11 NGHỆ THUẬT QUẢN LÝ NHÂN SỰ GIÚP LÃNH ĐẠO XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ XUẤT SẮC

Nghệ thuật quản lý nhân sự là yếu tố then chốt giúp nhà lãnh đạo phát triển đội ngũ mạnh mẽ và duy trì sự thành công bền vững cho doanh nghiệp. Cùng Trường doanh nhân HBR khám phá những chiến lược và nghệ thuật quan trọng trong quản lý nhân sự để tối ưu hóa hiệu quả làm việc của đội ngũ trong bài viết dưới đây.

1. Nghệ thuật quản lý nhân sự là gì?

Nghệ thuật quản lý nhân sự (HRM - Human Resource Management) không chỉ là việc quản lý nhân viên mà còn là khả năng tạo ra một môi trường làm việc hiệu quả, tối ưu hóa năng lực đội ngũ, và xây dựng các chiến lược để giữ chân nhân tài. Quản lý nhân sự là một chuỗi các hoạt động, bao gồm tuyển dụng, đào tạo, phát triển, đánh giá hiệu suất, cũng như các yếu tố khác như chính sách đãi ngộ, văn hóa doanh nghiệp, và giao tiếp trong nội bộ.

Theo một nghiên cứu của Gallup, các công ty có đội ngũ nhân sự được quản lý tốt hơn sẽ có năng suất làm việc cao hơn 21% và lợi nhuận cao hơn 22% so với những công ty không chú trọng quản lý nhân sự.

Theo quan điểm của Mr. Tony Dzung, Chủ tịch HĐQT HBR Holdings: "Quản lý nhân sự không chỉ là việc dẫn dắt, mà là nghệ thuật xây dựng đội ngũ tự chủ, sáng tạo và cùng nhau phát triển."

2. Tầm quan trọng của nghệ thuật quản lý nhân sự đối với lãnh đạo doanh nghiệp

Nghệ thuật quản lý nhân sự đóng vai trò vô cùng quan trọng trong sự thành công của một doanh nghiệp. Đối với lãnh đạo, việc biết cách quản lý nhân sự không chỉ giúp tối ưu hóa hiệu suất làm việc của đội ngũ mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển bền vững và khả năng cạnh tranh của công ty trên thị trường.

1 - Nâng cao năng suất làm việc và kết quả kinh doanh

Một trong những lý do hàng đầu mà nghệ thuật quản lý nhân sự quan trọng là khả năng tăng cường năng suất làm việc. Khi lãnh đạo biết cách xây dựng một môi trường làm việc hiệu quả, khai thác tối đa khả năng của từng nhân viên, năng suất chung của doanh nghiệp cũng sẽ được cải thiện, góp phần tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận.

2 - Xây dựng văn hóa doanh nghiệp vững mạnh

Quản lý nhân sự không chỉ liên quan đến các hoạt động như tuyển dụng, đào tạo hay đánh giá hiệu suất mà còn bao gồm việc xây dựng và duy trì văn hóa doanh nghiệp. Một văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ không chỉ giúp gắn kết đội ngũ mà còn tạo ra một môi trường làm việc tích cực, nơi mà mỗi cá nhân đều cảm thấy có giá trị và đóng góp vào sự thành công chung của công ty. Một lãnh đạo thông minh sẽ biết cách định hướng và truyền cảm hứng cho nhân viên, từ đó xây dựng nên một văn hóa làm việc đoàn kết và sáng tạo.

3 - Tạo dựng niềm tin và động lực cho nhân viên

Lãnh đạo có khả năng quản lý nhân sự hiệu quả sẽ dễ dàng tạo dựng niềm tin và sự tôn trọng từ đội ngũ. Khi nhân viên cảm nhận được sự quan tâm, sự công bằng trong chính sách đãi ngộ và sự phát triển nghề nghiệp của mình, họ sẽ có động lực làm việc tốt hơn. Từ đó. sẽ gắn bó lâu dài với công ty, giảm tỷ lệ nghỉ việc và tạo ra một lực lượng lao động trung thành và năng động.

4 - Giảm chi phí nhân sự và rủi ro thay thế

Chi phí thay thế một nhân sự giỏi có thể lên đến 50–200% tổng lương năm của họ, bao gồm cả chi phí tuyển dụng, đào tạo lại và mất mát năng suất trong thời gian trống vị trí. Vì vậy, nghệ thuật quản lý nhân sự với trọng tâm là giữ chân và phát triển đội ngũ không chỉ mang tính chiến lược, mà còn là biện pháp giảm thiểu tổn thất tài chính.

Ngoài ra, để nâng cao hiệu quả quản lý nhân sự, việc nhận diện và xử lý các kiểu nhân viên khó chịu là rất quan trọng. Bạn có thể tham khảo video dưới đây của Trường doanh nhân HBR. Video sẽ hướng dẫn bạn cách nhận biết những hành vi phổ biến ảnh hưởng đến năng suất và văn hóa làm việc, đồng thời đưa ra chiến lược xử lý khéo léo giúp duy trì môi trường làm việc tích cực và gắn kết đội ngũ.

3. TOP 11 nghệ thuật quản lý nhân sự dành cho nhà lãnh đạo

Để xây dựng một đội ngũ bền vững, lãnh đạo không thể chỉ quản lý bằng quy tắc hay áp KPI. Thay vào đó, họ cần những “nghệ thuật” – tức kỹ năng mềm dẻo kết hợp tư duy chiến lược – giúp nhân sự phát huy hết tiềm năng. Dưới đây là 10 nghệ thuật cốt lõi mà bất kỳ nhà lãnh đạo nào cũng cần nắm vững.

3.1. Đặt đúng người vào đúng việc

Việc phân công công việc phù hợp với năng lực của từng nhân viên là một trong những yếu tố cốt lõi trong quản lý nhân sự. Điều này không chỉ giúp tăng năng suất lao động mà còn giúp giảm thiểu căng thẳng và sự không hài lòng trong công việc.

Nhà lãnh đạo cần phải hiểu rõ điểm mạnh và điểm yếu của từng nhân viên trong đội ngũ, từ đó đưa ra các quyết định phân công công việc hợp lý. Việc này không chỉ giúp nhân viên cảm thấy công việc phù hợp với khả năng, mà còn tăng cường sự gắn kết và động lực làm việc. Ngoài ra, việc này còn giúp phát huy tối đa hiệu quả công việc của đội ngũ, nâng cao năng suất cho toàn bộ tổ chức.

3.2. Biết cách lắng nghe và phản hồi kịp thời

Lắng nghe là một kỹ năng lãnh đạo vô cùng quan trọng, vì nó không chỉ giúp lãnh đạo hiểu được nhu cầu và nguyện vọng của nhân viên mà còn giúp cải thiện mối quan hệ trong tổ chức.

Khi lãnh đạo dành thời gian để lắng nghe những khó khăn, ý kiến và đóng góp từ nhân viên, họ sẽ cảm thấy được trân trọng và có giá trị trong tổ chức. Đồng thời, việc phản hồi kịp thời và mang tính xây dựng sẽ giúp nhân viên cải thiện công việc của mình một cách nhanh chóng và hiệu quả. Đây là một phần không thể thiếu trong việc xây dựng mối quan hệ tin cậy và thúc đẩy sự phát triển cá nhân trong đội ngũ.

Tại Microsoft, CEO Satya Nadella đã thay đổi văn hóa từ “biết tất cả” sang “học hỏi tất cả”, ông thường xuyên tổ chức các phiên “Town Hall” để lắng nghe thẳng từ nhân viên. Điều này đã góp phần tái sinh văn hóa Microsoft, biến công ty từ một tập đoàn đang trì trệ thành một trong những doanh nghiệp giá trị nhất thế giới.

3.3. Xây dựng chính sách đãi ngộ công bằng và thỏa đáng

Chế độ đãi ngộ là yếu tố không thể thiếu trong việc duy trì và phát triển đội ngũ nhân viên. Các nghiên cứu cho thấy, chế độ đãi ngộ công bằng và thỏa đáng không chỉ giúp giữ chân nhân tài mà còn tạo động lực làm việc cho toàn bộ đội ngũ. 

Để xây dựng một chính sách đãi ngộ công bằng, nhà lãnh đạo cần đảm bảo rằng các tiêu chí đánh giá và thăng tiến được minh bạch, công bằng, không phân biệt đối xử. Điều này sẽ tạo ra sự công bằng và đồng đều trong các quyền lợi của nhân viên, từ đó thúc đẩy họ làm việc hết mình vì sự phát triển của công ty. Chính sách đãi ngộ cần phải phản ánh đúng năng lực và đóng góp của từng nhân viên, tạo ra một môi trường làm việc tích cực và đầy động lực.

3.4. Tăng cường giao tiếp mở và phản hồi liên tục

Giao tiếp là cầu nối quan trọng giữa lãnh đạo và nhân viên, giúp mọi thành viên trong tổ chức hiểu rõ mục tiêu, chiến lược và kỳ vọng của công ty. Khi giao tiếp giữa các cấp được duy trì một cách minh bạch và cởi mở, nhân viên sẽ cảm thấy an tâm và gắn bó hơn với tổ chức. 

Việc tăng cường giao tiếp mở giúp loại bỏ các hiểu lầm, thúc đẩy tinh thần hợp tác và xây dựng một môi trường làm việc đầy sáng tạo. Phản hồi liên tục từ lãnh đạo cũng giúp nhân viên nhận ra điểm mạnh, yếu và có cơ hội cải thiện công việc. Đồng thời, việc này cũng giúp lãnh đạo nắm bắt được tình hình thực tế trong tổ chức và đưa ra các giải pháp kịp thời khi gặp vấn đề.

3.5. Quản lý xung đột khéo léo

Xung đột trong tổ chức là điều không thể tránh khỏi, nhưng cách quản lý và giải quyết xung đột lại quyết định đến sự hòa hợp trong đội ngũ. Những nhà lãnh đạo giỏi sẽ biết cách quản lý xung đột một cách khéo léo, công bằng và không để lại những ảnh hưởng tiêu cực lâu dài.

Lãnh đạo cần phải nhận diện sớm các dấu hiệu xung đột trong tổ chức và can thiệp một cách hợp lý trước khi tình hình trở nên căng thẳng. Việc giải quyết xung đột không chỉ giúp duy trì mối quan hệ hệ hòa hợp mà còn tạo cơ hội để mọi người học hỏi và cải thiện kỹ năng giao tiếp, hợp tác.

Tại Amazon, văn hóa “disagree and commit” được khuyến khích. Nhân viên có quyền phản biện mạnh mẽ, nhưng khi quyết định đã đưa ra, tất cả đều cam kết thực hiện. Cách tiếp cận này biến xung đột thành tranh luận dữ liệu thay vì mâu thuẫn cá nhân.

3.6. Xây dựng văn hóa doanh nghiệp tích cực

Văn hóa doanh nghiệp là yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của công ty. Một văn hóa doanh nghiệp tích cực sẽ giúp tạo ra môi trường làm việc gắn kết, sáng tạo và đầy động lực. Theo nghiên cứu của Gallup, các công ty có văn hóa doanh nghiệp mạnh mẽ sẽ có tỷ lệ nhân viên gắn bó lâu dài cao hơn 30%.

Lãnh đạo cần xây dựng một hệ thống giá trị rõ ràng và tạo ra một không gian làm việc khuyến khích sự sáng tạo, chia sẻ ý tưởng và làm việc nhóm. Khi nhân viên cảm thấy gắn bó với tổ chức và chia sẻ những giá trị chung, họ sẽ có động lực cống hiến và làm việc hết mình.

Ví dụ: Ví dụ: FPT nổi tiếng với văn hóa “Tôn – Đổi – Đồng – Chí – Gương – Sáng”, giúp tạo ra môi trường làm việc gắn bó và sáng tạo, giữ chân nhân tài trong ngành công nghệ tại Việt Nam.

Để hiểu rõ cách kết hợp văn hóa doanh nghiệp với quản trị hiệu quả, bạn có thể tham khảo video sau. Video sẽ hướng dẫn cách xây dựng văn hóa tích cực gắn liền với hệ thống KPI, giúp tăng cường gắn kết nhân viên, nâng cao hiệu suất làm việc và giữ chân nhân tài trong tổ chức.

3.7. Quản lý bằng mục tiêu và kết quả (OKRs, KPIs)

Quản lý bằng mục tiêu và kết quả giúp đội ngũ nhân viên hiểu rõ những kỳ vọng mà lãnh đạo đặt ra, từ đó chủ động làm việc để đạt được mục tiêu chung. Việc áp dụng các hệ thống như OKRs (Mục tiêu và Kết quả Chính) và KPIs (Chỉ số Hiệu quả Công việc) sẽ giúp đo lường và theo dõi tiến độ công việc của từng cá nhân và đội ngũ. 

Nhà lãnh đạo cần phải thiết lập các mục tiêu rõ ràng và các chỉ số đánh giá hiệu quả công việc để đảm bảo đội ngũ luôn tập trung vào các mục tiêu dài hạn và ngắn hạn của tổ chức.

3.8. Xây dựng lãnh đạo truyền cảm hứng

Lãnh đạo truyền cảm hứng là yếu tố quan trọng trong việc xây dựng động lực cho nhân viên. Khi lãnh đạo có khả năng truyền cảm hứng, họ sẽ giúp đội ngũ vượt qua những thử thách và luôn duy trì tinh thần làm việc tích cực. 

Một lãnh đạo truyền cảm hứng không chỉ là người đưa ra các quyết định đúng đắn mà còn là người có thể khơi dậy niềm đam mê và sự nhiệt huyết trong nhân viên, tạo động lực cho họ làm việc không mệt mỏi để đạt được mục tiêu chung.

Ví dụ: Elon Musk truyền cảm hứng mạnh mẽ cho nhân viên Tesla và SpaceX bằng tầm nhìn “đưa con người lên sao Hỏa”. Chính niềm tin vào sứ mệnh đã giúp nhân viên làm việc với cường độ rất cao.

3.9. Trao quyền cho nhân viên

Trao quyền cho nhân viên không chỉ là giao việc, mà là trao cho họ cơ hội được tham gia vào quá trình quản lý, được cất tiếng nói trong quyết định và cùng chia sẻ trách nhiệm với lãnh đạo. Khi nhân viên được tin tưởng và lắng nghe, họ không chỉ giúp giảm tải công việc cho cấp quản lý mà còn bộc lộ hết năng lực tiềm ẩn, rèn luyện bản lĩnh và tích lũy thêm nhiều kỹ năng mới.

Nói cách khác, trao quyền chính là biến nhân viên từ “người thực thi” thành “người đồng hành”, biến công việc hằng ngày thành môi trường để trưởng thành và tạo giá trị.

3.10. Đào tạo và phát triển đội ngũ liên tục

Đào tạo và phát triển nhân viên là yếu tố quan trọng giúp đội ngũ nhân viên nâng cao kỹ năng, năng lực chuyên môn và khả năng làm việc nhóm. LinkedIn Learning cho biết 94% nhân viên sẽ gắn bó lâu hơn nếu công ty đầu tư vào đào tạo và phát triển nghề nghiệp.

Nhà lãnh đạo cần phải tạo ra một môi trường học hỏi liên tục, nơi mà nhân viên có thể tham gia các khóa học, chương trình đào tạo để nâng cao kỹ năng. Điều này không chỉ giúp nhân viên phát triển nghề nghiệp mà còn tạo ra một đội ngũ chuyên nghiệp và có khả năng đối phó với mọi thử thách trong công việc.

Ví dụ: Vingroup xây dựng Đại học VinUni và các trung tâm đào tạo nội bộ để liên tục nâng cao năng lực nhân viên, đảm bảo đội ngũ luôn theo kịp thay đổi.

3.11. Ứng dụng công nghệ và dữ liệu trong quản lý nhân sự

Công nghệ và dữ liệu ngày càng đóng vai trò quan trọng trong quản lý nhân sự. Việc ứng dụng công nghệ giúp tối ưu hóa các quy trình làm việc, từ tuyển dụng đến đào tạo và đánh giá hiệu quả công việc. Các công cụ như Big Data, AI có thể giúp phân tích hành vi nhân viên, dự đoán xu hướng và đưa ra các quyết định chính xác hơn.

Lãnh đạo cần phải chú trọng đến việc ứng dụng công nghệ và dữ liệu để tăng cường hiệu quả công việc và cải thiện trải nghiệm nhân viên, từ đó nâng cao sự hài lòng và gắn kết của đội ngũ.

Công nghệ có thể hỗ trợ mạnh mẽ, nhưng nghệ thuật của lãnh đạo là biết cân bằng dữ liệu với sự thấu hiểu con người, để nhân sự không cảm thấy bị “quản lý như máy móc”.

Nếu bạn là nhà lãnh đạo đang tìm kiếm cách thức để nâng cao khả năng quản lý nhân sự, khóa học QUẢN TRỊ NHÂN SỰ DÀNH CHO SẾP K23 của Trường doanh nhân HBR chính là cơ hội tuyệt vời để bạn trang bị những kiến thức và kỹ năng quản lý nhân sự hiệu quả. 

Nội dung khóa học:

• Xây dựng chiến lược nhân sự đồng bộ với mục tiêu kinh doanh
• Tuyển dụng nhân sự 5.0
• Đào tạo nhân sự nội bộ
• Xây dựng năng lực lãnh đạo và phát triển đội nhóm
• Văn hóa doanh nghiệp

Đừng bỏ lỡ cơ hội học hỏi từ các chuyên gia và thực chiến cùng các chiến lược quản lý nhân sự tối ưu. Đăng ký ngay để bắt đầu hành trình trở thành nhà lãnh đạo xuất sắc!

Ngoài ra, để học hỏi những chiến lược quản lý nhân sự tinh tế từ các lãnh đạo hàng đầu, bạn có thể tham khảo video dưới đây của Trường doanh nhân HBR. Video chia sẻ cách Steve Jobs lựa chọn và trao quyền cho nhân tài, nhấn mạnh rằng quản lý hiệu quả là dẫn dắt và tạo điều kiện để nhân viên phát huy tối đa năng lực, thay vì kiểm soát từng chi tiết.

4. Xu hướng tương lai trong nghệ thuật quản lý nhân sự

Trong những năm tới, xu hướng quản lý nhân sự sẽ không còn dừng lại ở các chiến lược truyền thống mà sẽ tiếp cận các phương pháp tiên tiến, sáng tạo và dựa vào công nghệ. Dưới đây là những xu hướng đang dần trở thành định hướng cho quản lý nhân sự trong tương lai.

1 - Tích hợp AI và dữ liệu lớn vào HRM

Trí tuệ nhân tạo (AI) và Big Data đang định hình lại cách doanh nghiệp quản lý nhân sự. Theo IBM, 42% doanh nghiệp toàn cầu đã sử dụng AI trong HR và 40% đang thử nghiệm. AI giúp:

• Tự động hóa tuyển dụng (lọc CV, phỏng vấn video bằng AI).
• Dự báo rủi ro nghỉ việc dựa trên hành vi nhân sự.
• Cá nhân hóa lộ trình đào tạo cho từng nhân viên.

Lãnh đạo cần coi AI như “trợ lý chiến lược”, nhưng vẫn giữ yếu tố nhân văn, tránh biến nhân sự thành “số liệu khô khan”.

2 - Mô hình Hybrid Work & Work-life Balance
Đại dịch COVID-19 đã khiến mô hình làm việc linh hoạt trở thành xu hướng toàn cầu. Với sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ, các công ty đã dần chuyển sang mô hình làm việc linh hoạt, cho phép nhân viên vừa làm việc từ xa, vừa làm việc trực tiếp tại văn phòng. 

Mô hình này không chỉ giúp tiết kiệm chi phí vận hành mà còn tạo ra sự linh hoạt cho nhân viên, giúp họ làm việc hiệu quả mà không ảnh hưởng đến cuộc sống cá nhân.

Ví dụ minh họa: Google áp dụng mô hình “3–2”: nhân viên làm việc tại văn phòng 3 ngày và làm từ xa 2 ngày mỗi tuần. Điều này vừa đảm bảo sự kết nối đội ngũ, vừa đáp ứng nhu cầu cân bằng cuộc sống cá nhân.

3 - Quản lý dựa trên trải nghiệm nhân viên (Employee Experience) thay vì chỉ KPI

Khái niệm Employee Experience (EX) đang dần thay thế Human Resource Management truyền thống. Thay vì chỉ đo lường bằng KPI, doanh nghiệp tập trung vào hành trình trải nghiệm của nhân viên: từ tuyển dụng, hội nhập, đào tạo, thăng tiến cho đến gắn bó lâu dài.

Lãnh đạo cần coi nhân sự như khách hàng nội bộ, nơi mọi “điểm chạm” đều cần được tối ưu để tạo ra sự hài lòng và trung thành.

4 - Tích hợp ESG (Môi trường, Xã hội, Quản trị) trong quản lý nhân sự

Trong tương lai, nhân sự không chỉ “làm việc để nhận lương”, mà còn quan tâm đến giá trị mà doanh nghiệp mang lại cho xã hội và môi trường. Đây là lúc ESG (Environmental – Social – Governance) trở thành yếu tố quan trọng trong quản trị nhân sự.

• Môi trường (Environmental): Nhân sự đánh giá cao doanh nghiệp có chính sách thân thiện với môi trường như tiết kiệm năng lượng, hạn chế rác thải nhựa, xây dựng văn phòng xanh. Điều này thể hiện công ty có trách nhiệm không chỉ với lợi nhuận mà còn với hành tinh.
• Xã hội (Social): Doanh nghiệp cần có chính sách bình đẳng giới, tạo cơ hội phát triển công bằng, hỗ trợ cộng đồng. Nhân viên cảm thấy mình là một phần của điều tốt đẹp lớn hơn, chứ không chỉ làm việc để sinh lời.
• Quản trị (Governance): Tính minh bạch trong chính sách lương thưởng, thăng tiến và ra quyết định giúp nhân sự cảm thấy an tâm và tin tưởng vào ban lãnh đạo.

Ví dụ minh họa: Patagonia (Mỹ) nổi tiếng với việc dành 1% doanh thu để bảo vệ môi trường và khuyến khích nhân viên tham gia hoạt động xã hội. Nhờ đó, họ thu hút và giữ chân được những nhân sự có cùng giá trị, tạo nên một tập thể gắn kết và tự hào về nơi mình làm việc.

Nghệ thuật quản lý nhân sự không chỉ giúp các nhà lãnh đạo xây dựng một đội ngũ hiệu quả mà còn tạo ra môi trường làm việc tích cực, gắn kết và sáng tạo. Việc trau dồi và ứng dụng những chiến lược quản lý nhân sự đúng đắn sẽ mang lại lợi ích lâu dài cho doanh nghiệp và giúp nhân viên phát triển tối đa khả năng của mình. Chìa khóa thành công nằm ở khả năng kết hợp giữa việc trao quyền cho nhân viên, phát triển kỹ năng lãnh đạo và áp dụng công nghệ vào quy trình quản lý.