PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO CHUYÊN QUYỀN: CÁCH TẠO SỰ KỶ LUẬT VÀ HIỆU QUẢ CAO

Phong cách lãnh đạo chuyên quyền có thể tạo ra những quyết định nhanh chóng và mạnh mẽ, nhưng cũng dễ dẫn đến việc thiếu sự tham gia và sáng tạo từ đội ngũ. Liệu mô hình này có thật sự phù hợp với doanh nghiệp trong bối cảnh hiện đại? Cùng Trường Doanh Nhân HBR khám phá ưu và nhược điểm của phong cách lãnh đạo chuyên quyền.

1. Phong cách lãnh đạo chuyên quyền là gì?

Phong cách lãnh đạo chuyên quyền là kiểu lãnh đạo trong đó người đứng đầu nắm giữ toàn bộ quyền lực trong việc ra quyết định và quản lý tổ chức. Lãnh đạo chuyên quyền không cần phải tham khảo ý kiến hay nhận phản hồi từ các thành viên trong nhóm. Thay vào đó, lãnh đạo sử dụng mệnh lệnh và áp đặt để điều hành, kiểm soát công việc của cấp dưới một cách chặt chẽ, yêu cầu sự tuân thủ tuyệt đối từ đội ngũ.

Phong cách lãnh đạo này thường được áp dụng trong các tình huống khẩn cấp hoặc khi quyết định nhanh chóng là cần thiết. Nó cũng phù hợp trong các môi trường đòi hỏi kỷ luật cao, chẳng hạn như quân đội hay các tổ chức yêu cầu sự kiểm soát nghiêm ngặt.

"Phong cách lãnh đạo chuyên quyền có thể rất hiệu quả trong những tình huống cần quyết định nhanh, nhưng nếu lạm dụng, nó sẽ làm giảm sự gắn kết và động lực của đội ngũ. Là lãnh đạo, đôi khi anh/chị cần phải biết khi nào nên sử dụng quyền lực và khi nào cần lắng nghe để thúc đẩy sự sáng tạo của nhân sự” – Mr. Tony Dzung, Chủ tịch HĐQT HBR Holdings chia sẻ.

2. Tầm quan trọng của phong cách lãnh đạo chuyên quyền trong tổ chức

Chủ doanh nghiệp vừa và nhỏ thường đối mặt với một loạt vấn đề đau đầu trong việc quản lý đội ngũ và đưa ra quyết định nhanh chóng. Bạn có thể gặp phải tình huống đội ngũ không đồng lòng, quyết định bị trì hoãn hoặc thiếu sự kỷ luật trong công việc. Những yếu tố này khiến công ty không thể phát triển nhanh chóng, trong khi các đối thủ cạnh tranh ngày càng mạnh mẽ hơn.

Bên cạnh đó, khi thiếu phong cách lãnh đạo rõ ràng, việc thiếu quyết đoán cũng có thể dẫn đến tình trạng lãng phí thời gian và nguồn lực, đặc biệt khi cần phải ra quyết định nhanh trong các tình huống khẩn cấp hoặc khi công ty gặp khó khăn.

Chính vì vậy, phong cách lãnh đạo chuyên quyền có thể là giải pháp quan trọng trong những tình huống này. Khi bạn là người đứng đầu và có quyền lực tuyệt đối trong việc ra quyết định, phong cách lãnh đạo chuyên quyền cho phép bạn đưa ra các quyết định nhanh chóng và dứt khoát. Dưới đây là vai trò quan trọng của phong cách lãnh đạo chuyên quyền trong tổ chức:

• Ra quyết định nhanh chóng trong tình huống khẩn cấp: Phong cách lãnh đạo chuyên quyền giúp lãnh đạo có thể đưa ra quyết định ngay lập tức, đặc biệt trong những tình huống đột xuất đòi hỏi phản ứng nhanh chóng. Khi không phải tham khảo ý kiến từ cấp dưới, lãnh đạo có thể chủ động điều chỉnh chiến lược, giữ vững định hướng và kịp thời xử lý tình huống.
• Tạo ra kỷ luật và sự kiểm soát chặt chẽ: Khi áp dụng phong cách lãnh đạo này, kỷ luật trong tổ chức được duy trì ở mức độ cao, từ đó đảm bảo các quy trình và quy tắc luôn được tuân thủ nghiêm ngặt.
• Đảm bảo tính nhất quán trong chiến lược: Phong cách lãnh đạo chuyên quyền tạo ra sự nhất quán trong các quyết định và chiến lược của tổ chức. Khi quyền lực tập trung vào một người, các quyết định được thực hiện đồng nhất, giúp định hình hướng đi rõ ràng, tránh sự lặp lại hoặc xung đột trong các mục tiêu dài hạn.
• Tăng hiệu quả quản lý đội ngũ: Với quyền lực tập trung, lãnh đạo chuyên quyền có thể điều hành đội ngũ một cách hiệu quả và trực tiếp. Mỗi quyết định được thực hiện một cách rõ ràng và không có sự phân tán, từ đó đảm bảo các mục tiêu tổ chức được thực thi triệt để, đồng thời giảm thiểu sự nhầm lẫn và lãng phí thời gian.
• Phù hợp trong giai đoạn chuyển mình hoặc khủng hoảng: Khi tổ chức cần một hướng đi rõ ràng trong những giai đoạn chuyển mình hoặc đối mặt với khủng hoảng, phong cách lãnh đạo chuyên quyền mang lại sự ổn định và quyết đoán. Đây là lúc các quyết định cần được đưa ra nhanh chóng để tổ chức có thể vượt qua thử thách và nhanh chóng trở lại quỹ đạo phát triển.

3. Đặc điểm chung của phong cách lãnh đạo chuyên quyền

Phong cách lãnh đạo chuyên quyền tập trung quyền lực vào một cá nhân, nơi tất cả các quyết định quan trọng đều được lãnh đạo đưa ra mà không cần tham khảo ý kiến từ cấp dưới. Mr. Tony Dzung – Chủ tịch HĐQT HBR Holdings đã chia sẻ: “Lãnh đạo phải biết nắm bắt cơ hội và đưa ra quyết định mạnh mẽ; khi quyết định được đưa ra một cách rõ ràng, tổ chức sẽ hoạt động hiệu quả và không bị phân tán”. Với phong cách này, lãnh đạo dễ dàng duy trì sự kiểm soát và ra quyết định nhanh chóng, tạo ra một hướng đi nhất quán cho tổ chức. Dưới đây là những đặc điểm nổi bật giúp nhận diện phong cách lãnh đạo chuyên quyền:

1 - Tự tin và quyết đoán

Nhà lãnh đạo chuyên quyền thường rất tự tin và có khả năng ra quyết định nhanh chóng. Họ không chỉ rõ ràng về mục tiêu mà còn dám chịu trách nhiệm cho mọi quyết định của mình. Sự quyết đoán này không chỉ tạo động lực mà còn mang lại sự an tâm cho đội ngũ, đặc biệt khi cần sự lãnh đạo mạnh mẽ trong những tình huống khó khăn.

2 - Chịu trách nhiệm cho hầu hết các quyết định

Khác với phong cách lãnh đạo tự do, các thành viên trong nhóm có quyền tự do đưa ra quyết định và đóng góp ý tưởng, trong khi đó, phong cách lãnh đạo chuyên quyền tập trung quyền lực vào người lãnh đạo, với các quyết định quan trọng chủ yếu do người lãnh đạo đưa ra. Trong môi trường lãnh đạo chuyên quyền, người lãnh đạo giữ vai trò chủ chốt trong việc định hướng chiến lược và quyết định mọi vấn đề, từ những chiến lược lớn đến những chi tiết nhỏ.

Các thành viên trong nhóm chỉ thực hiện các nhiệm vụ đã được giao mà không tham gia sâu vào quá trình quyết định. Điều này giúp duy trì sự đồng nhất và kiểm soát trong tổ chức, tuy nhiên, đôi khi lại hạn chế sự sáng tạo và đóng góp ý kiến từ các cá nhân khác trong nhóm.

3 - Môi trường làm việc có cấu trúc chặt chẽ

Phong cách lãnh đạo này thường đi kèm với một môi trường làm việc có cấu trúc rõ ràng, với các vai trò, trách nhiệm và quy trình được phân định rõ ràng. Điều này giúp giảm thiểu sai sót và tạo ra một hệ thống vận hành chặt chẽ. Tuy nhiên, sự cứng nhắc trong cấu trúc cũng có thể khiến nhân viên cảm thấy thiếu linh hoạt và chịu áp lực công việc.

4 - Quy tắc và quy trình nghiêm ngặt

Một đặc trưng của phong cách lãnh đạo chuyên quyền là việc xây dựng và tuân thủ các quy tắc, quy trình cụ thể. Những quy định này được thiết lập để đảm bảo sự nhất quán và hiệu quả công việc. Nhân viên không cần phải suy đoán về ý định của lãnh đạo mà chỉ cần tuân thủ nghiêm túc các quy tắc đã được đặt ra.

4. Ưu và nhược điểm của phong cách lãnh đạo chuyên quyền

Phong cách lãnh đạo chuyên quyền có thể mang lại hiệu quả rõ rệt trong những tình huống cần quyết định nhanh chóng và kiểm soát chặt chẽ. Tuy nhiên, sự tập trung quyền lực cũng đồng nghĩa với việc hạn chế sự sáng tạo và động lực của đội ngũ nếu không được sử dụng đúng cách. 

Hiểu rõ cả ưu điểm và nhược điểm sẽ giúp lãnh đạo áp dụng phong cách này một cách hiệu quả, vừa đảm bảo sự kiểm soát, vừa duy trì tinh thần làm việc của nhân viên.

>>> XEM THÊM: PHONG CÁCH LÃNH ĐẠO DÂN CHỦ LÀ GÌ? BÍ KÍP ÁP DỤNG THÀNH CÔNG

5. Bí quyết trở thành nhà lãnh đạo chuyên quyền thành công

Để trở thành nhà lãnh đạo chuyên quyền thành công, không chỉ cần sự quyết đoán và kiểm soát mà còn đòi hỏi khả năng điều hành hiệu quả và xây dựng một môi trường làm việc có kỷ luật. Dưới đây là một số bí quyết giúp chủ doanh nghiệp áp dụng phong cách lãnh đạo chuyên quyền hiệu quả:

• Xây dựng niềm tin với đội ngũ: Mặc dù phong cách lãnh đạo chuyên quyền yêu cầu quyền lực tập trung, nhưng việc xây dựng niềm tin từ nhân viên rất quan trọng. Chủ doanh nghiệp cần cho họ thấy được sự nhất quán và minh bạch trong quyết định để tránh cảm giác thiếu động lực.
• Ra quyết định nhanh chóng và dứt khoát: Là lãnh đạo chuyên quyền, khả năng ra quyết định một cách nhanh chóng và chính xác là yếu tố quan trọng để duy trì sự ổn định trong tổ chức. Nhà lãnh đạo cần luôn chuẩn bị sẵn sàng và tự tin trong mọi tình huống.
• Giữ kỷ luật trong tổ chức: Lãnh đạo chuyên quyền yêu cầu một môi trường làm việc có kỷ luật và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định. Tuy nhiên, doanh nghiệp cũng cần linh hoạt trong việc điều chỉnh các quy trình khi cần thiết mà không làm mất đi tính kỷ luật.
• Chịu trách nhiệm cho mọi quyết định: Lãnh đạo chuyên quyền phải luôn sẵn sàng chịu trách nhiệm về mọi quyết định mà mình đưa ra. Điều này không chỉ thể hiện sự cam kết mà còn giúp đội ngũ cảm thấy an tâm và tin tưởng vào sự lãnh đạo của người đứng đầu.
• Khuyến khích hiệu suất cao mà không áp lực quá mức: Mặc dù yêu cầu đội ngũ làm việc nghiêm ngặt, nhà lãnh đạo cũng cần tạo ra môi trường khích lệ, giúp nhân viên phát huy tối đa khả năng mà không tạo ra sự áp lực hoặc căng thẳng quá mức.

6. Ví dụ về phong cách lãnh đạo chuyên quyền

Phong cách lãnh đạo chuyên quyền được áp dụng bởi nhiều CEO nổi tiếng, đặc biệt là trong những công ty yêu cầu sự kiểm soát chặt chẽ và quyết định nhanh chóng. Cùng Trường Doanh Nhân HBR tìm hiểu một số ví dụ nổi bật về những nhà lãnh đạo đã áp dụng phong cách này để tạo ra sự thay đổi lớn trong ngành công nghiệp của họ.

6.1. Elon Musk, CEO của Tesla, SpaceX

Elon Musk nổi bật với phong cách lãnh đạo mạnh mẽ, trong đó ông giữ quyền kiểm soát tuyệt đối đối với mọi hoạt động của Tesla, SpaceX. Ông từng gặp phải chỉ trích vì tính cách độc đoán, bao gồm việc chỉ trích nhân viên công khai (đôi khi phải xin lỗi sau đó) và thường xuyên đưa ra quyết định mà không tham khảo ý kiến từ đội ngũ.

6.2. Jack Ma, Alibaba Group

Jack Ma nổi bật với phong cách lãnh đạo chuyên quyền, trong đó ông giữ quyền kiểm soát chặt chẽ mọi hoạt động của Alibaba. Ông đã bị chỉ trích vì xu hướng lãnh đạo độc đoán, bao gồm việc quản lý vi mô đội ngũ và thiếu minh bạch cùng trách nhiệm giải trình.

6.3. Travis Kalanick, cựu CEO của Uber

Travis Kalanick nổi bật với phong cách lãnh đạo mạnh mẽ và kiểm soát, trong đó ông thúc ép đội ngũ làm việc nhiều giờ và đặt mục tiêu tăng trưởng lên hàng đầu, vượt qua các yếu tố khác. Ông đã gặp phải chỉ trích vì sự độc đoán của mình, bao gồm việc bỏ qua phản hồi từ đội ngũ và sẵn sàng chấp nhận rủi ro pháp lý và quy định để đạt được các mục tiêu kinh doanh.

6.4. Ferdinand Piëch, Volkswagen

Ferdinand Piëch, cựu Chủ tịch Volkswagen, nổi tiếng với việc kiểm soát chặt chẽ mọi khía cạnh của công ty và yêu cầu nhân viên đạt được các tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe. Piëch được biết đến với việc sa thải những nhân viên không đạt yêu cầu và sử dụng chiến lược "chia để trị" để duy trì quyền lực.

7. Một số câu hỏi thường gặp

Khi áp dụng phong cách lãnh đạo chuyên quyền, nhiều chủ doanh nghiệp và lãnh đạo thường gặp phải một số băn khoăn về cách áp dụng hiệu quả. Trong phần này, Mr. Tony Dzung sẽ cùng giải đáp anh/chị giải đáp những thắc mắc phổ biến nhất:

1 - Phong cách lãnh đạo chuyên quyền có giống với phong cách lãnh đạo độc đoán không?

Phong cách lãnh đạo chuyên quyền và độc đoán đều liên quan đến việc lãnh đạo nắm quyền lực lớn và đưa ra quyết định mà không tham khảo ý kiến nhóm. Tuy nhiên, 2 phong cách này cũng những điểm khác biệt nhẹ về phạm vi và cách thức áp dụng:

• Phong cách lãnh đạo chuyên quyền thường tập trung vào việc ra quyết định nhanh chóng và duy trì kỷ luật cao, đặc biệt trong môi trường khẩn cấp hoặc yêu cầu kiểm soát nghiêm ngặt.
• Phong cách lãnh đạo độc đoán có thể mang tính quyền lực cá nhân mạnh mẽ hơn, với xu hướng bỏ qua ý kiến phản hồi từ nhóm và đôi khi quản lý vi mô.

2 - Khi nào nên sử dụng phong cách lãnh đạo chuyên quyền?

Phong cách lãnh đạo chuyên quyền thích hợp khi cần ra quyết định nhanh chóng, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp hoặc khi tổ chức yêu cầu kiểm soát chặt chẽ. Nó cũng hiệu quả trong môi trường yêu cầu kỷ luật cao và quy trình rõ ràng.

3 - Kỹ năng cần thiết để trở thành một nhà lãnh đạo chuyên quyền phù hợp?

Để áp dụng phong cách lãnh đạo chuyên quyền một cách hiệu quả, lãnh đạo cần sở hữu những kỹ năng đặc thù giúp duy trì kỷ luật, ra quyết định nhanh chóng và điều hành tổ chức một cách hiệu quả.

• Khả năng ra quyết định nhanh chóng: Lãnh đạo chuyên quyền cần có khả năng đưa ra quyết định một cách nhanh chóng và dứt khoát, đặc biệt trong các tình huống khẩn cấp hoặc khi cần phản ứng kịp thời.​
• Kỹ năng giao tiếp rõ ràng: Việc truyền đạt thông tin một cách rõ ràng và trực tiếp giúp tránh hiểu lầm và đảm bảo mọi thành viên trong tổ chức nắm bắt được mục tiêu và yêu cầu công việc.​
• Khả năng kiểm soát và giám sát chặt chẽ: Lãnh đạo cần có khả năng giám sát công việc của nhân viên một cách chặt chẽ, đảm bảo mọi hoạt động diễn ra theo đúng kế hoạch và tiêu chuẩn đề ra.​
• Kỹ năng giải quyết xung đột: Trong môi trường làm việc có sự phân cấp rõ ràng, khả năng giải quyết xung đột hiệu quả giúp duy trì sự hài hòa và kỷ luật trong tổ chức.​
• Khả năng tạo động lực cho nhân viên: Mặc dù phong cách lãnh đạo chuyên quyền tập trung vào quyền lực cá nhân, nhưng lãnh đạo cũng cần biết cách khích lệ và tạo động lực cho nhân viên để đạt được hiệu suất cao.​

Phong cách lãnh đạo chuyên quyền có thể tạo ra sự ổn định trong những quyết định nhanh chóng, nhưng cũng cần phải cân nhắc kỹ để không làm giảm đi tính sáng tạo trong tổ chức. Hãy tiếp tục theo dõi Trường Doanh Nhân HBR để tìm hiểu thêm về cách xây dựng chiến lược lãnh đạo phù hợp với doanh nghiệp của bạn.