CÁC CẤP ĐỘ VĂN HÓA DOANH NGHIỆP MÀ CÁC NHÀ LÃNH ĐẠO CẦN NẮM CHẮC

Văn hóa doanh nghiệp dần trở thành yếu tố then chốt quyết định sự thành bại của một doanh nghiệp. Việc nắm bắt các cấp độ văn hóa doanh nghiệp giúp ban lãnh đạo hiểu các bộ phận cấu thành lên nền văn hoá đó. Từ đó xây dựng các giá trị cốt lõi phù hợp với định hướng kinh doanh và nhân sự của tổ chức. Hãy cùng Trường Doanh Nhân HBR tìm hiểu chi tiết 3 cấp độ văn hoá doanh nghiệp trong bài viết bài.

1. Văn hóa doanh nghiệp là gì?

Văn hóa doanh nghiệp là nhận thức, cách thức ứng xử, giao tiếp và các phẩm chất đặc trưng chỉ có trong một tổ chức. Mỗi công ty hoặc tổ chức bao gồm các cá nhân có tính cách, lối sống và nền tảng xã hội khác nhau. Tuy nhiên, khi làm việc trong cùng một môi trường doanh nghiệp, họ chia sẻ nhiều điểm chung liên quan đến doanh nghiệp đó. Những điểm chung này tạo nên văn hoá doanh nghiệp.

Văn hoá doanh nghiệp có thể được xem như một tấm áo nhận diện của công ty đối với bên ngoài và đồng thời là nền tảng vững chắc cho mỗi nhân viên.

XEM THÊM: VĂN HÓA DOANH NGHIỆP LÀ GÌ? 5 YẾU TỐ “VÀNG” ĐỂ XÂY DỰNG VĂN HÓA THÀNH CÔNG

2. Các cấp độ văn hóa doanh nghiệp

Các cấp độ văn hóa doanh nghiệp thường được phân loại theo một số tiêu chí nhất định, nhằm mô tả cách thức mà một tổ chức xây dựng và duy trì các giá trị, niềm tin, và thói quen làm việc. Dưới đây là một số cấp độ phổ biến của văn hóa doanh nghiệp

2.1. Cấu trúc hữu hình của doanh nghiệp

1 - Khái niệm

Cấu trúc hữu hình trong một doanh nghiệp là một biểu hiện quan trọng của văn hóa công ty, mà người ngoài có thể quan sát một cách trực tiếp khi giao tiếp với tổ chức. Đặc điểm này bao gồm nhiều yếu tố khác nhau:

• Thiết kế kiến trúc và cách trang trí nội thất

• Cơ cấu và sơ đồ tổ chức

• Tài liệu và chính sách

• Sự kiện và lễ hội công ty

• Biểu tượng và hình ảnh thương hiệu

• Thái độ và hành vi của nhân viên

• Thiết kế sản phẩm và bao bì

• Câu chuyện và lịch sử thương hiệu…

Cấp độ này của văn hóa doanh nghiệp thường phản ánh quan điểm và tầm nhìn của lãnh đạo, cũng như bản chất của ngành kinh doanh. Nó dễ dàng thay đổi và không nhất thiết phản ánh giá trị cốt lõi sâu sắc của công ty.

2 - Đặc điểm

• Chịu ảnh hưởng mạnh từ ngành nghề, lĩnh vực mà doanh nghiệp hoạt động: Cấu trúc hữu hình của văn hóa doanh nghiệp phụ thuộc nhiều vào ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh mà công ty đang hoạt động. Các yếu tố như quy trình làm việc, cách thức quản lý và giá trị có thể khác nhau tùy theo ngành nghề.

• Chịu ảnh hưởng lớn từ nhà lãnh đạo: Nhà lãnh đạo trong doanh nghiệp có vai trò quan trọng trong việc tạo dựng và duy trì văn hóa doanh nghiệp. Họ định hình các giá trị, quy tắc và hành vi mẫu mực cho tổ chức. Cấu trúc hữu hình của văn hóa doanh nghiệp thường phản ánh phong cách lãnh đạo và ảnh hưởng của nhà lãnh đạo.

• Dễ thay đổi, ít thể hiện những giá trị thực sự bên trong của văn hóa doanh nghiệp: Cấu trúc hữu hình trong văn hóa doanh nghiệp có thể thay đổi dễ dàng theo thời gian và tình hình kinh doanh. Tuy nhiên, nó ít phản ánh được sự thay đổi trong các giá trị và tư duy thực sự của văn hóa doanh nghiệp, như lòng trung thành, tôn trọng đồng nghiệp và cam kết với khách hàng.

3 - Ví dụ

Cấu trúc hữu hình của Coca-Cola là thiết kế và bao bì đặc trưng của họ. Các chai Coca-Cola có thiết kế độc đáo và dễ nhận biết - một hình dáng cong, mượt mà, thường được gọi là "chai Contour" hoặc "chai Hobble-skirt". Thiết kế này không chỉ giúp sản phẩm nổi bật trên kệ hàng mà còn trở thành biểu tượng văn hóa, gắn liền với hình ảnh của thương hiệu Coca-Cola.

Ngoài ra, logo Coca-Cola cũng là một phần quan trọng của cấu trúc hữu hình của họ. Logo với phông chữ đặc trưng, màu đỏ nổi bật trên nền trắng, không chỉ xuất hiện trên bao bì sản phẩm mà còn được sử dụng rộng rãi trong quảng cáo, marketing và các tài liệu thương mại. Sự nhất quán và độ nhận diện cao của logo đã giúp tạo nên một thương hiệu mạnh mẽ và dễ nhận biết trên toàn cầu.

2.2. Giá trị được công nhận

1 - Đặc điểm

Ở cấp độ văn hóa doanh nghiệp thứ hai này, mọi người có thể nhận thấy văn hoá doanh nghiệp một cách rõ ràng khi nghe, nhìn hoặc tiếp xúc với tổ chức. Ở cấp độ này, giá trị của văn hóa doanh nghiệp được cảm nhận thông qua những tuyên bố giá trị và biểu hiện bên ngoài của tổ chức. Cụ thể:

• Giá trị được tuyên bố: Thông thường, những giá trị này được công bố công khai, như trong báo cáo hàng năm, trên website công ty hoặc qua các buổi họp lớn. Chúng phản ánh mong muốn và cam kết của doanh nghiệp đối với các nguyên tắc và mục tiêu chung

• Biểu hiện giá trị bên ngoài: Ở cấp độ này, mọi người cảm nhận văn hóa doanh nghiệp thông qua hệ thống văn bản, cách diễn đạt và thái độ của nhân viên trong công ty. Những giá trị này cho phép nhân viên xử lý các tình huống cụ thể, đối phó với những trường hợp đặc biệt và đồng thời rèn luyện khả năng ứng xử cho nhân sự mới trong môi trường công ty.

Qua cấp độ này, nhân viên không chỉ được học và hiểu về giá trị của công ty mà còn được rèn luyện kỹ năng ứng xử phù hợp với môi trường công ty. Điều này giúp tạo nên một môi trường làm việc thống nhất, nơi mà mọi người cùng chia sẻ và thực hiện các giá trị chung.

2 - Đặc điểm

3 - Ví dụ

Một ví dụ nổi bật về "Giá trị được công nhận" trong một công ty nổi tiếng thế giới là Google. Google nổi tiếng với triết lý "Đừng xấu xa" ("Don't be evil"), một phần của tuyên ngôn chính thức của họ. Triết lý này không chỉ là một khẩu hiệu, mà còn thể hiện trong các chiến lược và quyết định kinh doanh của công ty. Google đã áp dụng triết lý này qua nhiều cách thức khác nhau:

• Trong đổi mới sản phẩm: Google liên tục tập trung vào việc tạo ra sản phẩm và dịch vụ mang tính đổi mới, dễ sử dụng và hữu ích cho người dùng.

• Trong quyền riêng tư và an toàn dữ liệu: Google nỗ lực bảo vệ quyền riêng tư và an toàn dữ liệu của người dùng, điều này phản ánh cam kết của họ về việc không làm điều ác trong việc sử dụng thông tin cá nhân.

• Trong môi trường làm việc: Google cũng nổi tiếng với văn hóa công ty khuyến khích sự sáng tạo, tự do biểu đạt, và làm việc theo nhóm. Họ cung cấp một môi trường làm việc thoải mái và hỗ trợ phát triển cá nhân và chuyên nghiệp cho nhân viên.

• Trong trách nhiệm xã hội: Google cũng thể hiện cam kết của mình đối với cộng đồng và môi trường thông qua các chương trình hỗ trợ giáo dục, bảo vệ môi trường và hỗ trợ các tổ chức phi lợi nhuận.

Những giá trị này không chỉ được tuyên bố rõ ràng qua các tài liệu chính thức của Google mà còn được thể hiện rõ trong hành động và quyết định hàng ngày của công ty, tạo nên một phần quan trọng của danh tiếng và thương hiệu của Google trên toàn cầu.

2.3. Giá trị văn hóa doanh nghiệp được công nhận là “hiển nhiên”

1- Khái niệm

Những giá trị được công nhận là "Hiển nhiên" gần giống với phong tục, tập quán của một dân tộc. Chúng được coi là những yếu tố vô hình mà mọi người cần tuân thủ. Tương tự, quan điểm văn hóa doanh nghiệp cũng có những đặc điểm chung và phong cách chung, do đã được hình thành từ lâu đời và khó có thể thay đổi.

2 - Đặc điểm

Dưới đây là tổng hợp các đặc điểm chung của cấp độ thứ ba trong các cấp độ của văn hóa doanh nghiệp:

3 - Ví dụ

Tại Amazon, mọi quyết định và chiến lược đều được định hướng dựa trên lợi ích và trải nghiệm của khách hàng. Điều này không chỉ là một nguyên tắc kinh doanh mà còn là một phần của văn hóa doanh nghiệp - một giá trị "hiển nhiên" mà mọi nhân viên đều hiểu và tuân theo. 

Từ phát triển sản phẩm đến dịch vụ khách hàng, mọi hoạt động của Amazon đều hướng tới việc cải thiện và tối ưu hóa trải nghiệm của người tiêu dùng. Điều này không chỉ giúp xây dựng lòng trung thành của khách hàng mà còn là yếu tố chính trong sự thành công và tăng trưởng của công ty.

Ba cấp độ của văn hóa doanh nghiệp không hoạt động riêng lẻ mà chúng hoạt động song song và hỗ trợ lẫn nhau, tạo nên các đặc điểm văn hóa riêng biệt cho mỗi công ty. Trong quá trình phát triển chiến lược văn hóa doanh nghiệp, các nhà lãnh đạo cần tiến hành từng bước một cho mỗi cấp độ, để đảm bảo hiệu quả tối ưu.