá phụ thuộc vào AI, tổ chức sẽ mất đi tính nhân văn và trở nên “vô cảm”. 

Ngược lại, bỏ qua AI đồng nghĩa doanh nghiệp sẽ nhanh chóng tụt hậu trong cuộc đua công nghệ. Thách thức đặt ra là làm sao để kết hợp hài hòa hiệu quả công nghệ với giá trị con người – đây chính là điểm mấu chốt tạo nên sự khác biệt của nhà lãnh đạo trong thời đại mới.

3 - Khoảng cách thế hệ và năng lực công nghệ trong tổ chức

Sự phát triển nhanh chóng của AI tạo ra khoảng cách đáng kể giữa các thế hệ trong doanh nghiệp. Thế hệ Gen Z tiếp cận và sử dụng công nghệ AI rất nhanh, trong khi nhiều nhà lãnh đạo thuộc thế hệ Gen X hoặc Gen Y vẫn còn đang trong quá trình làm quen. 

Khoảng cách này có thể gây ra khó khăn trong giao tiếp và sự phối hợp hiệu quả. Nhà lãnh đạo cần tìm cách duy trì vai trò dẫn dắt, đồng thời không bị “thất thế” trước đội ngũ trẻ, bằng cách nắm vững ứng dụng công nghệ để xây dựng chiến lược phù hợp và thúc đẩy hợp tác đa thế hệ.

4 - Quản trị đạo đức, bảo mật và minh bạch trong sử dụng AI

Sức mạnh xử lý dữ liệu vượt trội của AI đi kèm với những rủi ro và thách thức về quyền riêng tư, phân biệt đối xử tự động (algorithmic bias), cũng như trách nhiệm pháp lý khi AI gây ra sai sót. 

Nhà lãnh đạo hiện đại cần thiết lập các nguyên tắc sử dụng AI minh bạch, có trách nhiệm và tuân thủ đạo đức nhằm duy trì niềm tin từ khách hàng, nhân viên và cổ đông, đồng thời bảo vệ danh tiếng và giá trị của doanh nghiệp.

5. Bạn chọn trở thành nhà lãnh đạo dẫn đầu hay bị bỏ lại phía sau?

Trong kỷ nguyên AI và chuyển đổi số, nhà lãnh đạo không thể đứng ngoài cuộc. Những kỹ năng và năng lực lãnh đạo truyền thống sẽ trở nên lỗi thời nếu không được cập nhật liên tục và tích hợp công nghệ hiện đại.

AI không phải là mối đe dọa với vị trí lãnh đạo, mà sự tự mãn, bảo thủ và trì hoãn chuyển đổi mới là nguy cơ lớn nhất.

Lãnh đạo trong kỷ nguyên AI không nhất thiết phải là chuyên gia công nghệ, mà là người hiểu rõ giá trị con người trong hệ sinh thái công nghệ, biết cách ứng dụng AI để mở rộng tầm nhìn, tăng tốc thực thi và tối ưu hóa quá trình ra quyết định.

Bạn muốn duy trì cách điều hành truyền thống hay muốn trở thành nhà lãnh đạo đổi mới, dẫn dắt doanh nghiệp phát triển bền vững?

Combo Master Khóa học Lãnh đạo Toàn diện 2025 của Trường Doanh Nhân HBR được thiết kế dành riêng cho các nhà lãnh đạo và quản lý, giúp nâng cao năng lực lãnh đạo, thúc đẩy chuyển đổi số và tạo ra lợi thế cạnh tranh vượt trội.

Lợi ích khi tham gia Combo Master Lãnh đạo Toàn diện 2025

• Ưu đãi hấp dẫn – Đầu tư tri thức hiệu quả: Ưu đãi lên đến 35% giúp lãnh đạo và chủ doanh nghiệp nâng cao năng lực quản trị, chiến lược với chi phí hợp lý. Đây là thời điểm vàng để đầu tư phát triển năng lực lãnh đạo và tái cấu trúc doanh nghiệp.
• Lịch học linh hoạt – Phù hợp với lịch trình bận rộn: Chủ động chọn lựa lịch học phù hợp với tiến độ và giai đoạn phát triển của doanh nghiệp, giúp tối ưu hóa thời gian học tập và áp dụng kiến thức hiệu quả.
• Mạng lưới kết nối 35.000+ lãnh đạo đa ngành: Tham gia cộng đồng học viên rộng lớn để mở rộng quan hệ, học hỏi chiến lược quản trị, cập nhật xu hướng chuyển đổi số, AI và mô hình kinh doanh đổi mới sáng tạo.
• Đặc quyền giới hạn – Trải nghiệm đào tạo cao cấp: Giới hạn số lượng học viên nhằm đảm bảo chất lượng dịch vụ, trải nghiệm đào tạo chuyên sâu và chăm sóc tận tâm cho từng cá nhân.
• Tư vấn trực tiếp cùng chuyên gia Mr. Tony Dzung: Nhận được sự hỗ trợ, hướng dẫn và tư vấn chiến lược từ chuyên gia hàng đầu với hơn 15 năm kinh nghiệm lãnh đạo và coaching, giúp tối ưu hóa giải pháp cho doanh nghiệp.

Lãnh đạo trong kỷ nguyên AI đòi hỏi sự đổi mới toàn diện về tư duy và phương pháp quản trị. Để chuyển hóa doanh nghiệp hiệu quả, nhà lãnh đạo không chỉ cần am hiểu công nghệ AI mà còn phải biết kết hợp hài hòa giữa con người, dữ liệu và chiến lược kinh doanh. Việc nắm bắt và phát triển những năng lực lãnh đạo phù hợp sẽ giúp doanh nghiệp thích nghi nhanh chóng với biến động thị trường, nâng cao năng lực cạnh tranh và tiến tới sự phát triển bền vững trong tương lai.

Hãy chủ động làm mới chính mình và tổ chức để trở thành nhà lãnh đạo tiên phong, dẫn dắt doanh nghiệp thành công trong kỷ nguyên AI.