ỨNG DỤNG AI TẠI VIỆT NAM - SẴN SÀNG CHO MỘT KỶ NGUYÊN SỐ

Ứng dụng AI tại Việt Nam đang dần trở thành một xu thế lớn, nhận được sự quan tâm của  chính phủ và đông đảo các doanh nghiệp. Trong bài viết dưới đây, Trường Doanh Nhân HBR sẽ phân tích thực trạng ứng dụng AI tại Việt Nam hiện nay, cơ hội, thách thức và tiềm năng phát triển trong tương lai. 

1. Trí tuệ nhân tạo (AI) là gì?

Trí tuệ nhân tạo (AI) là lĩnh vực khoa học máy tính phát triển các hệ thống có khả năng thực hiện các nhiệm vụ mà thông thường đòi hỏi trí thông minh của con người. Những nhiệm vụ này bao gồm nhận diện giọng nói, xử lý ngôn ngữ tự nhiên, ra quyết định, nhận diện và phân loại hình ảnh. AI không chỉ là một công nghệ đột phá trong lĩnh vực nghiên cứu mà còn được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực kinh tế, xã hội, mang lại những thay đổi tích cực và đột phá.

2. Thực trạng ứng dụng AI tại Việt Nam hiện nay

Tại Việt Nam, AI đã và đang tác động mạnh mẽ đến nhiều lĩnh vực như sản xuất, tài chính, y tế, giáo dục, dịch vụ công, quản lý nhà nước…Nắm bắt xu thế phát triển của trí tuệ nhân tạo, các doanh nghiệp trong nước không chỉ tăng cường áp dụng AI mà còn điều chỉnh chiến lược, gia tăng đầu tư để thúc đẩy việc phát triển các giải pháp và sản phẩm dựa trên công nghệ AI của riêng mình.

Dưới đây là một số ứng dụng AI tại Việt Nam trong các ngành nghề, lĩnh vực quan trọng:

2.1. Ngành ngân hàng

Ngân hàng là một trong những lĩnh vực tiên phong trong việc ứng dụng AI tại Việt Nam. Theo báo cáo của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, vào năm 2023, khoảng 63% các ngân hàng lớn tại Việt Nam đã triển khai ít nhất một ứng dụng AI trong hoạt động kinh doanh của họ. 

Các ngân hàng lớn như Techcombank, Vietcombank, VPBank đã đẩy mạnh triển khai AI nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ, tối ưu hiệu quả hoạt động và cải thiện trải nghiệm của khách hàng.

Dưới đây là một số ví dụ cụ thể:

• Tự động quy trình xác thực khách hàng: Nhiều ngân hàng hiện nay đang sử dụng hệ thống eKYC (Electronic Know Your Customer) để tự động hóa quá trình xác minh danh tính khách hàng. Điều này giúp giảm thời gian và chi phí xử lý hồ sơ khách hàng, đồng thời tăng cường tính chính xác và bảo mật

• Dịch vụ khách hàng: Chatbot được tích hợp với AI có khả năng thực hiện các dịch vụ chăm sóc khách hàng 24/7. Những chatbot này có khả năng xử lý ngôn ngữ tự nhiên (NLP) để tư vấn tài chính cá nhân, giải đáp thắc mắc của khách hàng và thực hiện các giao dịch đơn giản. Từ đó giúp giảm bớt gánh nặng cho nhân viên và nâng cao tair nghiệm của khách hàng 

• Phân tích dữ liệu: AI được sử dụng để phân tích dữ liệu khách hàng, từ đó dự đoán nhu cầu và hành vi tiêu dùng, giúp các ngân hàng tối ưu hóa các sản phẩm và dịch vụ

2.2. Ngành y tế

Trong lĩnh vực y tế, AI đã bắt đầu được ứng dụng để nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị, đặc biệt là trong thời kỳ bùng nổ đại dịch Covid-19. Theo báo cáo của Bộ Y tế Việt Nam vào năm 2023, khoảng 35% các bệnh viện lớn tại Việt Nam đã ứng dụng AI trong một số hoạt động y tế.

Dưới đây là một số ví dụ cụ thể về ứng dụng AI trong y tế:

• Chẩn đoán hình ảnh và điều trị: Vin BigData đã phát triển hệ thống VinDr, sử dụng AI để hỗ trợ chẩn đoán hình ảnh y khoa chính xác, ví dụ như phim chụp X-quang, CT scan, MRI. Hệ thống này giúp phát hiện các bất thường trong hình ảnh y khoa với độ chính xác cao, từ đó hỗ trợ bác sĩ đưa ra quyết định điều trị chính xác 

• Trợ lý ảo AI: Trong thời kỳ bùng nổ đại dịch Covid-19, các trợ lý ảo AI đã thực hiện hàng triệu cuộc gọi tự động nhằm giúp chính phủ sàng lọc và truy vết các ca nhiễm. Điều này giúp giảm tải công việc cho nhân viên y tế và cải thiện hiệu quả phòng chống dịch

2.3. Giáo dục và đào tạo

Trong lĩnh vực giáo dục và đào tạo, AI được ứng dụng để cá nhân hóa các nội dung đào tạo và cải thiện trải nghiệm học tập, giảng dạy. Theo báo cáo của Bộ Giáo dục và Đào tạo Việt Nam vào năm 2023, khoảng 28% các trường đại học và cơ sở giáo dục lớn đã áp dụng AI vào quản lý và giảng dạy.

Chẳng hạn, FPT đã phát triển nền tảng học tập sử dụng AI để cung cấp các khóa học phù hợp với năng lực và nhu cầu học tập từng người. Qua đó giúp nâng cao hiệu quả giáo dục và đào tạo. Ngoài ra, AI cũng là công cụ đắc lực trong việc tìm kiếm thông tin, tra cứu tài liệu và giải đáp các thắc mắc liên quan đến học tập. 

2.4. Các dịch vụ công, quản lý đô thị

Bên cạnh ngân hàng, y tế và giáo dục, AI cũng đang dần được ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực quản lý đô thị và các dịch vụ công. Theo số liệu từ Bộ Thông tin và Truyền thông Việt Nam, đến năm 2023, khoảng 22% các đơn vị địa phương đã ứng dụng AI trong các hoạt động hành chính.

Dưới đây là một số ví dụ cụ thể:

• Xây dựng thành phố thông minh: Hà Nội và TP.HCM đang tăng cường ứng dụng AI để tiến tới xây dựng thành phố thông minh, hiện đại. Ví dụ, quận Cầu Giấy - Hà Nội đã triển khai chatbot trí tuệ nhân tạo để hỗ giải đáp các thủ tục hành chính cho người dân một cách nhanh chóng và chính xác

• Giám sát giao thông: Các hệ thống camera giám sát tích hợp AI có khả năng tự động nhận diện và phân tích các hành vi vi phạm giao thông. Từ đó giúp cơ quan chức năng đưa ra các biện pháp xử lý kịp thời mà không cần đến sự can thiệp của con người

3. Cơ hội và thách thức khi ứng dụng AI tại Việt Nam

Việt Nam đang đứng trước nhiều cơ hội khi triển khai ứng dụng AI trong nhiều lĩnh vực:

• Lực lượng lao động trẻ: Việt Nam có một lực lượng lao động trẻ, năng động với nền tảng kỹ thuật và công nghệ thông tin tốt. Điều này tạo điều kiện thuận lợi cho việc đào tạo và phát triển nhân lực AI chất lượng cao
• Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển: Các doanh nghiệp lớn như FPT, Viettel đang đầu tư mạnh mẽ vào các trung tâm nghiên cứu và phát triển AI, với sự tham gia của nhiều chuyên gia quốc tế. Điều này mở ra cơ hội phát triển công nghệ thông tin nhanh chóng

Bên cạnh những cơ hội trên, vẫn còn nhiều thách thức mà Việt Nam cần vượt qua nếu muốn phát triển AI mạnh mẽ: 

• Thiếu hụt nhân sự chuyên môn: Mặc dù lực lượng lao động trẻ là một lợi thế, Việt Nam vẫn đang thiếu hụt nhiều chuyên gia AI có kỹ năng và kinh nghiệm. Điều này gây khó khăn khi triển khai các dự án lớn liên quan đến AI
• Cơ sở hạ tầng chưa hoàn thiện: Sự thiếu hụt về cơ sở hạ tầng công nghệ, đặc biệt là các trung tâm dữ liệu và hệ thống mạng lưới đang cản trở việc ứng dụng AI ở quy mô lớn
• Bảo mật thông tin: Việc ứng dụng AI đặt ra nhiều vấn đề về quyền riêng tư và bảo mật thông tin. Điều này đặc biệt nguy hiểm khi Việt Nam chưa có các quy định pháp lý rõ ràng về an toàn bảo mật khi sử dụng AI 

3. Tiềm năng phát triển AI tại Việt Nam trong tương lai

Theo báo cáo chỉ số sẵn sàng trí tuệ nhân tạo AI (AI Readiness Index) do Oxford Insight Anh công bố năm 2022, Việt Nam xếp hạng thứ 55 trên toàn cầu và thứ 6 trong khu vực ASEAN. Trong khi đó, Singapore xếp thứ 2 và Malaysia xếp thứ 29 trên toàn cầu. Điều này cho thấy Việt Nam vẫn còn một khoảng cách đáng kể so với các quốc gia trong khu vực về việc phát triển AI. Tuy nhiên, Việt Nam đang nỗ lực để thu hẹp khoảng cách này thông qua các chương trình chuyển đổi số quốc gia và các dự án nghiên cứu phát triển AI do các tập đoàn công nghệ lớn triển khai.

Theo PGS.TS Nguyễn Xuân Hoài, Viện trưởng Viện Trí tuệ nhân tạo Việt Nam, AI đã vượt ra khỏi phạm vi các cuộc thảo luận hàn lâm để trở thành một vấn đề toàn cầu và Việt Nam không thể chậm chân trong cuộc đua này. Chương trình chuyển đổi số quốc gia đã đặt ra các mục tiêu cụ thể cho đến năm 2025, trong đó AI được xem là yếu tố cốt lõi để thúc đẩy chuyển đổi số và phát triển kinh tế bền vững. 

Mặc dù mức độ phát triển AI tại Việt Nam vẫn chưa thể sánh ngang với các quốc gia hàng đầu tại Châu Á và phải đối mặt với những thách thức nhất định nhưng Chính phủ đang tập trung nắm bắt cơ hội và đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực này. Với những nỗ lực trong việc đào tạo nhân lực, đầu tư vào nghiên cứu và phát triển, cùng với sự hợp tác chặt chẽ giữa doanh nghiệp và Chính phủ, Việt Nam có tiềm năng trở thành một trong những quốc gia dẫn đầu về ứng dụng AI trong khu vực. Điều này không chỉ giúp nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế.

Ứng dụng AI tại Việt Nam đã và đang tạo ra những bước tiến quan trọng trong đời sống vực kinh tế - xã hội. Mặc dù còn nhiều khó khăn và thách thức phía trước nhưng với sự quyết tâm của Chính phủ và doanh nghiệp, Việt Nam có tiềm năng lớn để trở thành một trong những quốc gia phát triển AI hàng đầu trong khu vực. Trường Doanh Nhân HBR hy vọng rằng, các doanh nghiệp sẽ không bỏ lỡ cơ hội ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI để phát triển mạnh mẽ hơn nữa trong tương lai.