Mục lục [Ẩn]
- 1. Kim ngạch xuất nhập khẩu là gì?
- 2. Ý nghĩa của kim ngạch xuất nhập khẩu là gì?
- 3. Cách tính tổng kim ngạch xuất nhập khẩu
- 4. Tổng quan về kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam
- 3.1. Tổng quan
- 3.2. Kim ngạch xuất khẩu
- 3.3. Kim ngạch nhập khẩu
- 6. Một số giải pháp tăng kim ngạch xuất khẩu
Kim ngạch xuất nhập khẩu là một trong những chỉ số quan trọng đánh giá sức khỏe của nền kinh tế. Vậy kim ngạch xuất nhập khẩu là gì? Làm thế nào để tính toán và nâng cao kim ngạch xuất khẩu? Bài viết này sẽ giải đáp toàn bộ những thắc mắc trên, giúp quý doanh nghiệp hiểu rõ hơn về các giải pháp để tăng kim ngạch xuất nhập - khẩu hiệu quả.
1. Kim ngạch xuất nhập khẩu là gì?
Kim ngạch xuất nhập khẩu là một thuật ngữ kinh tế dùng để chỉ tổng giá trị của hàng hóa và dịch vụ mà một quốc gia mua bán với các quốc gia khác trong một khoảng thời gian nhất định, thường là một năm. Đây là một chỉ số quan trọng để đánh giá mức độ mở cửa của nền kinh tế, khả năng cạnh tranh của hàng hóa, dịch vụ và sự phụ thuộc vào thị trường thế giới.
Phân loại kim ngạch:
- Kim ngạch xuất khẩu: Là tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ mà một quốc gia bán ra cho các nước khác.
- Kim ngạch nhập khẩu: Là tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ mà một quốc gia mua vào từ các nước khác.
Kim ngạch xuất nhập - khẩu chịu tác động bởi:
- Yếu tố vĩ mô: Tốc độ tăng trưởng kinh tế toàn cầu, biến động tỷ giá hối đoái, chính sách thương mại của các quốc gia, các cuộc khủng hoảng kinh tế...
- Yếu tố vi mô: Chất lượng sản phẩm, dịch vụ, khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp, chi phí sản xuất, hiệu quả quản lý…
2. Ý nghĩa của kim ngạch xuất nhập khẩu là gì?
Chỉ số kim ngạch xuất nhập khẩu thể hiện các ý nghĩa sau đây:
- Đánh giá sức khỏe kinh tế: Kim ngạch xuất - nhập khẩu cao cho thấy nền kinh tế đó có khả năng sản xuất và cung ứng hàng hóa, dịch vụ chất lượng cao, đáp ứng được nhu cầu của thị trường quốc tế
- Đo lường sự phụ thuộc vào kinh tế thế giới: Một quốc gia có kim ngạch xuất nhập - khẩu lớn thường có mức độ phụ thuộc vào kinh tế thế giới cao hơn so với các quốc gia khác
- Phản ánh chính sách kinh tế: Các chính sách kinh tế của một quốc gia như thuế quan, hạn ngạch, khuyến khích xuất khẩu, hỗ trợ doanh nghiệp... sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chỉ số kim ngạch xuất - nhập khẩu của khu vực, quốc gia
3. Cách tính tổng kim ngạch xuất nhập khẩu
Công thức tính kim ngạch xuất - nhập khẩu như sau:
Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu = Tổng kim ngạch xuất khẩu + Tổng kim ngạch nhập khẩu
Như vậy, để tính được tổng kim ngạch xuất nhập khẩu, chúng ta cần thực hiện các bước sau:
Bước 1 - Thu thập dữ liệu:
- Giá trị xuất khẩu: Tổng giá trị của tất cả các hàng hóa và dịch vụ mà quốc gia đó bán ra cho các nước khác trong một khoảng thời gian nhất định (thường là một năm).
- Giá trị nhập khẩu: Tổng giá trị của tất cả các hàng hóa và dịch vụ mà quốc gia đó mua vào từ các nước khác trong cùng một khoảng thời gian
Bước 2 - Quy đổi về cùng một đơn vị tiền tệ:
Tất cả các giá trị xuất khẩu và nhập khẩu cần được quy đổi về cùng một đơn vị tiền tệ, thường là đồng tiền của quốc gia hoặc một loại tiền tệ mạnh như USD.
Bước 3 - Tính tổng:
- Tổng kim ngạch xuất khẩu: Cộng dồn giá trị của tất cả các mặt hàng và dịch vụ đã xuất khẩu
- Tổng kim ngạch nhập khẩu: Cộng dồn giá trị của tất cả các mặt hàng và dịch vụ đã nhập khẩu
- Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu: Theo công thức trên
Ví dụ: Giả sử Việt Nam xuất khẩu 200 tỷ USD hàng hóa và dịch vụ trong một năm và nhập khẩu 180 tỷ USD. Vậy tổng kim ngạch xuất nhập - khẩu của Việt Nam trong năm đó là:
=> Tổng kim ngạch xuất - nhập khẩu = 200 tỷ USD + 180 tỷ USD = 480 tỷ USD
4. Tổng quan về kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam
Một số thông tin về tình hình kim ngạch xuất - nhập khẩu nước ta.
3.1. Tổng quan
Việt Nam đã và đang tích cực hội nhập vào nền kinh tế thế giới, kim ngạch xuất nhập khẩu đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Trong giai đoạn gần đây, kim ngạch xuất nhập - khẩu nước ta liên tục tăng trưởng, phản ánh sự mở cửa và hội nhập ngày càng sâu rộng của nền kinh tế. Trong 5 năm 2018 - 2022, tốc độ tăng kim ngạch xuất - nhập khẩu bình quân của Việt Nam đạt 11,3%/năm.
Theo số liệu của Bộ Công Thương Việt Nam - 2023, kim ngạch xuất khẩu đạt 354,7 tỷ USD; kim ngạch nhập khẩu đạt 326,4 tỷ USD. Cán cân thương mại hàng hóa năm 2023 xuất siêu 28,3 tỷ USD. Tính chung cả năm 2023, tổng kim ngạch xuất, nhập khẩu hàng hóa ước đạt 681,1 tỷ USD (giảm 6,6% so với năm trước) trong đó:
- Xuất khẩu giảm 4,4%
- Nhập khẩu giảm 8,9%
Một số yếu tố tác động đến kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam:
- Hiệp định thương mại tự do (FTA): Việc tham gia các FTA như CPTPP, EVFTA đã mở ra nhiều cơ hội mới cho hàng hóa Việt Nam xuất khẩu và thu hút đầu tư nước ngoài
- Đại dịch Covid-19: Đại dịch đã gây ra nhiều khó khăn cho hoạt động sản xuất kinh doanh, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng toàn cầu và làm gián đoạn hoạt động xuất nhập khẩu
- Căng thẳng địa chính trị: Các xung đột địa - chính trị trên thế giới cũng tác động đến hoạt động thương mại quốc tế và ảnh hưởng đến kim ngạch xuất nhập - khẩu của Việt Nam
- Chính sách của Chính phủ: Các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, phát triển hạ tầng cũng góp phần thúc đẩy xuất nhập khẩu
3.2. Kim ngạch xuất khẩu
Kim ngạch xuất khẩu hàng hóa năm 2023 ước đạt 354,7 tỷ USD, giảm 4,4% so với năm 2022. Tình hình xuất khẩu như sau:
- Xuất khẩu sang các thị trường lớn gồm Hoa Kỳ, EU, Nhật Bản, Hàn Quốc, ASEAN đều sụt giảm
- Kim ngạch xuất khẩu sang thị trường các nước Tây Á, Đông Âu, Bắc Âu và châu Phi đều tăng. Trong đó, xuất khẩu sang thị trường các nước châu Phi đạt khoảng 3 tỷ USD,xuất khẩu sang thị trường Ả rập Xê út đạt 1,1 tỷ USD và thị trường UAE đạt 4,0 tỷ USD.
- Xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc đạt 49,6 tỷ USD
- Xuất khẩu của khu vực doanh nghiệp 100% vốn trong nước đạt 95,5 tỷ USD
- Xuất khẩu của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài (kể cả dầu thô), đạt 259,1 tỷ USD.
- Xuất khẩu nhóm nông sản, thuỷ sản tăng: xuất khẩu rau quả đạt 5,6 tỷ USD; xuất khẩu gạo đạt 4,7 tỷ USD và xuất khẩu hạt điều đạt 3,6 tỷ USD
Thống kê của Bộ Công Thương về 10 tỉnh có kim ngạch xuất khẩu dẫn đầu cả nước năm 2023 là:
- TP. Hồ Chí Minh: 42.460.418.319 USD
- Bắc Ninh: 39.302.697.091 USD
- Bình Dương: 30.605.339.811 USD
- Hải Phòng: 26.797.379.584 USD
- Thái Nguyên: 25.687.769.353 USD
- Bắc Giang: 24.499.431.359 USD
- Đồng Nai: 21.624.486.427 USD
- Hà Nội: 16.655.817.179 USD
- Phú Thọ: 0.576.345.632 USD
- Vĩnh Phúc: 9.970.966.301 USD.
3.3. Kim ngạch nhập khẩu
Kim ngạch nhập khẩu hàng hóa năm 2023 ước đạt 326,4 tỷ USD (giảm 8,9% so với năm 2022). Nhìn chung, cơ cấu các mặt hàng nhập khẩu trong các năm gần đây vẫn được duy trì ổn định.
- Trị giá nhập khẩu nhóm hàng phục vụ cho sản xuất, xuất khẩu đạt 288,5 tỷ USD (chiếm đến 88,4% tổng kim ngạch nhập khẩu cả nước)
- Có 44 mặt hàng nhập khẩu đạt trị giá trên 1 tỷ USD (chiếm 92,4% tổng kim ngạch nhập khẩu)
- Nhập khẩu của hu vực kinh tế trong nước đạt 117,29 tỷ USD
- Nhập khẩu của khu vực có vốn đầu tư nước ngoài đạt 210,21 tỷ USD
6. Một số giải pháp tăng kim ngạch xuất khẩu
Tìm kiếm các giải pháp để tăng kim ngạch xuất khẩu là vô cùng quan trọng đối với sự phát triển kinh tế của Việt Nam. Dưới đây là một số giải pháp:
1 - Nâng cao năng lực sản xuất của doanh nghiệp:
Để tăng kim ngạch xuất khẩu, doanh nghiệp cần không ngừng nâng cao năng lực sản xuất. Điều này bao gồm việc đầu tư vào công nghệ hiện đại, đổi mới thiết kế sản phẩm, nâng cao chất lượng sản phẩm để đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường quốc tế.
Bên cạnh đó, doanh nghiệp cần xây dựng thương hiệu mạnh, tạo dựng lòng tin cho khách hàng và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường toàn cầu.
2 - Đa dạng hóa thị trường xuất khẩu:
Việt Nam cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu để giảm thiểu rủi ro và tận dụng tối đa các cơ hội kinh doanh. Thay vì tập trung vào một vài thị trường lớn, doanh nghiệp nên tìm kiếm các thị trường mới, đặc biệt là các thị trường đang nổi lên ở các khu vực như châu Phi, Mỹ Latinh.
Việc đa dạng hóa thị trường sẽ giúp doanh nghiệp giảm thiểu sự phụ thuộc vào một thị trường duy nhất và ổn định doanh thu.
3 - Nâng cao hiệu quả công tác xúc tiến thương mại:
Công tác xúc tiến thương mại đóng vai trò quan trọng trong việc tìm kiếm khách hàng, quảng bá sản phẩm và xây dựng thương hiệu cho doanh nghiệp.
Nhà nước cần tăng cường hỗ trợ doanh nghiệp tham gia các hội chợ, triển lãm quốc tế, tổ chức các đoàn thương mại để giới thiệu sản phẩm Việt Nam đến các thị trường mục tiêu. Bên cạnh đó, việc xây dựng các nền tảng thương mại điện tử cũng là một giải pháp hiệu quả để kết nối doanh nghiệp với khách hàng trên toàn cầu.
>>> XEM THÊM: 6 MÔ HÌNH KINH DOANH THƯƠNG MẠI ĐIỆN TỬ PHỔ BIẾN NHẤT HIỆN NAY
4 - Tận dụng các cam kết trong các hiệp định thương mại tự do (FTA):
Việt Nam đã ký kết nhiều hiệp định thương mại tự do với các đối tác trên thế giới. Các doanh nghiệp cần nắm bắt cơ hội từ các hiệp định này để xuất khẩu hàng hóa với thuế suất ưu đãi, giảm rào cản thương mại. Đồng thời, doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ các quy định của hiệp định để đảm bảo tuân thủ và tận dụng tối đa các lợi ích mà hiệp định mang lại.
5 - Đẩy mạnh phát triển logistics:
Logistics đóng vai trò quan trọng trong việc vận chuyển hàng hóa từ nhà cung cấp đến với người tiêu dùng cuối cùng. Việc phát triển hệ thống logistics hiện đại, hiệu quả sẽ giúp giảm chi phí vận chuyển, rút ngắn thời gian giao hàng và nâng cao tính cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam trên thị trường quốc tế. Nhà nước cần đầu tư vào cơ sở hạ tầng giao thông, tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp logistics hoạt động.
6 - Đẩy mạnh các ngành sản xuất chế biến:
Việt Nam có nhiều lợi thế về tài nguyên thiên nhiên và lao động. Để tăng giá trị gia tăng cho sản phẩm xuất khẩu, Việt Nam cần đẩy mạnh phát triển các ngành công nghiệp chế biến, deep processing…
Việc này sẽ giúp tạo ra các sản phẩm có giá trị cao hơn, đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường quốc tế và giảm sự phụ thuộc vào việc xuất khẩu nguyên liệu thô.
Tóm lại, kim ngạch xuất nhập khẩu đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, từ đó có thể nâng cao vị thế của một quốc gia trên trường quốc tế. Để tăng kim ngạch xuất - nhập khẩu, doanh nghiệp cần không ngừng nâng cao năng lực cạnh tranh, đa dạng hóa thị trường, tận dụng các hiệp định thương mại tự do và áp dụng các giải pháp công nghệ hiện đại. Hy vọng những thông tin trong bài viết này sẽ giúp quý doanh có cái nhìn toàn diện hơn về kim ngạch xuất nhập khẩu và đưa ra những chiến lược kinh doanh phù hợp.
❌Tại sao Lãnh đạo/Chủ doanh nghiệp phải mất 5-10 năm lặp lại những sai lầm tương tự, trong khi hoàn toàn có thể học hỏi những mô hình tư duy chiến lược bài bản ngay từ đầu, và chỉ mất 2-3 năm để xây dựng được một doanh nghiệp vững mạnh cho riêng mình?
Khóa học chuyên sâu XÂY DỰNG & CẢI TIẾN MÔ HÌNH KINH DOANH chính là giải pháp trọn gói cung cấp cho Ban Lãnh đạo mọi kiến thức nền tảng và mô hình chiến lược hiệu quả nhất để thiết kế, triển khai, lựa chọn và tối ưu chiến lược kinh doanh.