Mục lục [Ẩn]
- 1. Kỹ năng lắng nghe là gì?
- 2. Tại sao phải rèn luyện kỹ năng lắng nghe?
- 3. 8 nguyên tắc vàng rèn luyện kỹ năng lắng nghe hiệu quả
- 3.1. Tập trung hoàn toàn
- 3.2. Giao tiếp bằng mắt
- 3.3. Kiên nhẫn và thấu hiểu khi lắng nghe
- 3.4. Không được ngắt lời và phán xét
- 3.5. Đặt câu hỏi thích hợp
- 3.6. Luôn giữ thái độ khách quan
- 3.7. Chú ý ngôn ngữ cơ thể tích cực
- 3.8. Tóm tắt và phản hồi
- 4. Phương pháp đơn giản rèn luyện kỹ năng lắng nghe
Kỹ năng lắng nghe là yếu tố cốt lõi, tác động trực tiếp đến sự thành công trong công việc và cuộc sống. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách lắng nghe một cách hiệu quả, dẫn đến nhiều hiểu lầm và giao tiếp kém. Bài viết này giới thiệu 8 nguyên tắc vàng giúp bạn rèn luyện kỹ năng lắng nghe, nâng cao khả năng hiểu và kết nối với người khác.
1. Kỹ năng lắng nghe là gì?
Kỹ năng lắng nghe là khả năng tập trung chú ý, không bị phân tâm và hiểu rõ ý nghĩa những gì người khác đang nói. Đây không chỉ là việc nghe bằng tai mà còn là việc sử dụng toàn bộ giác quan và trí óc để tiếp nhận thông tin, cảm xúc, ý tưởng của người đối thoại.
Kỹ năng lắng nghe là một kỹ năng mềm quan trọng trong cuộc sống và công việc. Khi bạn biết cách lắng nghe, bạn sẽ có những mối quan hệ tốt đẹp hơn, giải quyết vấn đề hiệu quả hơn và đạt được nhiều thành công hơn.
2. Tại sao phải rèn luyện kỹ năng lắng nghe?
Kỹ năng lắng nghe là một trong những kỹ năng mềm quan trọng nhất trong giao tiếp. Nó không chỉ giúp chúng ta xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp mà còn đóng vai trò quan trọng trong công việc và cuộc sống hàng ngày.
Dưới đây là một số lý do tại sao bạn nên rèn luyện kỹ năng lắng nghe:
- Cải thiện mối quan hệ: Lắng nghe thể hiện sự tôn trọng và quan tâm đến người khác. Khi bạn lắng nghe một cách chân thành, người khác sẽ cảm thấy được lắng nghe và thấu hiểu, từ đó mối quan hệ của bạn sẽ trở nên bền chặt hơn
- Giải quyết vấn đề hiệu quả: Khi lắng nghe kỹ lưỡng, bạn sẽ nắm bắt được toàn bộ thông tin về vấn đề, từ đó đưa ra những giải pháp phù hợp và hiệu quả hơn
- Học hỏi và phát triển bản thân: Lắng nghe là cách tốt nhất để tiếp thu kiến thức và kinh nghiệm từ người khác. Bạn có thể học hỏi những điều mới mẻ, mở mang tầm mắt và phát triển bản thân
- Tăng cường hiệu quả làm việc: Trong môi trường làm việc, kỹ năng lắng nghe giúp bạn làm việc nhóm hiệu quả hơn, giảm thiểu xung đột và hiểu rõ mục tiêu chung
>>> XEM THÊM: 15 KỸ NĂNG TUYỂN DỤNG NHÂN SỰ ĐỂ TRỞ THÀNH NHÀ TUYỂN DỤNG GIỎI
3. 8 nguyên tắc vàng rèn luyện kỹ năng lắng nghe hiệu quả
Để lắng nghe hiệu quả, bạn có thể áp dụng các nguyên tắc vàng sau:
3.1. Tập trung hoàn toàn
Tập trung hoàn toàn là một trong những nguyên tắc quan trọng nhất để đạt được hiệu quả cao trong việc lắng nghe. Khi bạn tập trung hoàn toàn vào người nói, bạn không chỉ tiếp thu được thông tin một cách chính xác mà còn thể hiện sự tôn trọng và quan tâm đến đối phương.
Cách để tập trung hoàn toàn khi lắng nghe:
- Loại bỏ các yếu tố gây xao lãng: Trước khi bắt đầu cuộc trò chuyện, hãy tắt hoặc đặt điện thoại ở chế độ im lặng, đóng máy tính xách tay và tránh xa các yếu tố gây xao lãng
- Tạo môi trường thoải mái: Chọn một nơi yên tĩnh, thoải mái để trò chuyện. Điều này giúp bạn tập trung tốt hơn vào người nói mà không bị phân tâm bởi tiếng ồn hoặc hoạt động xung quanh
- Lắng nghe một cách chủ động: Tập trung vào những gì người nói đang trình bày mà không suy nghĩ về những gì bạn sẽ nói tiếp theo. Chú ý đến cả lời nói và ngôn ngữ cơ thể của họ để hiểu rõ hơn thông điệp
- Ghi chép nếu cần: Nếu cuộc trò chuyện liên quan đến nhiều chi tiết quan trọng, hãy ghi chép lại để đảm bảo bạn không bỏ sót thông tin. Điều này cũng giúp bạn tập trung hơn vào nội dung cuộc trò chuyện.
3.2. Giao tiếp bằng mắt
Giao tiếp bằng mắt là một hình thức giao tiếp phi ngôn ngữ vô cùng quan trọng. Ánh mắt là công cụ tuyệt vời để truyền đạt cảm xúc, ý tưởng và tạo kết nối sâu sắc với người khác. Biết cách sử dụng công cụ này có thể giúp bạn tạo ấn tượng với người khác để đạt được mục tiêu giao tiếp hiệu quả.
Để giao tiếp bằng ánh mắt hiệu quả, bạn cần:
- Duy trì ánh mắt: Hãy giữ ánh mắt của bạn hướng về người nói một cách tự nhiên và thoải mái. Điều này cho thấy bạn đang tập trung và quan tâm đến những gì họ nói
- Tạo sự thoải mái: Không nên nhìn chằm chằm quá lâu vì có thể khiến người nói cảm thấy không thoải mái. Hãy giữ ánh mắt tự nhiên, thỉnh thoảng có thể nhìn chỗ khác để tạo cảm giác thoải mái cho cả hai bên
- Đồng bộ với ngôn ngữ cơ thể: Kết hợp giao tiếp bằng mắt với các cử chỉ khác như gật đầu, mỉm cười, hoặc các biểu cảm khuôn mặt phù hợp để tạo ra một thông điệp nhất quán và thân thiện
- Phản hồi qua ánh mắt: Dùng ánh mắt để phản hồi lại những gì người nói đang chia sẻ. Ví dụ, khi họ nói điều gì đó đáng ngạc nhiên, ánh mắt mở to có thể thể hiện sự ngạc nhiên của bạn. Khi họ chia sẻ điều gì đó buồn, ánh mắt biểu lộ sự thông cảm sẽ giúp họ cảm thấy được an ủi
- Tránh nhìn lơ đãng: Đừng để ánh mắt của bạn nhìn lơ đãng ra chỗ khác hoặc bị cuốn vào các yếu tố gây xao lãng như điện thoại hay máy tính. Điều này có thể làm người nói cảm thấy bị xem thường và không được lắng nghe
- Điều chỉnh khoảng cách: Giữ khoảng cách vừa phải để giao tiếp bằng mắt một cách thoải mái. Quá gần có thể gây cảm giác áp lực, còn quá xa có thể làm mất đi sự kết nối
>>> XEM THÊM: 10 CÁCH CẢI THIỆN KỸ NĂNG GIAO TIẾP ĐỂ THÀNH CÔNG TRONG CÔNG VIỆC
3.3. Kiên nhẫn và thấu hiểu khi lắng nghe
Kiên nhẫn và thấu hiểu là hai yếu tố không thể thiếu để hoàn thiện kỹ năng lắng nghe. Khi kết hợp với nhau, chúng tạo nên một nền tảng vững chắc giúp chúng ta xây dựng các mối quan hệ tốt đẹp, giải quyết vấn đề hiệu quả và đạt được nhiều thành công hơn trong cuộc sống.
Cách thể hiện sự kiên nhẫn và thấu hiểu khi lắng nghe:
- Chấp nhận sự im lặng: Đôi khi, người nói cần thời gian để suy nghĩ hoặc diễn đạt ý kiến của họ. Hãy kiên nhẫn và không cảm thấy khó chịu khi có khoảng thời gian im lặng. Điều này cho thấy bạn đang tôn trọng nhịp độ của họ
- Thể hiện sự đồng cảm: Đặt mình vào vị trí của người nói để hiểu được cảm xúc và quan điểm của họ. Thể hiện sự đồng cảm bằng cách lắng nghe mà không phán xét và hiểu rằng mỗi người đều có quan điểm và trải nghiệm riêng
- Kiểm soát cảm xúc của bản thân: Đôi khi, người nói có thể chia sẻ những điều khiến bạn cảm thấy khó chịu hoặc không đồng tình. Hãy kiểm soát cảm xúc của mình và tập trung vào việc lắng nghe thay vì phản ứng ngay lập tức
- Học cách chấp nhận sự khác biệt: Hiểu rằng mỗi người có quan điểm, cảm xúc và trải nghiệm khác nhau. Hãy tôn trọng sự khác biệt và cố gắng hiểu từ góc nhìn của người khác.
3.4. Không được ngắt lời và phán xét
Phán xét có thể khiến chúng ta tập trung vào những điều tiêu cực và bỏ qua những khía cạnh tích cực của thông tin. Để hiểu rõ một người, chúng ta cần lắng nghe một cách không phán xét và đặt mình vào vị trí của họ:
- Tạo không gian để người nói hoàn thành ý kiến: Hãy để người nói có thời gian và không gian để hoàn thành ý kiến của họ. Điều này cho thấy sự tôn trọng và quan tâm đến những gì họ nói
- Tránh đánh giá và phản ứng ngay lập tức: Lắng nghe mà không đưa ra phán xét hoặc phản ứng ngay lập tức. Điều này giúp bạn có thời gian suy nghĩ và phản hồi một cách có cân nhắc hơn
- Giữ một tâm trạng mở: Lắng nghe với tâm trạng mở, sẵn sàng chấp nhận những ý kiến và quan điểm khác nhau mà không đánh giá ngay lập tức. Điều này giúp tạo ra môi trường giao tiếp tích cực và thoải mái.
>>> XEM THÊM: KỸ NĂNG GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ LÀ GÌ? 7 BƯỚC GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ HIỆU QUẢ
3.5. Đặt câu hỏi thích hợp
Đặt câu hỏi không chỉ là một cách để tìm kiếm thông tin mà còn là một nghệ thuật giao tiếp. Một câu hỏi đặt đúng chỗ, đúng thời điểm có thể mở ra những cuộc trò chuyện thú vị, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về người khác và giải quyết vấn đề một cách hiệu quả.
Cách đặt câu hỏi thích hợp trong giao tiếp:
- Đặt câu hỏi mở: Những câu hỏi mở khuyến khích người nói chia sẻ thêm thông tin và cảm xúc của họ. Ví dụ: "Bạn có thể nói thêm về điều đó không?" hoặc "Bạn cảm thấy thế nào về vấn đề này?"
- Khuyến khích suy nghĩ sâu hơn: Đặt câu hỏi để khuyến khích người nói suy nghĩ sâu hơn về vấn đề. Ví dụ: "Điều gì khiến bạn nghĩ như vậy?" hoặc "Bạn nghĩ rằng giải pháp nào là tốt nhất?"
- Không phán xét trong câu hỏi: Tránh đặt những câu hỏi mang tính phán xét hoặc chỉ trích. Thay vì hỏi "Tại sao bạn lại làm như vậy?" hãy thử "Bạn có thể cho tôi biết lý do bạn chọn cách đó không?"
- Sử dụng câu hỏi nối tiếp: Khi người nói trả lời, hãy đặt những câu hỏi nối tiếp để tiếp tục cuộc trò chuyện và đào sâu hơn vào vấn đề. Ví dụ: "Sau đó chuyện gì đã xảy ra?" hoặc "Điều đó đã thay đổi quan điểm của bạn như thế nào?"
Lưu ý, khi đặt câu hỏi cần rõ ràng, ngắn gọn, lịch sự, tôn trọng và tránh những câu hỏi quá cá nhân hoặc mang tính phán xét gây ảnh hưởng đến đối phương.
3.6. Luôn giữ thái độ khách quan
Thái độ khách quan giúp chúng ta đưa ra những quyết định dựa trên thông tin và logic chứ không phải cảm xúc. Khi đối xử với mọi người một cách công bằng, không thiên vị, chúng ta sẽ dễ dàng xây dựng được những mối quan hệ tốt đẹp.
Cách để giữ thái độ khách quan khi lắng nghe:
- Không định kiến trước: Bước vào cuộc trò chuyện với tâm thế mở, không để những định kiến hoặc quan điểm cá nhân chi phối sự lắng nghe của bạn. Hãy lắng nghe một cách công bằng và không có thành kiến
- Tránh suy nghĩ về phản hồi ngay lập tức: Thay vì nghĩ về cách bạn sẽ phản hồi khi người nói đang nói, hãy tập trung hoàn toàn vào việc lắng nghe và hiểu rõ thông điệp của họ trước
- Tách biệt cảm xúc cá nhân: Đôi khi cảm xúc cá nhân của bạn có thể ảnh hưởng đến cách bạn tiếp nhận thông tin. Hãy cố gắng tách biệt cảm xúc của mình và lắng nghe một cách bình tĩnh và khách quan
- Chấp nhận sự khác biệt: Hiểu rằng mỗi người có quan điểm, kinh nghiệm và cách nhìn nhận khác nhau. Tôn trọng những sự khác biệt này và không cố gắng áp đặt quan điểm của bạn lên người khác
- Phản hồi một cách khách quan: Khi phản hồi, hãy dựa trên thông tin bạn đã lắng nghe và hiểu thay vì cảm xúc cá nhân. Đưa ra những ý kiến và nhận xét mang tính xây dựng và khách quan
>>> XEM THÊM: BẬT MÍ 13 CÁCH NÂNG CAO KỸ NĂNG LÀM VIỆC NHÓM HIỆU QUẢ
3.7. Chú ý ngôn ngữ cơ thể tích cực
Ngôn ngữ cơ thể tích cực là một công cụ vô cùng mạnh mẽ trong giao tiếp. Nó không chỉ giúp chúng ta truyền đạt thông tin một cách hiệu quả mà còn tạo ra một ấn tượng tốt đẹp và xây dựng mối quan hệ bền vững với người khác.
Những ngôn ngữ cơ thể tích cực bạn có thể thực hành:
- Gật đầu và mỉm cười: Sử dụng gật đầu nhẹ và mỉm cười để cho người nói biết rằng bạn đang lắng nghe và đồng cảm với họ
- Tư thế mở và hướng người: Giữ tư thế mở, không quay lưng hoặc quay mặt đi nơi khác khi người nói đang nói
- Không gượng ép và không thụt lùi: Hãy duy trì khoảng cách vừa phải và không gượng ép người nói quá nhiều. Tuyệt đối không nên thụt lùi hoặc nhấn mạnh về sự bất đồng quá nhiều
- Cử chỉ tay mở: Đây là hành động giữ bàn tay mở ra, lòng bàn tay hướng lên hoặc về phía người đối diện khi giao tiếp. Cử chỉ này thể hiện sự chân thành, cởi mở và sẵn lòng lắng nghe. Nó tạo cảm giác thoải mái và mời gọi, giúp người khác cảm thấy an tâm và dễ dàng trò chuyện hơn
3.8. Tóm tắt và phản hồi
Tóm tắt và phản hồi thể hiện sự chân thành lắng nghe câu chuyện của bạn với đối thương, đồng thời cũng giúp bản thân bạn nắm bắt được những thông tin chính trong khi giao tiếp để dễ dàng trao đổi.
Cách phản hồi hiệu quả trong giao tiếp với người khác:
- Tóm tắt lại thông tin: Sau khi người nói hoàn thành, tóm tắt lại những điểm chính mà họ đã trình bày. Điều này giúp đảm bảo bạn đã hiểu đúng và không bỏ sót thông tin quan trọng
- Phản hồi một cách xây dựng: Sau khi xác nhận thông tin, bạn có thể phản hồi bằng những ý kiến, suy nghĩ hoặc cảm xúc của mình. Phản hồi xây dựng tập trung vào hành vi, kết quả chứ không chỉ trích cá nhân. Bạn nên sử dụng ngôn từ lịch sự và tích cực để duy trì một môi trường giao tiếp tố
- Không phán xét hoặc đưa ra nhận xét quá sớm: Tránh đưa ra phán xét hoặc nhận xét ngay lập tức mà không thông qua việc tóm tắt và xác nhận sự hiểu biết đầu tiên
- Đưa ra câu hỏi tiếp theo nếu cần thiết: Nếu bạn muốn hiểu sâu hơn hoặc cần làm rõ điều gì, hãy đặt câu hỏi tiếp theo sau khi phản hồi để tiếp tục cuộc trò chuyện một cách có ý nghĩa
- Lắng nghe phản hồi từ người nói: Khi bạn phản hồi, hãy chú ý đến phản hồi từ người nói để đảm bảo bạn đang duy trì một giao tiếp hai chiều và tôn trọng quan điểm của họ
Lắng nghe là một trong những kỹ năng cơ bản cần có của một nhà lãnh đạo để xây dựng được năng lực lãnh đạo mạnh, chèo lái con thuyền doanh nghiệp. Thấu hiểu được những khó khăn trong quá trình xây dựng và hoàn thiện năng lực lãnh đạo, Trường Doanh Nhân HBR tổ chức chương trình XÂY DỰNG NĂNG LỰC LÃNH ĐẠO VÀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NHÓM giúp lãnh đạo quản trị doanh nghiệp thành công.
4. Phương pháp đơn giản rèn luyện kỹ năng lắng nghe
Luyện tập lắng nghe mỗi ngày sẽ giúp bạn giao tiếp hiệu quả hơn và xây dựng những mối quan hệ tốt đẹp. Dưới đây là một số phương pháp cụ thể để bạn có thể áp dụng để nâng cao kỹ năng này:
Thực hành lắng nghe chủ động: Lắng nghe chủ động đòi hỏi bạn phải tập trung hoàn toàn vào người nói và nội dung họ đang chia sẻ. Cách thực hiện đơn giản nhất là khi người khác nói, hãy giảm thiểu những suy nghĩ phân tâm và tập trung hoàn toàn vào việc lắng nghe.
Tham gia các khóa học và workshop về kỹ năng lắng nghe: Các khóa học và workshop chuyên về kỹ năng lắng nghe cung cấp cho bạn cơ hội học hỏi từ các chuyên gia và nhận được phản hồi cụ thể về cách thực hiện. Những lớp học này thường cung cấp các kỹ thuật, bài tập và thảo luận thực tế để bạn có thể áp dụng ngay vào cuộc sống hàng ngày và trong công việc.
Thực hiện các bài tập lắng nghe hằng ngày: Để cải thiện kỹ năng lắng nghe, bạn có thể dành thời gian mỗi ngày để thực hiện các bài tập như lắng nghe tích cực, tóm tắt lại nội dung một cách đơn giản và đặt câu hỏi để làm rõ thông tin. Ví dụ, khi bạn đang nghe một bài thuyết trình, bạn có thể thực hiện việc ghi chú những điểm chính và sau đó tóm tắt lại để đảm bảo bạn hiểu đúng ý người nói.
Tìm người hướng dẫn hoặc tham vấn từ chuyên gia: Nếu có cơ hội, tìm kiếm một người có kinh nghiệm và hiểu biết sâu sắc về kỹ năng lắng nghe để bạn có thể được hướng dẫn và tư vấn cụ thể. Các chuyên gia thường có thể cung cấp cho bạn những gợi ý và phản hồi giá trị để cải thiện kỹ năng lắng nghe của mình.
Đọc sách: Đọc các sách về kỹ năng giao tiếp và lắng nghe là một cách hiệu quả để nâng cao hiểu biết và áp dụng những kỹ năng mới vào thực tế. Các sách này thường cung cấp cho bạn các phương pháp, ví dụ và trường hợp thực tế giúp bạn hiểu rõ hơn về tầm quan trọng của việc lắng nghe và cách thực hiện nó một cách hiệu quả.
Kỹ năng lắng nghe là yếu tố then chốt trong việc xây dựng mối quan hệ tốt đẹp và đạt được sự thành công trong cuộc sống. Bằng cách áp dụng 8 nguyên tắc vàng và các phương pháp rèn luyện, bạn sẽ không chỉ nâng cao khả năng lắng nghe mà còn tạo ra môi trường giao tiếp hiệu quả. Trở thành một người lắng nghe tốt không chỉ giúp bạn hiểu rõ hơn về người khác mà còn là bước quan trọng để phát triển bản thân và sự nghiệp.
Thời gian:
07-08/12/2024 
Địa điểm: Hà Nội
