VAI TRÒ CỦA LÃNH ĐẠO TRONG AI TRANSFORMATION Ở KỶ NGUYÊN CÔNG NGHỆ

Vai trò của lãnh đạo trong AI Transformation ngày càng trở nên then chốt khi AI tái định hình cách doanh nghiệp vận hành và cạnh tranh. Thành công không chỉ phụ thuộc vào công nghệ, mà còn ở tầm nhìn, chiến lược và khả năng quản trị con người của nhà lãnh đạo. Bài viết này Trường Doanh Nhân HBR phân tích sâu cách lãnh đạo dẫn dắt AI Transformation hiệu quả, từ chiến lược, quản trị nhân tài đến kiến tạo văn hóa đổi mới bền vững.

1. AI Transformation là gì?

AI Transformation là một giải pháp chuyển đổi toàn diện ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) cho doanh nghiệp. Giải pháp này được thiết kế nhằm cung cấp cho lãnh đạo và nhà quản lý một bộ hướng dẫn rõ ràng, toàn diện và dễ áp dụng, hỗ trợ họ triển khai hiệu quả lộ trình chuyển đổi AI trong tổ chức.

Trong bối cảnh kỷ nguyên công nghệ phát triển với tốc độ chưa từng có, trí tuệ nhân tạo đang trở thành yếu tố then chốt giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và tối ưu hóa vận hành. Các báo cáo từ McKinsey và Gartner cho thấy, ngày càng nhiều doanh nghiệp trên toàn cầu đưa AI vào các lĩnh vực trọng yếu như:

• Tự động hóa quy trình nhằm giảm chi phí và nâng cao hiệu suất.
• Phân tích dữ liệu nâng cao để hỗ trợ ra quyết định nhanh và chính xác.
• Cá nhân hóa trải nghiệm khách hàng thông qua AI trong marketing, bán hàng và dịch vụ hậu mãi.
• Dự đoán xu hướng thị trường và tối ưu chuỗi cung ứng bằng các mô hình machine learning.

Theo Mr. Tony Dzung, Chủ tịch Hội đồng Quản trị HBR Holdings chia sẻ: “Xu hướng này không chỉ xuất hiện ở các tập đoàn công nghệ lớn, mà còn lan rộng sang các doanh nghiệp vừa và nhỏ (SMEs) nhờ sự phổ biến của các giải pháp AI dễ triển khai và chi phí hợp lý hơn.”

Đặc biệt, các lãnh đạo doanh nghiệp đang đóng vai trò quyết định trong việc lựa chọn, tích hợp và dẫn dắt toàn bộ quá trình ứng dụng AI, bảo đảm công nghệ phục vụ đúng mục tiêu chiến lược và mang lại giá trị bền vững cho tổ chức.

2. Vai trò của lãnh đạo trong AI Transformation

Trong bối cảnh AI và công nghệ dữ liệu lớn đang tái định hình toàn bộ cách doanh nghiệp vận hành, vai trò của lãnh đạo không chỉ dừng lại ở định hướng chiến lược tổng thể mà còn phải trực tiếp dẫn dắt quá trình chuyển đổi. 

AI Transformation đòi hỏi một tư duy lãnh đạo mới – nơi người đứng đầu vừa là nhà hoạch định tầm nhìn, vừa là người kiến tạo môi trường, hệ thống và văn hóa phù hợp để AI phát huy giá trị tối đa.

2.1. Dẫn dắt dự báo và hoạch định chiến lược nhân tài

Lãnh đạo đóng vai trò then chốt trong việc ứng dụng AI để phân tích xu hướng kỹ năng, dự báo nhu cầu nhân lực và xây dựng kế hoạch phát triển đội ngũ phù hợp với chiến lược dài hạn. 

Thay vì phụ thuộc vào trực giác, họ sử dụng dữ liệu để xác định “khoảng trống kỹ năng” và thiết lập các chương trình đào tạo, kế nhiệm, nhằm bảo đảm tổ chức sở hữu nguồn nhân lực sẵn sàng cho 3–5 năm tới. Đây không chỉ là hoạt động quản trị nhân sự, mà là một phần của chiến lược tăng trưởng bền vững.

2.2. Tái thiết mô hình tổ chức linh hoạt

AI giúp lãnh đạo nhận diện và loại bỏ các điểm nghẽn trong cấu trúc tổ chức truyền thống. Việc chuyển sang mô hình Agile, kết hợp các nhóm liên chức năng, cùng cơ chế đánh giá dựa trên kết quả (OKR/KPI) đòi hỏi sự cam kết mạnh mẽ từ người lãnh đạo. 

Chính họ là người bảo trợ cho sự thay đổi này, bảo đảm các bộ phận phối hợp chặt chẽ, ra quyết định nhanh hơn, và duy trì khả năng phản ứng linh hoạt trước biến động thị trường.

2.3. Xây dựng văn hóa đổi mới và học tập liên tục

Lãnh đạo cần trở thành “người khởi xướng” văn hóa học hỏi không ngừng, nơi đổi mới được khuyến khích và thất bại được coi là cơ hội để cải thiện. 

Bằng cách tích hợp nền tảng AI vào đào tạo, họ cá nhân hóa lộ trình học tập, gắn đào tạo với mục tiêu kinh doanh, và truyền cảm hứng cho toàn bộ đội ngũ về tầm quan trọng của năng lực mới trong kỷ nguyên AI. Một tổ chức có văn hóa học tập mạnh sẽ thích nghi nhanh hơn và tận dụng AI hiệu quả hơn.

2.4. Đảm bảo tính đạo đức và bền vững trong ứng dụng AI

Ngoài khía cạnh công nghệ, lãnh đạo còn chịu trách nhiệm xây dựng khung đạo đức và cơ chế quản trị dữ liệu, bảo đảm AI được triển khai minh bạch, công bằng và an toàn. Điều này không chỉ bảo vệ uy tín của doanh nghiệp mà còn tạo niềm tin từ khách hàng, nhân viên và đối tác.

Trong AI Transformation, lãnh đạo không chỉ là người “quyết định áp dụng AI” mà chính là “kiến trúc sư” của toàn bộ hành trình chuyển đổi – từ nhân sự, tổ chức đến văn hóa và giá trị cốt lõi. Doanh nghiệp nào có lãnh đạo đủ tầm nhìn, quyết tâm và khả năng dẫn dắt thay đổi sẽ không chỉ thích ứng với AI, mà còn biến AI thành lợi thế cạnh tranh bền vững.

3. Năng lực cần có của lãnh đạo để dẫn dắt AI Transformation

AI Transformation không chỉ là câu chuyện của công nghệ, mà còn là bài kiểm tra toàn diện về năng lực lãnh đạo. Để dẫn dắt doanh nghiệp thành công trong hành trình này, người lãnh đạo cần hội tụ cả kiến thức chuyên môn, kỹ năng quản trị và tư duy chiến lược.

3.1. Hiểu biết sâu về AI và công nghệ liên quan

Một lãnh đạo không cần trở thành kỹ sư AI, nhưng phải đủ kiến thức để:

• Hiểu các khái niệm cơ bản về trí tuệ nhân tạo, máy học (Machine Learning), dữ liệu lớn (Big Data) và tự động hóa.
• Nhận diện những cơ hội và thách thức khi ứng dụng AI vào từng mảng hoạt động của doanh nghiệp.
• Đánh giá được tính khả thi, rủi ro và ROI của các dự án AI.

Kiến thức này giúp lãnh đạo đưa ra quyết định sáng suốt, tránh “chạy theo trào lưu” hoặc đầu tư dàn trải, thiếu hiệu quả.

3.2. Tư duy chiến lược và năng lực hoạch định dài hạn

AI có thể thay đổi mô hình kinh doanh, cách tạo ra giá trị và chuỗi cung ứng. Do đó, lãnh đạo cần:

• Phân tích tác động của AI đến ngành nghề, khách hàng và đối thủ.
• Lồng ghép AI vào chiến lược tăng trưởng dài hạn.
• Chủ động dự báo xu hướng công nghệ và nhân sự trong 3–5 năm tới.

Tư duy chiến lược bảo đảm AI không chỉ là một dự án công nghệ, mà là động lực cốt lõi của chuyển đổi doanh nghiệp.

3.3. Kỹ năng quản trị thay đổi (Change Management)

Chuyển đổi AI thường tạo ra sự kháng cự từ nhân viên do lo ngại mất việc, thay đổi quy trình hoặc áp lực học kỹ năng mới. Lãnh đạo cần:

• Giao tiếp rõ ràng, truyền đạt mục tiêu và lợi ích của AI.
• Tạo lộ trình chuyển đổi từng bước, hỗ trợ nhân viên thích nghi.
• Khuyến khích và khen thưởng sự chủ động học hỏi, thử nghiệm công nghệ mới.

Quản trị thay đổi hiệu quả sẽ giúp giảm xung đột và tạo sự đồng thuận trong toàn tổ chức.

3.4. Năng lực quản trị nhân tài và phát triển đội ngũ

AI chỉ phát huy tối đa giá trị khi được vận hành bởi đội ngũ nhân sự có kỹ năng phù hợp. Lãnh đạo cần:

• Sử dụng dữ liệu để dự báo nhu cầu kỹ năng tương lai.
• Đầu tư vào đào tạo, đặc biệt là kỹ năng phân tích dữ liệu, tư duy phản biện và sáng tạo.
• Thiết lập kế hoạch kế nhiệm và chiến lược giữ chân nhân tài.

3.5. Đạo đức nghề nghiệp và quản trị rủi ro công nghệ

Trong kỷ nguyên AI, lãnh đạo cần xây dựng khung đạo đức rõ ràng và hệ thống quản trị dữ liệu an toàn. Điều này bao gồm:

• Đảm bảo tính minh bạch trong các thuật toán.
• Bảo vệ quyền riêng tư và dữ liệu cá nhân.
• Tuân thủ các quy định pháp luật về công nghệ.

Trong kỷ nguyên AI, năng lực lãnh đạo đang đứng trước một bước ngoặt lớn. Không chỉ cần tầm nhìn chiến lược, khả năng quản trị thay đổi hay am hiểu công nghệ, nhà lãnh đạo còn phải biết biến AI thành đòn bẩy để tái thiết mô hình kinh doanh, tối ưu vận hành và tạo lợi thế cạnh tranh bền vững.

Tuy nhiên, để biến tầm nhìn đó thành hiện thực, lãnh đạo cần một lộ trình rõ ràng, một bộ công cụ triển khai cụ thể và những case study thực chiến đã được chứng minh thành công. 

Đây chính là lý do Trường Doanh Nhân HBR thiết kế khóa học AI for Business Leaders: Chiến lược & Lộ trình ứng dụng AI vào doanh nghiệp – chương trình huấn luyện dành riêng cho các chủ doanh nghiệp và nhà quản lý muốn đi trước xu thế.

Khóa học không chỉ giúp bạn:

• Hiểu sâu AI Transformation và tác động tới mô hình kinh doanh.
• Xây dựng chiến lược AI gắn liền với mục tiêu dài hạn.
• Thiết kế lộ trình ứng dụng AI phù hợp với quy mô và ngành nghề của bạn.
• Làm chủ công cụ và phương pháp triển khai để tối ưu hiệu quả và giảm rủi ro.

Mà còn giúp bạn kết nối với mạng lưới lãnh đạo tiên phong trong ứng dụng AI, mở ra cơ hội hợp tác và phát triển vượt trội trong 3–5 năm tới.

Nếu bạn là người muốn dẫn dắt doanh nghiệp bứt phá bằng AI thay vì đứng ngoài cuộc chơi, đây chính là bước khởi đầu bạn không thể bỏ qua.

📌 Đăng ký ngay hôm nay để trở thành nhà lãnh đạo tiên phong ứng dụng AI vào doanh nghiệp.

4. Thách thức lãnh đạo đối mặt trong AI Transformation

AI Transformation mang lại tiềm năng to lớn, nhưng đối với nhà lãnh đạo, hành trình này cũng đi kèm với nhiều áp lực và thách thức đặc thù. Đây không chỉ là câu chuyện về đầu tư công nghệ, mà là thử thách về năng lực quản trị, tầm nhìn chiến lược và khả năng dẫn dắt con người trong kỷ nguyên số.

1 - Khoảng cách kỹ năng công nghệ của chính đội ngũ lãnh đạo

Không ít nhà lãnh đạo xuất thân từ nền tảng kinh doanh hoặc quản trị truyền thống, chưa được trang bị đầy đủ kiến thức về AI, Big Data hay tự động hóa. Điều này khiến họ gặp khó khăn trong việc đánh giá đúng tiềm năng, rủi ro và ROI của các dự án AI, dẫn đến nguy cơ đưa ra quyết định dựa trên cảm tính hoặc phụ thuộc quá nhiều vào chuyên gia bên ngoài.

2 - Thách thức trong việc nâng cấp năng lực số của đội ngũ quản lý cấp trung

Ngay cả khi lãnh đạo cấp cao hiểu tầm quan trọng của AI, việc truyền đạt và triển khai xuống các cấp quản lý trung gian lại là bài toán khó. Nhiều trưởng bộ phận vẫn quen với quy trình thủ công, thiếu kỹ năng vận hành các công cụ AI và phân tích dữ liệu. Điều này buộc nhà lãnh đạo phải vừa làm “người truyền lửa”, vừa là “huấn luyện viên” để đưa cả bộ máy cùng tiến.

3 - Giải quyết tình trạng thiếu dữ liệu chất lượng cho ra quyết định

Nhà lãnh đạo phải đối mặt với thực tế là nhiều doanh nghiệp chưa có hạ tầng dữ liệu chuẩn hóa. Dữ liệu nhân sự, khách hàng hay vận hành thường phân mảnh, thiếu đồng bộ, làm giảm khả năng phân tích dự đoán của AI. Thách thức ở đây là vừa phải đầu tư hạ tầng dữ liệu, vừa duy trì hoạt động kinh doanh mà không gián đoạn.

4 - Quản trị kháng cự và tâm lý lo ngại từ nội bộ

Khi AI thay đổi cách làm việc, nhân viên có thể lo sợ mất việc hoặc bị thay thế. Nhà lãnh đạo phải gánh trách nhiệm tạo ra sự đồng thuận, giải thích rõ lợi ích của AI, và thiết kế lộ trình chuyển đổi giúp nhân viên thích nghi thay vì chống đối.

5 - Đảm bảo tính đạo đức và tuân thủ pháp lý khi ứng dụng AI

Việc triển khai AI đặt lãnh đạo trước yêu cầu phải thiết lập khung đạo đức rõ ràng, bảo đảm minh bạch, công bằng và an toàn dữ liệu. Nếu xảy ra sự cố về bảo mật hoặc vi phạm quyền riêng tư, trách nhiệm cuối cùng vẫn thuộc về người đứng đầu.

5. Lời khuyên cho nhà lãnh đạo để AI Transformation thành công

Thành công trong AI Transformation không chỉ đến từ việc áp dụng công nghệ tiên tiến, mà còn phụ thuộc vào tầm nhìn và năng lực điều hành của nhà lãnh đạo. 

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, người đứng đầu cần biết cách dẫn dắt tổ chức chuyển đổi một cách chủ động, tận dụng AI để tối ưu hiệu suất và tạo lợi thế bền vững. Ba lời khuyên dưới đây sẽ giúp lãnh đạo định hướng rõ ràng và triển khai AI Transformation hiệu quả hơn.

1 - Nâng cao năng lực chiến lược và công nghệ cho lãnh đạo nhân sự

Nhà lãnh đạo cần dịch chuyển từ vai trò quản trị hành chính sang vị trí hoạch định chiến lược và đồng kiến tạo giá trị. Điều này đòi hỏi tư duy hệ thống, khả năng dự báo xu hướng nhân sự dựa trên dữ liệu lớn, và ra quyết định phù hợp với định hướng phát triển dài hạn. Đầu tư phát triển năng lực số cho các vị trí chủ chốt, đặc biệt là CHRO/HR Director, sẽ là nền tảng để triển khai AI Transformation thành công.

2 - Tái định vị bộ phận nhân sự thành kiến trúc sư tổ chức

Bộ phận nhân sự cần được nhìn nhận như một đối tác chiến lược, gắn kết chặt chẽ chiến lược nhân tài với chiến lược kinh doanh và chuyển đổi số. Nhà lãnh đạo cần trao quyền để HR chủ động thúc đẩy văn hóa học tập liên tục, thiết kế trải nghiệm nhân viên cá nhân hóa, và xây dựng năng lực tổ chức hướng tới đổi mới sáng tạo và khả năng thích ứng nhanh.

3 - Đầu tư vào hệ thống công nghệ nhân sự và People Analytics

AI Transformation chỉ bền vững khi được hỗ trợ bởi hạ tầng công nghệ vững chắc. Nhà lãnh đạo nên ưu tiên xây dựng các nền tảng quản trị nhân sự tích hợp AI, hệ thống đánh giá năng lực theo thời gian thực và công cụ People Analytics. Điều này giúp ra quyết định nhanh, chính xác và mang tính dự báo, đồng thời cải thiện tỷ lệ giữ chân nhân tài và nâng cao hiệu suất đội ngũ.

Vai trò của lãnh đạo trong AI Transformation là yếu tố quyết định để doanh nghiệp tận dụng tối đa sức mạnh của trí tuệ nhân tạo. Từ hoạch định chiến lược, phát triển năng lực số, quản trị nhân tài đến xây dựng văn hóa đổi mới, mỗi bước đi của lãnh đạo sẽ định hình mức độ thành công của quá trình chuyển đổi. Trong kỷ nguyên công nghệ, chỉ những tổ chức có lãnh đạo đủ tầm nhìn, linh hoạt và kiên định mới có thể biến AI thành lợi thế cạnh tranh bền vững.