Nếu bạn đang làm kinh doanh thì cụm từ chiến lược không còn xa lạ gì nữa: chiến lược kinh doanh, chiến lược marketing, chiến lược nhân sự,… Vì là ngôn ngữ chuyên ngành nên có thể nó sẽ khó hiểu và không phải ai cũng có nhận thức đúng về bản chất và vai trò của nó dẫn đến nhiều doanh nghiệp “điêu đứng” trong quá trình vạch ra chiến lược và thực thi chiến lược. Dưới đây là 4 tư duy sai lầm phổ biến nhất về chiến lược trong kinh doanh.
Bất kỳ một doanh nghiệp tổ chức nào ra đời đều có mục đích. Chiến lược được hiểu đơn giản là tất cả các hoạt động và phương hướng nhằm đạt được mục tiêu mà doanh nghiệp đặt ra. Chiến lược là tiền đề, là thứ không thể thiếu đối với mô hình hoạt động và cấu trúc của tổ chức.
Chiến lược công ty quyết định mô hình và cơ cấu tổ chức của công ty (thường là công ty đa ngành), chiến lược kinh doanh quyết định mô hình và cơ cấu của một đơn vị kinh doanh (hay công ty kinh doanh đơn ngành).
Tại các tập đoàn, công ty quốc gia không bao giờ thiết kế một mô hình hoặc cấu trúc ổn định khi chưa lập được chiến lược công ty, chiến lược kinh doanh ổn định. Cần phải phân biệt hai khái niệm chiến lược và chiến thuật. Cùng là sự lựa chọn cách thức, con đường kinh doanh nhưng chiến lược hướng tới mục tiêu dài hạn có thể là vài năm. Trong khi đấy, chiến thuật chỉ là những giải pháp ngắn hạn có thể giải quyết ngay lập tức trong khoảng thời gian ngắn nhất có thể.
Chiến lược thường mang tính chủ động – vạch ra con đường chính, xuyên suốt. Chiến thuật mang tính đối phó, ứng biến nhưng vẫn giữ nguyên hướng đi và luôn bám vào trục đường chính đã định.
Vì phải thực hiện xuyên suốt trong thời gian dài nên chiến lược thường đòi hỏi sử dụng những nguồn lực lớn và dài hơi, trong khi chiến thuật chỉ cần sử dụng nguồn lực nhỏ trong giai đoạn ngắn. Kéo theo đó nếu chiến lược thất bại thì hậu quả mất mát sẽ rất lớn thậm chí có thể làm sụp đổ, phá sản một doanh nghiệp. Chiến thuật thường mang kết quả nhỏ và có thể thay thế nên thấy không hiệu quả nên hậu quả cũng nhỏ theo.
Khi hiểu được vai trò của chiến lược trong kinh doanh, doanh nghiệp mới có thể thấy được tầm quan trọng của nó. Nếu không có chiến lược, doanh nghiệp sẽ đi về đâu? Tại các công ty lớn ở nước ngoài họ xem chiến lược có tầm quan trọng đặc biệt, là mối quan tâm hàng đầu định hướng cho mọi hoạt động kinh doanh.
Thực tế các doanh nghiệp vừa và nhỏ lại không mấy coi trọng chiến lược. Họ quen thói “tùy tiện”, tiện đâu làm đấy, thấy có lời thì kinh doanh, thấy sản phẩm nào bán được thì sản xuất. Điều đó có thể mang lại lợi nhuận ngay lập tức cho doanh nghiệp nhưng xét về lâu về dài thì vẫn là điều khó nói nếu không muốn nói là không thể tồn tại lâu.
Việc hiểu sai khái niệm về chiến lược trong kinh doanh, hiểu sai vai trò của chiến lược sẽ dẫn đến việc tạo dựng chiến lược sai cách. Những quyết định chiến lược được đưa ra vội vàng, thiếu phân tích, thiếu sự thảo luận, đóng góp của đội ngũ quản trị cấp cao. Nếu không mắc sai lầm thì cũng rất khó phát triển.
Việc tạo dựng chiến lược dùng có hay và độc đáo đến đâu nhưng không có người thực thi, không có hành động cụ thể thì cũng chỉ là những lý thuyết suông được vẽ trên giấy.
Triển khai chiến lược bằng những kế hoạch tổng thể và những hành động cụ thể. Trong mỗi giai đoạn cần phải xác định những mục tiêu cụ thể, các đầu hạng mục công việc phải làm, tiêu chí đánh giá, người chịu trách nhiệm chính, người hỗ trợ, ngân sách, các nguồn lực cần thiết khác,…
Các kế hoạch và hành động này cần được thảo luận, bàn bạc kỹ trước khi thống nhất để đưa vào thực hiện. Nhờ đó, việc chuẩn bị về nhân lực và vật lực được tính toán kỹ, việc phối hợp triển khai được nhịp nhàng.
Chiến lược trong kinh doanh được ví như một nước cờ nếu nước cờ sau có thể dẫn đến thua cả ván cờ. Nếu không cẩn thận từ việc hoạch định chiến lược dẫn đến chiến lược sai có thể đưa doanh nghiệp rơi vào tình thế khó khăn, thậm chí đứng trên bờ vực phá sản.
*Biên soạn theo SAGA