LÃNH ĐẠO DỰA TRÊN GIÁ TRỊ LÀ GÌ? CHÌA KHÓA XÂY DỰNG TỔ CHỨC VỮNG MẠNH

Trong thời đại mà niềm tin và con người trở thành yếu tố cốt lõi, lãnh đạo dựa trên giá trị được xem là chìa khóa giúp doanh nghiệp phát triển bền vững từ bên trong. Khi người lãnh đạo hành động dựa trên niềm tin, đạo đức và giá trị cốt lõi, họ không chỉ tạo kết quả mà còn nuôi dưỡng văn hóa và tinh thần đội ngũ. Vậy lãnh đạo dựa trên giá trị là gì và vì sao đây lại là phong cách lãnh đạo của thời đại mới?

Nội dung chính:

• Lãnh đạo dựa trên giá trị là gì?

• Vì sao lãnh đạo dựa trên giá trị trở thành xu hướng của thời đại mới? Nền tảng quan trọng của tổ chức hiện đại

• Các nguyên tắc cốt lõi của mô hình lãnh đạo dựa trên giá trị: tự phê bình, sự cân bằng, sự tự tin chân chính và sự khiêm nhường chân thật

• Cách áp dụng lãnh đạo dựa trên giá trị trong doanh nghiệp: Hệ giá trị cốt lõi, Lãnh đạo làm gương và hiện thực hóa giá trị, Gắn giá trị vào hệ thống quản trị nhân sự, truyền thông nội bộ và văn hóa, Liên tục đo lường và điều chỉnh

1. Lãnh đạo dựa trên giá trị là gì?

Lãnh đạo dựa trên giá trị là phong cách lãnh đạo lấy giá trị cốt lõi, niềm tin và đạo đức làm trung tâm cho mọi quyết định và hành động. Thay vì chỉ chú trọng đến kết quả hay quyền lực, người lãnh đạo hướng đến việc xây dựng con người và tổ chức phát triển bền vững từ bên trong.

Điểm khác biệt của lãnh đạo dựa trên giá trị nằm ở tư duy “làm điều đúng” thay vì “làm điều có lợi”. Nhà lãnh đạo không chỉ quan tâm đến hiệu suất công việc mà còn chú trọng nuôi dưỡng văn hóa, truyền cảm hứng và tạo niềm tin trong đội ngũ.

Khi hành động dựa trên giá trị, người lãnh đạo thể hiện sự chính trực, nhất quán và minh bạch trong mọi tình huống. Chính điều này giúp họ xây dựng uy tín cá nhân và ảnh hưởng tích cực đến hành vi, thái độ của nhân viên.

Trong bối cảnh doanh nghiệp ngày càng đề cao yếu tố con người, lãnh đạo dựa trên giá trị trở thành kim chỉ nam giúp tổ chức phát triển bền vững và thích ứng với thay đổi. Đây không chỉ là một mô hình lãnh đạo, mà còn là triết lý sống và làm việc mang tính nhân văn sâu sắc.

2. Vì sao lãnh đạo dựa trên giá trị trở thành xu hướng của thời đại mới?

Trong thời đại biến động và cạnh tranh khốc liệt, doanh nghiệp không thể chỉ dựa vào quyền lực hay kiểm soát để vận hành hiệu quả. Họ cần những người lãnh đạo biết truyền cảm hứng, đề cao đạo đức và định hướng bằng giá trị.

Lãnh đạo dựa trên giá trị mang đến cách tiếp cận nhân văn hơn, giúp tổ chức phát triển bền vững thay vì chạy theo lợi nhuận ngắn hạn. Xu hướng này phản ánh sự thay đổi trong nhận thức về con người, văn hóa và ý nghĩa của công việc trong thế kỷ 21.

1 - Sự chuyển dịch trong quan niệm về “thành công”

Trước đây, thành công thường được định nghĩa bằng con số, doanh thu, thị phần hay lợi nhuận. Nhưng trong thời đại mới, người ta nhận ra rằng những con số đó không thể duy trì nếu thiếu nền tảng đạo đức, sự minh bạch và niềm tin. Giá trị trở thành “thước đo” mới của thành công, bởi nó thể hiện mức độ đóng góp của doanh nghiệp cho con người và xã hội.

Các nhà lãnh đạo hiện đại không chỉ quan tâm “doanh nghiệp kiếm được bao nhiêu”, mà còn hỏi “doanh nghiệp tạo ra điều gì có ý nghĩa”. Họ hiểu rằng hành vi dựa trên giá trị như trung thực, chính trực và công bằng là nền tảng để xây dựng uy tín lâu dài. Khi niềm tin được vun đắp, lợi nhuận sẽ tự nhiên theo sau.

Ví dụ:

• Patagonia tuyên bố “Don’t buy this jacket”, khuyến khích khách hàng sửa đồ thay vì mua mới để bảo vệ môi trường.
• Unilever phát triển chiến lược “Sustainable Living Plan” giúp hàng trăm triệu người cải thiện sức khỏe và điều kiện sống.
• Vinamilk đặt mục tiêu trung hòa carbon, đầu tư trang trại sinh thái và minh bạch chuỗi cung ứng.
• Microsoft tập trung vào phát triển con người, khuyến khích “tư duy phát triển” (growth mindset) thay cho văn hóa sợ sai.

Những doanh nghiệp này không chỉ phát triển mạnh về kinh tế mà còn đạt lợi thế cạnh tranh về niềm tin và uy tín thương hiệu – điều mà không chiến dịch marketing nào có thể mua được.

2 - Thay đổi trong văn hóa doanh nghiệp và kỳ vọng của thế hệ lao động mới

Sự xuất hiện của Gen Y và Gen Z đã thay đổi hoàn toàn cách con người nhìn nhận về công việc. Họ không muốn chỉ là “người làm thuê”, mà muốn trở thành một phần của điều có ý nghĩa. Họ đánh giá lãnh đạo không qua chức danh, mà qua cách người đó đối xử và truyền cảm hứng cho tập thể.

Trong bối cảnh đó, lãnh đạo dựa trên giá trị trở thành cầu nối giữa mục tiêu doanh nghiệp và giá trị cá nhân. Khi nhân viên cảm thấy tổ chức chia sẻ cùng niềm tin với họ như tôn trọng, công bằng, sáng tạo, họ sẽ cống hiến với tinh thần chủ động và trách nhiệm cao. Ngược lại, khi doanh nghiệp chỉ quan tâm đến lợi nhuận, nhân tài sẽ rời đi, để lại khoảng trống lớn về văn hóa.

Ví dụ:

• Google duy trì triết lý “Freedom and Responsibility”, cho phép nhân viên tự do sáng tạo trong 20% thời gian làm việc.
• Salesforce xây dựng văn hóa “Ohana” (gia đình), đề cao bình đẳng và đa dạng.
• FPT lấy giá trị “tôn trọng con người – đổi mới – đồng đội” làm kim chỉ nam để giữ chân nhân tài.
• Tiki tạo môi trường làm việc minh bạch, công bằng và khuyến khích phát triển nội lực nhân viên.

Những tổ chức này chứng minh rằng giá trị không chỉ là khẩu hiệu trên tường, mà là nền tảng vận hành quyết định mức độ gắn bó và năng suất lao động.

3 - Ứng phó với bối cảnh bất định và chuyển đổi số

Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên VUCA (Volatility – Uncertainty – Complexity – Ambiguity), nơi không một mô hình quản trị cố định nào có thể đảm bảo thành công. Trong môi trường này, “giá trị” đóng vai trò như kim chỉ nam giúp tổ chức định hướng hành động dù mọi thứ xung quanh thay đổi.

Thay vì dựa vào quy trình cứng nhắc, lãnh đạo dựa trên giá trị giúp doanh nghiệp ra quyết định linh hoạt mà vẫn nhất quán về nguyên tắc.

Những giá trị như tin tưởng, minh bạch, trách nhiệm và tôn trọng giúp đội ngũ làm việc từ xa vẫn duy trì sự đồng lòng và tinh thần trách nhiệm. Khi con người cùng chia sẻ niềm tin, họ không cần giám sát vi mô, chỉ cần định hướng rõ ràng. Đây là yếu tố sống còn trong thời đại chuyển đổi số, khi tổ chức cần nhanh, gọn nhưng vẫn nhân văn.

Ví dụ:

• Zoom lấy giá trị bảo mật và minh bạch làm trọng tâm để lấy lại niềm tin người dùng sau khủng hoảng dữ liệu.
• Grab duy trì tinh thần “One Grab” – cùng nhau hỗ trợ đối tác, người dùng và cộng đồng trong đại dịch.
• Apple kiên định với giá trị bảo vệ quyền riêng tư, dù phải đối mặt với áp lực thị trường.
• Viettel định vị tầm nhìn “kinh doanh gắn với trách nhiệm xã hội”, giúp củng cố niềm tin trong và ngoài tổ chức.

Tất cả cho thấy, khi giá trị trở thành trụ cột, doanh nghiệp có thể đứng vững giữa biến động mà không đánh mất bản sắc. Lãnh đạo dựa trên giá trị không chỉ giúp doanh nghiệp sống sót, mà còn tạo ra văn hóa bền vững vượt qua thời gian.

3. Các nguyên tắc cốt lõi của mô hình lãnh đạo dựa trên giá trị

Theo Harry M. Jansen Kraemer tác giả cuốn “4 Nguyên tắc lãnh đạo dựa trên giá trị”, người lãnh đạo không chỉ quản trị bằng kỹ năng hay quyền lực mà cần xây dựng nền tảng từ giá trị bên trong con người. Bốn nguyên tắc này gồm: tự phê bình, sự cân bằng, sự tự tin chân chính và sự khiêm nhường chân thật.

Chúng không chỉ áp dụng cho nhà lãnh đạo cấp cao mà cho mọi cá nhân mong muốn phát triển bản thân, tạo ảnh hưởng tích cực và lan tỏa giá trị bền vững trong tổ chức.

3.1. Nguyên tắc tự phê bình

Nguyên tắc tự phê bình là nền tảng đầu tiên trong lãnh đạo dựa trên giá trị, giúp mỗi cá nhân hiểu rõ bản thân họ là ai, điều gì quan trọng, và đâu là giá trị cốt lõi định hướng hành động. Đây không chỉ là việc tự đánh giá mà là một quá trình phản tỉnh có ý thức, đòi hỏi sự trung thực và dũng cảm nhìn lại chính mình.

• Tự phê bình cho phép nhà lãnh đạo phân biệt giữa điều cần thiết và điều gây nhiễu, từ đó tập trung thời gian, năng lượng và tâm trí vào những gì thật sự mang lại giá trị.
• Thông qua quá trình này, họ sẽ nhận ra điểm mạnh để phát huy, điểm yếu để cải thiện, đồng thời hiểu sâu sắc hơn về cách mình tác động đến người khác.

Một nhà lãnh đạo có năng lực tự phê bình là người luôn học hỏi, điều chỉnh và tiến hóa không ngừng. Họ không ngại thừa nhận sai lầm, vì hiểu rằng mỗi sai lầm là một bài học quý giá. Chính tinh thần tự phản tỉnh này giúp họ giữ vững định hướng giá trị và trở thành tấm gương cho đội ngũ noi theo.

“Tự phê bình chính là chiếc gương soi nội tâm, giúp nhà lãnh đạo “thấy rõ mình” để có thể “dẫn dắt người khác”.”

3.2. Nguyên tắc sự cân bằng 

Sự cân bằng trong lãnh đạo là khả năng nhìn thấy vấn đề từ nhiều góc độ, kể cả những quan điểm trái ngược với chính mình. Trong môi trường tổ chức đa dạng, năng động và thay đổi nhanh, đây là năng lực vô cùng quan trọng để người lãnh đạo giữ được sự công bằng, khách quan và tầm nhìn bao quát.

• Lãnh đạo biết cân bằng sẽ luôn lắng nghe với tâm thế cởi mở, tôn trọng ý kiến khác biệt và xem đó là cơ hội để hoàn thiện quyết định.
• Nhờ sự cân bằng, họ có thể ra quyết định trên cơ sở giá trị và dữ liệu, chứ không chỉ dựa vào cảm tính hay lợi ích ngắn hạn.

Người lãnh đạo cân bằng hiểu rằng mọi quyết định đều có hệ quả, vì thế họ luôn xem xét tác động toàn diện đến con người, tổ chức và xã hội. Họ cũng biết rằng cảm xúc cá nhân không nên chi phối lý trí, bởi chỉ khi cân bằng nội tâm, mới có thể cân bằng hành động.

• Trong giao tiếp, sự cân bằng giúp lãnh đạo trở thành người được tin tưởng và dễ tiếp cận, bởi nhân viên cảm nhận được họ thực sự lắng nghe và tôn trọng.
• Trong chiến lược, sự cân bằng giúp tổ chức đi đúng hướng, tránh cực đoan và duy trì sự ổn định lâu dài.

“Cân bằng không chỉ là điểm giữa, mà là khả năng nhìn nhận toàn cảnh từ đó đưa ra lựa chọn tốt nhất cho tập thể.”

3.3. Nguyên tắc sự tự tin chân chính 

Sự tự tin chân chính khác hoàn toàn với tự cao hay kiêu ngạo. Đây là loại tự tin đến từ hiểu biết sâu sắc về bản thân, từ việc chấp nhận chính mình – bao gồm cả ưu điểm lẫn giới hạn. Một người lãnh đạo tự tin chân chính là người biết rõ mình có thể làm gì và dám thừa nhận điều mình chưa làm được.

• Tự tin chân chính được xây dựng trên nền tảng tự phê bình và học hỏi liên tục. Lãnh đạo càng hiểu rõ bản thân, họ càng vững vàng và không bị dao động trước áp lực.
• Nhờ sự tự tin này, họ truyền cảm hứng cho đội ngũ, giúp nhân viên tin vào sứ mệnh và dám đón nhận thử thách.

Một nhà lãnh đạo tự tin chân chính không cần kiểm soát mọi thứ, họ trao quyền, tin tưởng và tạo điều kiện để người khác phát huy năng lực. Họ hiểu rằng lãnh đạo không phải là “người biết hết”, mà là người giúp người khác trở nên tốt hơn mỗi ngày.

• Khi đối mặt với khủng hoảng, tự tin chân chính giúp họ giữ vững tinh thần, bình tĩnh đánh giá tình hình và ra quyết định sáng suốt.
• Trong quan hệ nội bộ, họ luôn thể hiện sự chắc chắn, đáng tin và khiêm tốn – ba yếu tố khiến đội ngũ sẵn sàng đi cùng đến cùng.

“Tự tin chân chính không đến từ vị trí, mà đến từ giá trị. Và giá trị chỉ có được khi nhà lãnh đạo hiểu rõ chính mình.”

3.4. Nguyên tắc sự khiêm nhường chân thật

Khiêm nhường chân thật là phẩm chất cao quý giúp người lãnh đạo tạo dựng mối quan hệ chân thành và tin cậy với nhân viên. Đây không phải là hạ thấp bản thân, mà là thừa nhận rằng thành công của mình đến từ nỗ lực tập thể.

• Khiêm nhường chân thật cho phép nhà lãnh đạo lắng nghe, học hỏi và trân trọng đóng góp của người khác.
• Nó giúp họ dễ dàng kết nối với mọi tầng lớp trong tổ chức, tạo nên môi trường hợp tác lành mạnh và nhân văn.

Người lãnh đạo khiêm nhường luôn đặt câu hỏi: “Tôi có thể học được gì từ người khác?” thay vì “Người khác phải nghe tôi nói gì?”. Họ không phô trương thành tích mà tập trung xây dựng giá trị chung và nâng đỡ người khác phát triển.

• Khiêm nhường chân thật là nền tảng của quản trị nhân tài, giúp lãnh đạo phát hiện, bồi dưỡng và giữ chân những người giỏi.
• Trong tổ chức, phẩm chất này lan tỏa văn hóa tôn trọng – học hỏi – sẻ chia, tạo nên sức mạnh gắn kết bền vững.

“Người lãnh đạo khiêm nhường không tạo ảnh hưởng bằng quyền lực, mà bằng sự thấu hiểu và tôn trọng.”

4. Cách áp dụng lãnh đạo dựa trên giá trị trong doanh nghiệp

Để triển khai hiệu quả lãnh đạo dựa trên giá trị, doanh nghiệp cần bắt đầu từ việc xác định rõ hệ giá trị cốt lõi và lan tỏa chúng vào mọi hoạt động quản trị, văn hóa và con người. Dưới đây là các bước cụ thể giúp chuyển hóa giá trị thành sức mạnh lãnh đạo thực tiễn.

4.1. Xác định hệ giá trị cốt lõi thương hiệu 

Để áp dụng hiệu quả mô hình lãnh đạo dựa trên giá trị, doanh nghiệp trước hết phải xác định rõ hệ giá trị cốt lõi thương hiệu – nền tảng hình thành mọi hành vi, quyết định và chiến lược phát triển. Những giá trị này cần phản ánh bản sắc, tầm nhìn và sứ mệnh dài hạn của tổ chức, đồng thời truyền cảm hứng cho toàn bộ đội ngũ.

Quá trình xây dựng hệ giá trị không thể chỉ đến từ ban lãnh đạo, mà cần sự tham gia của nhiều cấp độ trong doanh nghiệp. Khi nhân viên được góp tiếng nói, họ sẽ hiểu sâu hơn và cảm thấy gắn bó hơn với giá trị chung. Sự đồng thuận này giúp giá trị trở thành sợi dây liên kết tự nhiên, thay vì những khẩu hiệu mang tính hình thức.

Một hệ giá trị hiệu quả nên ngắn gọn, dễ nhớ và được cụ thể hóa bằng hành vi thực tế. Thay vì liệt kê quá nhiều khái niệm trừu tượng, doanh nghiệp nên tập trung vào 4 đến 6 giá trị trọng tâm mang tính dẫn hướng. Mỗi giá trị cần được diễn giải bằng ví dụ cụ thể để nhân viên biết cách thể hiện trong công việc hàng ngày.

Sau khi xác định, việc truyền thông và củng cố nhận thức là rất quan trọng. Các buổi chia sẻ nội bộ, video minh họa hay workshop trải nghiệm giá trị giúp mọi người thấm nhuần và áp dụng dễ dàng hơn. Khi giá trị được hiểu và tin tưởng, nó sẽ tự nhiên lan tỏa thành sức mạnh văn hóa chung.

4.2. Lãnh đạo làm gương và hiện thực hóa giá trị

Giá trị chỉ thực sự có ý nghĩa khi người lãnh đạo trở thành tấm gương sống cho đội ngũ. Nhân viên không tin vào những lời nói hoa mỹ, mà tin vào cách lãnh đạo hành xử trong thực tế. Sự nhất quán giữa lời nói và hành động chính là thước đo uy tín và ảnh hưởng của người đứng đầu.

Trong những thời điểm khó khăn, hành động của lãnh đạo thể hiện rõ nhất bản chất của hệ giá trị doanh nghiệp. Cách họ đối mặt với sai lầm, lựa chọn giữa lợi ích ngắn hạn và nguyên tắc dài hạn sẽ cho thấy giá trị thật mà tổ chức đang theo đuổi. Khi lãnh đạo dám sống đúng với giá trị, nhân viên sẽ tự nhiên noi theo mà không cần ép buộc.

Một cách hiệu quả để truyền cảm hứng là chia sẻ những câu chuyện thật về hành trình sống đúng giá trị. Những trải nghiệm cá nhân, những lần đấu tranh nội tâm hay quyết định khó khăn giúp nhân viên cảm nhận được giá trị không chỉ là khẩu hiệu mà là lựa chọn sống. 

Cuối cùng, người lãnh đạo cần duy trì tinh thần phản chiếu và học hỏi không ngừng. Việc thường xuyên tự hỏi “Mình có đang sống đúng với giá trị mà mình mong đội ngũ theo đuổi không?” sẽ giúp họ phát triển toàn diện. Khi lãnh đạo thay đổi từ bên trong, văn hóa tổ chức cũng tự nhiên được chuyển hóa.

4.3. Gắn giá trị vào hệ thống quản trị nhân sự

Để giá trị thực sự trở thành nền tảng hành động, doanh nghiệp cần tích hợp chúng vào toàn bộ hệ thống chuyển đổi số trong quản trị nhân sự. Từ khâu tuyển dụng, đào tạo cho đến đánh giá và khen thưởng, mọi quy trình đều phải phản ánh được tinh thần giá trị cốt lõi. Khi đó, văn hóa doanh nghiệp không còn là lý thuyết mà trở thành cơ chế vận hành thực tế.

Trong tuyển dụng, thay vì chỉ xem xét năng lực, doanh nghiệp cần chú trọng đến mức độ phù hợp về giá trị và thái độ ứng viên. Khi chọn được những người đồng điệu về niềm tin, tổ chức sẽ dễ dàng duy trì sự thống nhất trong hành vi và ra quyết định. Đây là nền tảng quan trọng giúp doanh nghiệp phát triển bền vững lâu dài.

Các chương trình đào tạo nội bộ nên được thiết kế để giúp nhân viên hiểu rõ cách chuyển hóa giá trị thành hành động cụ thể. Việc học thông qua câu chuyện thực tế, tình huống mô phỏng hoặc mentoring sẽ giúp họ cảm nhận sâu hơn và áp dụng tự nhiên hơn trong công việc. Khi giá trị trở thành kỹ năng hành vi, nó sẽ được duy trì bền vững.

4.4. Xây dựng truyền thông nội bộ và văn hóa giá trị

Truyền thông nội bộ là cầu nối giúp giá trị doanh nghiệp trở nên sống động và gần gũi hơn với đội ngũ. Khi giá trị được nhắc đến thường xuyên trong câu chuyện, sự kiện hay bản tin nội bộ, nó dần trở thành một phần tự nhiên trong tư duy và hành vi của nhân viên. Văn hóa giá trị vì thế không chỉ được nói ra mà còn được cảm nhận trong từng hoạt động hàng ngày.

Doanh nghiệp có thể lan tỏa giá trị thông qua các chiến dịch truyền thông theo chủ đề, kể những câu chuyện thật về con người và hành động thể hiện giá trị trong công việc. Việc tôn vinh những cá nhân “sống đúng giá trị” không chỉ truyền cảm hứng mà còn củng cố niềm tin nội bộ. Khi nhân viên cảm thấy mình được ghi nhận, họ sẽ chủ động lan tỏa những hành vi tích cực.

Bên cạnh đó, lãnh đạo cần tạo điều kiện để nhân viên phản hồi và góp ý về cách doanh nghiệp đang thực thi giá trị. Sự lắng nghe hai chiều giúp tổ chức kịp thời điều chỉnh, tránh khoảng cách giữa “nói” và “làm”. Một nền văn hóa giá trị bền vững chỉ có thể hình thành khi lời nói, hành động và chính sách cùng hướng về một mục tiêu chung.

4.5. Liên tục đo lường và điều chỉnh

Lãnh đạo dựa trên giá trị là một quá trình dài hạn, đòi hỏi doanh nghiệp liên tục đánh giá và cải thiện. Việc đo lường định kỳ giúp xác định mức độ giá trị đã được thấm nhuần trong tổ chức và phát hiện sớm những lệch hướng cần điều chỉnh. Đây là bước quan trọng để đảm bảo văn hóa doanh nghiệp không bị “chết yểu” theo thời gian.

Khi nhận thấy khoảng cách giữa giá trị mong muốn và hành vi thực tế, lãnh đạo cần có biện pháp khắc phục kịp thời. Điều chỉnh không đồng nghĩa với thay đổi giá trị, mà là làm mới cách thể hiện và truyền thông để phù hợp với hoàn cảnh. Một giá trị chỉ có thể duy trì sức sống khi nó thích nghi linh hoạt mà vẫn giữ nguyên tinh thần cốt lõi.

Lãnh đạo dựa trên giá trị không chỉ là một phương pháp quản trị, mà là một triết lý sống và lãnh đạo toàn diện. Khi người lãnh đạo lấy giá trị làm trung tâm, họ không chỉ định hướng hành động mà còn tạo ra niềm tin, sự gắn kết và tinh thần tự chủ trong đội ngũ. Đây chính là nền móng để doanh nghiệp phát triển bền vững, vượt qua biến động và lan tỏa ảnh hưởng tích cực ra bên ngoài.

Tóm lại, lãnh đạo dựa trên giá trị là chìa khóa giúp doanh nghiệp xây dựng tổ chức vững mạnh từ bên trong – nơi con người được truyền cảm hứng bởi ý nghĩa, hành động dựa trên niềm tin và cùng hướng về mục tiêu chung. Trong thời đại mà niềm tin và đạo đức trở thành thước đo mới của thành công, những nhà lãnh đạo sống đúng giá trị sẽ là người kiến tạo nên doanh nghiệp có linh hồn, bền vững, nhân văn và đáng tin cậy nhất.