LÃNH ĐẠO TRUYỀN CẢM HỨNG: GIẢI PHÁP KẾT NỐI ĐỘI NGŨ NHÂN SỰ

Trong môi trường kinh doanh nhiều biến động, lãnh đạo truyền cảm hứng không chỉ là xu hướng, mà là một năng lực cốt lõi giúp doanh nghiệp phát triển bền vững. Một nhà lãnh đạo có khả năng kết nối cảm xúc, lan tỏa tầm nhìn và khơi dậy nội lực từ đội ngũ sẽ tạo nên khác biệt dài hạn cho tổ chức. Bài viết này Trường doanh nhân HBR  phân tích vai trò, đặc điểm và giải pháp phát triển năng lực lãnh đạo truyền cảm hứng – với ví dụ thực tiễn từ chính doanh nghiệp Việt.

1. Lãnh đạo truyền cảm hứng là gì?

Lãnh đạo truyền cảm hứng là khả năng của một người lãnh đạo trong việc thúc đẩy, động viên và tạo động lực cho người khác, giúp họ đạt được mục tiêu cá nhân và chung của tổ chức bằng cách khơi dậy niềm đam mê, nhiệt huyết và sự cam kết.

2. Vì sao lãnh đạo truyền cảm hứng quan trọng với doanh nghiệp hiện nay?

Vai trò của người lãnh đạo không chỉ là người ra quyết định, mà còn là người truyền cảm hứng hành động, giữ lửa tinh thần và xây dựng văn hóa doanh nghiệp tích cực. Đây không còn là xu hướng nhất thời, mà đã trở thành một năng lực chiến lược của tổ chức trong nền kinh tế tri thức và nhân văn hiện đại.

• Tác động trực tiếp đến hiệu suất và mức độ gắn kết đội ngũ: Lãnh đạo truyền cảm hứng giúp nhân viên không chỉ hoàn thành nhiệm vụ, mà còn cảm thấy có ý nghĩa với công việc, từ đó chủ động đóng góp sáng kiến, cải tiến quy trình và nâng cao chất lượng sản phẩm dịch vụ.
• Là động lực kiến tạo văn hóa tổ chức bền vững: Văn hóa doanh nghiệp không chỉ được định hình bởi quy trình và chính sách, mà bắt nguồn từ hành vi và tư duy của người đứng đầu. Một nhà lãnh đạo truyền cảm hứng sẽ trở thành tấm gương sống động cho các giá trị cốt lõi mà tổ chức theo đuổi.
• Tăng khả năng thích ứng tổ chức trong bối cảnh khủng hoảng:  Trong các giai đoạn bất định như khủng hoảng kinh tế hoặc thay đổi mô hình kinh doanh, vai trò của người lãnh đạo không chỉ là “điều hành” mà còn là người giữ vững tinh thần tổ chức. Họ có khả năng duy trì niềm tin tập thể thông qua truyền thông tích cực, nhất quán, định hướng hành vi theo giá trị cốt lõi, tạo nền văn hóa kiên cường.
• Thu hút và giữ chân nhân sự có năng lực: Thứ nhân sự tìm kiếm không chỉ là một công việc ổn định, mà còn là văn hóa học tập, phát triển, lộ trình thăng tiến rõ ràng. Và trên hết, họ cần một người lãnh đạo có thể khơi dậy ý nghĩa trong công việc, truyền động lực để họ phát huy tối đa giá trị bản thân trong tổ chức.

3. Đặc điểm nổi bật của một nhà lãnh đạo truyền cảm hứng

Những đặc điểm dưới đây không chỉ là mô tả hành vi bề mặt, mà còn phản ánh nội lực lãnh đạo có thể học hỏi và phát triển thông qua thực hành liên tục. Việc nhận diện các yếu tố cốt lõi giúp doanh nghiệp xây dựng lộ trình huấn luyện lãnh đạo hiệu quả hơn – không chỉ ở cấp cao, mà còn từ các cấp quản lý trung gian.

1 - Có tầm nhìn và chiến lược rõ ràng

Tầm nhìn là yếu tố định hình phương hướng dài hạn cho tổ chức, nhưng chỉ riêng việc sở hữu một tầm nhìn thôi là chưa đủ. Lãnh đạo truyền cảm hứng phải có khả năng truyền đạt tầm nhìn đó một cách dễ hiểu, gần gũi và giàu cảm xúc, để mỗi thành viên cảm thấy họ là một phần thiết yếu của bức tranh chung.

Khác với nhà lãnh đạo chỉ truyền đạt mục tiêu kiểu "chúng ta cần tăng doanh thu 30%", nhà lãnh đạo truyền cảm hứng sẽ nói: "Chúng ta đang xây dựng một hệ sinh thái học tập giúp hàng triệu người trưởng thành và tự do lựa chọn tương lai của mình".

Một tầm nhìn có sức truyền cảm sẽ:

• Gắn kết nhân viên bằng lý do lớn hơn chính công việc họ đang làm.
• Kích thích động lực tự thân thay vì chỉ chạy theo KPI.

2 - Giao tiếp thuyết phục, tạo kết nối cảm xúc

Giao tiếp ở đây không chỉ là kỹ năng truyền đạt thông tin, mà còn là khả năng thấu hiểu người nghe và đánh thức cảm xúc phù hợp. Lãnh đạo truyền cảm hứng không nói để người khác nghe – mà để người khác tin, cảm và hành động.

Thay vì nói theo cách mệnh lệnh hay lý trí khô cứng, họ dùng ngôn ngữ kể chuyện (storytelling), ẩn dụ, ví dụ gần gũi, và biểu hiện cảm xúc chân thành để tạo mối kết nối đồng cảm với đội nhóm.

Theo nghiên cứu của MIT Sloan (2021), nhóm lãnh đạo có khả năng kể chuyện cảm hứng sẽ tạo ra mức độ cam kết đội ngũ cao hơn 40% so với nhóm chỉ truyền đạt mệnh lệnh hoặc thông tin thuần túy.

3 - Thực sự lắng nghe và thấu cảm

Một trong những lý do nhân viên mất kết nối với lãnh đạo là vì họ cảm thấy “không được lắng nghe”. Lãnh đạo truyền cảm hứng chủ động lắng nghe, phản hồi bằng sự đồng cảm, thay vì chỉ tiếp nhận thông tin một chiều.

Sự lắng nghe ở đây không phải để phản biện – mà để hiểu. Họ đặt mình vào vị trí của người đối diện, cảm nhận áp lực, kỳ vọng và cảm xúc đằng sau lời nói. Đó là cơ sở để đưa ra phản hồi phù hợp, giúp nhân sự cảm thấy được tôn trọng và có giá trị.

4 - Làm gương và sống thật với giá trị mình theo đuổi

Truyền cảm hứng không đến từ lời nói hay khẩu hiệu treo tường, mà từ sự nhất quán trong hành vi của người lãnh đạo. Một nhà lãnh đạo truyền cảm hứng phải là người “sống trước, nói sau” – thể hiện những giá trị mình mong muốn người khác thực hành.

Ví dụ, nếu lãnh đạo kêu gọi sáng tạo nhưng bản thân lại sợ sai, phản đối mọi ý tưởng mới, thì đội nhóm sẽ học cách im lặng. Nhưng nếu lãnh đạo sẵn sàng đón nhận thất bại, công khai thử nghiệm và học hỏi – đội ngũ sẽ được truyền cảm hứng để làm điều tương tự.

Theo Kouzes & Posner, một trong 5 thực hành cốt lõi của lãnh đạo truyền cảm hứng là “Model the Way” – hành xử theo những chuẩn mực mình đặt ra, thay vì chỉ truyền đạt kỳ vọng.

5 -  Biết tạo động lực và trao quyền

Lãnh đạo truyền cảm hứng không kiểm soát bằng mệnh lệnh – mà dẫn dắt bằng niềm tin. Họ khơi dậy động lực nội tại bằng cách công nhận thành quả, phản hồi đúng lúc, và cho phép nhân viên làm chủ hành trình phát triển của chính mình.

Đồng thời, họ cũng biết trao quyền hiệu quả: không chỉ giao việc, mà còn tạo không gian tự chủ, hỗ trợ về kỹ năng và đảm bảo rằng nhân viên có đủ nguồn lực để thành công.

6 - Tôn trọng sự khác biệt và phát triển đội ngũ

Một đội nhóm truyền cảm không thể là bản sao của một người lãnh đạo. Ngược lại, nhà lãnh đạo giỏi sẽ nhận ra và trân trọng sự khác biệt – về phong cách, kỹ năng, trải nghiệm sống – như một nguồn lực quý giá để tăng khả năng thích nghi và sáng tạo của tổ chức.

Họ biết cách kết nối các cá nhân khác biệt thành một tập thể bổ sung lẫn nhau, thay vì yêu cầu mọi người tuân theo một tiêu chuẩn cứng nhắc. Sử dụng các công cụ như MBTI, DISC, Clifton Strengths để xây dựng bản đồ năng lực đa dạng của đội nhóm hoặc tổ chức “team charter workshops” để từng cá nhân hiểu và tôn trọng sự khác biệt trong vận hành chung.

7 - Tư duy tích cực, truyền năng lượng trong khủng hoảng

Lãnh đạo truyền cảm hứng không phải là người luôn lạc quan – mà là người giữ được tinh thần tích cực và tỉnh táo trong nghịch cảnh, khả năng lãnh đạo trong khủng hoảng. Khi tổ chức rơi vào khó khăn, sự điềm tĩnh, khả năng tái cấu trúc thông tin và giữ vững mục tiêu của lãnh đạo là nguồn năng lượng lớn nhất giúp đội ngũ không suy sụp.

Họ không che giấu khó khăn, nhưng cũng không để đội ngũ hoang mang. Thay vào đó, họ chuyển hóa thách thức thành cơ hội học hỏi, và truyền tải một thông điệp rõ ràng: “Chúng ta sẽ vượt qua – cùng nhau”.

Theo Mr. Tony Dzung - CEO Trường Doanh Nhân HBR: “Lãnh đạo truyền cảm hứng không phải là người giỏi ra lệnh, mà là người đánh thức được khát vọng và sự chủ động trong mỗi thành viên đội nhóm.”

4. Bí quyết để trở thành nhà lãnh đạo truyền cảm hứng

Dưới đây là bí quyết cốt lõi để từng bước trở thành nhà lãnh đạo có khả năng truyền cảm hứng sâu sắc cho đội ngũ và tổ chức:

4.1. Bắt đầu từ chính mình: Sống đúng với giá trị cốt lõi

Lãnh đạo truyền cảm hứng không đến từ chức danh, mà đến từ chính con người bạn. Khi nhà lãnh đạo sống đúng với giá trị mình theo đuổi, hành xử nhất quán giữa suy nghĩ – lời nói – hành động và dám chịu trách nhiệm, họ tạo nên niềm tin sâu sắc nơi đội ngũ. Đây chính là nền tảng đầu tiên của sức ảnh hưởng bền vững. Việc hành động dựa trên giá trị cốt lõi không chỉ là biểu hiện của sự chính trực, mà còn giúp nhân viên cảm thấy an tâm, từ đó sẵn sàng gắn bó và cống hiến.

Một số ví dụ về giá trị cá nhân lãnh đạo nên xác định rõ:

• Trung thực và minh bạch trong giao tiếp.
• Cam kết với sự phát triển của nhân viên.
• Trách nhiệm trong hành động và ra quyết định.
• Tôn trọng sự khác biệt và phát triển văn hóa hòa hợp.

4.2. Giao tiếp bằng sự thấu hiểu

Trong môi trường làm việc hiện đại, nơi con người phải đối mặt với áp lực liên tục, nhà lãnh đạo không chỉ cần giao tiếp để ra lệnh hay báo cáo – mà cần giao tiếp để kết nối, để giải tỏa cảm xúc, và truyền động lực sâu bên trong đội ngũ. Giao tiếp sự thấu hiểu chính là nền tảng quan trọng để một nhà lãnh đạo có thể truyền cảm hứng một cách thực chất và bền vững.

Khác với giao tiếp đơn thuần nhằm trao đổi thông tin, giao tiếp sự thấu hiểu là quá trình hai chiều – nơi lãnh đạo thấu cảm con người trước khi thuyết phục họ hành động.

Ba nguyên tắc trọng yếu của giao tiếp truyền cảm:

1 - Lắng nghe tích cực

Thay vì chỉ chờ đến lượt mình nói, nhà lãnh đạo truyền cảm hứng lắng nghe bằng sự hiện diện trọn vẹn. Họ chú tâm vào ngôn từ, cảm xúc, cả những điều chưa được nói ra. Việc lắng nghe như vậy tạo ra cảm giác được tôn trọng, giúp nhân sự mở lòng, và xây dựng mối quan hệ tin cậy sâu sắc.

Ứng dụng thực tế:

• Hạn chế cắt ngang trong các cuộc họp nhóm, review cá nhân.
• Đặt câu hỏi mở như “Bạn cảm thấy thế nào về điều này?” thay vì “Sao bạn chưa làm xong?”.
• Tóm lược lại điều mình nghe được để kiểm tra hiểu đúng và thể hiện sự ghi nhận.

2 - Truyền đạt rõ ràng, nhất quán và có định hướng

Giao tiếp không rõ ràng là nguyên nhân phổ biến dẫn đến mất động lực trong đội nhóm. Lãnh đạo cần học cách truyền đạt thông tin một cách có mục đích, tránh mơ hồ và nhất quán giữa lời nói – hành động.

• Chiến lược, mục tiêu, thay đổi quan trọng phải được chia sẻ công khai, kịp thời.
• Khi giao nhiệm vụ, cần xác định rõ “kỳ vọng đầu ra” – không chỉ nói chung chung như “làm cho xong”.
• Không né tránh đối thoại khó, nhưng biết cách xử lý khéo léo để giữ không khí tích cực,

3 - Giao tiếp truyền cảm

Giao tiếp của lãnh đạo truyền cảm hứng luôn mang theo một loại năng lượng tích cực đặc biệt: đủ chân thành để khiến người nghe tin, đủ cảm xúc để khiến họ muốn hành động. Giọng điệu, ánh mắt, biểu cảm – tất cả đều góp phần tạo nên trải nghiệm giao tiếp truyền động lực.

• Hãy dùng từ ngữ khích lệ thật lòng thay vì lời khen xã giao.
• Khi đội nhóm nản lòng, thay vì nói “Cố gắng lên”, hãy nói “Tôi hiểu điều này không dễ – và tôi tin bạn đang từng bước đi tới kết quả xứng đáng.”
• Giao tiếp cảm hứng không phải là “nói cho hay”, mà là nói đúng lúc – đúng người – đúng điều họ đang cần.

4.3. Xây dựng tầm nhìn và mục tiêu rõ ràng

Một tổ chức thiếu tầm nhìn cũng giống như con thuyền không phương hướng. Nhà lãnh đạo truyền cảm hứng là người có khả năng vẽ nên bức tranh tương lai đầy ý nghĩa, khiến nhân sự tin tưởng và mong muốn được góp sức vào hành trình ấy.

Các yếu tố chính:

• Chia sẻ tầm nhìn: Không giữ tầm nhìn cho riêng mình, mà truyền đạt nó thành câu chuyện dễ hiểu, truyền cảm – giúp đội ngũ nhìn thấy ý nghĩa lớn lao của công việc hằng ngày.
• Xác lập mục tiêu SMART: Cụ thể – đo lường được – khả thi – phù hợp – có thời hạn. Việc đặt mục tiêu rõ giúp nhân viên không mơ hồ và dễ dàng theo dõi tiến trình.
• Liên kết mục tiêu cá nhân – tổ chức: Một lãnh đạo giỏi sẽ biết cách “nối chỉ đỏ” giữa khát vọng cá nhân và mục tiêu chung – để mỗi người cảm thấy công việc mình làm đang phục vụ cả tổ chức và chính cuộc đời mình.

4.4. Tạo dựng niềm tin

Không có cảm hứng nào tồn tại nếu thiếu niềm tin. Người lãnh đạo cần tạo ra sự an tâm, công bằng và minh bạch, để từ đó thúc đẩy tinh thần tự nguyện cống hiến từ đội nhóm.

Những nguyên tắc tạo dựng niềm tin:

• Thực hiện cam kết: Một lời hứa không giữ đúng sẽ đánh mất uy tín gấp nhiều lần. Lãnh đạo cần là người giữ lời để đội ngũ có thể yên tâm “dựa vào”.
• Công bằng và minh bạch: Đưa ra quyết định dựa trên nguyên tắc, tiêu chí rõ ràng. Tránh thiên vị sẽ giúp tạo môi trường làm việc bình đẳng và tôn trọng lẫn nhau.
• Trao quyền và ủy quyền: Tin tưởng vào khả năng của đội ngũ, trao cho họ trách nhiệm và quyền tự quyết trong phạm vi nhất định để họ được chủ động, sáng tạo và trưởng thành.

4.5. Khơi gợi động lực

Truyền cảm hứng không chỉ là việc tạo động lực ngắn hạn bằng phần thưởng hay lời khen, mà là đánh thức nội lực bên trong mỗi người, để họ tự muốn phát triển, chứ không cần bị thúc ép.

Cách làm cụ thể:

• Ghi nhận – khen thưởng kịp thời: Mỗi sự ghi nhận dù nhỏ cũng giúp nhân viên cảm thấy mình có giá trị. Quan trọng là kịp thời, đúng người, đúng việc.
• Khuyến khích sáng tạo và học hỏi: Tạo môi trường không đổ lỗi cho thất bại, để nhân viên dám nghĩ – dám làm – dám thử. Điều này khơi dậy sự chủ động và tinh thần đổi mới liên tục.
• Quan tâm đến cá nhân: Một cái gật đầu đồng cảm khi biết nhân viên đang chăm mẹ ốm, một lời hỏi han về con cái, hay thậm chí là chúc mừng sinh nhật – những điều tưởng nhỏ lại tạo kết nối rất lớn về mặt cảm xúc.

4.6. Rèn luyện kỹ năng lãnh đạo

Không ai sinh ra đã là lãnh đạo truyền cảm hứng. Đó là kết quả của quá trình học hỏi, va vấp và phát triển không ngừng. Một nhà lãnh đạo chân chính là người luôn trong trạng thái “đang tiến hóa”.

Gợi ý phát triển:

• Tham gia các khóa đào tạo: Học thêm về tâm lý học, nghệ thuật thuyết phục, quản trị con người, điều hành đội nhóm,... sẽ giúp mở rộng tư duy và kỹ năng.
• Tìm mentor hoặc phản hồi từ nhân viên: Đôi khi nhân viên hoặc cấp dưới lại chính là “tấm gương” phản chiếu khả năng lãnh đạo của bạn. Hãy lắng nghe.
• Thực hành liên tục: Áp dụng những kiến thức đã học vào thực tế – dù ban đầu chưa trôi chảy – để từ đó tạo nên phong cách lãnh đạo riêng biệt.

5. Ví dụ thực tiễn: Nhà lãnh đạo truyền cảm hứng nổi bật

Dưới đây là một số chân dung nổi bật, phản ánh nhiều khía cạnh khác nhau của lãnh đạo truyền cảm hứng trong môi trường Việt Nam:

1 - Tony Dzung – Nhà sáng lập Trường Doanh nhân HBR: Truyền cảm hứng bằng tri thức và khát vọng khai mở

Tony Dzung được biết đến là người đặt nền móng cho mô hình đào tạo quản trị hiện đại tại Việt Nam, với triết lý "Khai tâm – Khai trí – Khai nghiệp". Anh không chỉ đào tạo kỹ năng điều hành mà còn truyền cảm hứng sống và học tập suốt đời cho hàng chục nghìn doanh nhân SME.

Phân tích phong cách lãnh đạo truyền cảm hứng:

• Tầm nhìn rõ ràng: kiến tạo thế hệ doanh nhân lãnh đạo bằng tư duy hệ thống, trí tuệ cảm xúc và năng lực hành động thực tiễn.
• Giao tiếp truyền cảm: các buổi talkshow, video đào tạo đều sử dụng storytelling, đặt câu hỏi mạnh mẽ và gợi mở giá trị sâu sắc.
• Làm gương nhất quán: liên tục học hỏi, nâng chuẩn tri thức, cam kết xây dựng cộng đồng học tập chủ động – nơi không ai bị bỏ lại phía sau.

Tony Dzung là hình mẫu cho mô hình “lãnh đạo khai sáng” (transformational leadership) – người không chỉ dẫn dắt tổ chức, mà còn nâng tầm tư duy của cả cộng đồng.

2 - Đặng Lê Nguyên Vũ - Nhà sáng lập Tập đoàn Trung Nguyên: Dẫn dắt bằng lý tưởng và tinh thần phụng sự quốc gia

Là người xây dựng thương hiệu Trung Nguyên từ hai bàn tay trắng, ông Vũ không chỉ nổi tiếng với tư duy chiến lược trong kinh doanh, mà còn với tầm nhìn vĩ mô về sức mạnh trí tuệ Việt Nam và văn hóa cà phê bản địa.

Các yếu tố truyền cảm hứng nổi bật:

• Tầm nhìn lớn: “Khơi nguồn sáng tạo” – dùng cà phê như một công cụ phát triển văn minh tri thức.
• Dẫn dắt bằng niềm tin: Mặc dù gây tranh cãi, nhưng ông luôn thể hiện sự kiên định trong mục tiêu phụng sự và đóng góp cho đất nước.
• Tư duy phản biện – sáng tạo: không ngại tư duy khác số đông, sẵn sàng thách thức giới hạn truyền thống trong cách lãnh đạo và xây dựng thương hiệu.

Phong cách lãnh đạo của ông là sự pha trộn giữa tinh thần dân tộc, khát vọng lớn và năng lực dẫn dắt bằng triết lý sống.

Lãnh đạo truyền cảm hứng không đến từ chức danh hay quyền lực, mà bắt nguồn từ khả năng thấu cảm, tầm nhìn rõ ràng và sự cam kết phát triển con người. Để trở thành người lãnh đạo như vậy, đòi hỏi sự rèn luyện nội lực, phát triển kỹ năng kết nối và ứng dụng các công cụ hiện đại trong quản trị con người – từ đó, tạo nên ảnh hưởng lan tỏa, bền vững và đáng nhớ trong hành trình phát triển doanh nghiệp.