BÍ QUYẾT NÂNG CAO KIẾN THỨC VỀ DỮ LIỆU CHO TOÀN BỘ TỔ CHỨC ĐỂ TRAO QUYỀN HIỆU QUẢ

Nâng cao kiến thức về dữ liệu cho toàn bộ tổ chức là chìa khóa giúp cải thiện hiệu quả công việc dựa trên các quyết định sáng suốt. Khi nhân viên có kiến thức về dữ liệu, lãnh đạo có thể yên tâm trao quyền và giao nhiệm vụ cho họ. Trong bài viết dưới đây, Trường Doanh Nhân HBR sẽ chia sẻ bí quyết để nâng cao kiến thức về dữ liệu, từ đó giúp nhân viên có khả năng đưa ra quyết định sáng suốt và xứng đáng với niềm tin của lãnh đạo.

1. Kiến thức về dữ liệu là gì?

Kiến thức về dữ liệu hay hiểu biết về dữ liệu (Data literacy) không chỉ là khả năng đọc, hiểu và làm việc với dữ liệu mà còn là khả năng tư duy phản biện với những thông tin này để đưa ra những quyết định sáng suốt. Điều này có nghĩa là việc xử lý và báo cáo dữ liệu không chỉ là việc làm việc với các con số, mà còn là khả năng đưa ra quyết định thông minh dựa trên dữ liệu.

Trong kỷ nguyên số và trí tuệ nhân tạo AI, lượng dữ liệu được tạo ra ngày càng lớn. Để có thể cạnh tranh và thành công trên thị trường, các doanh nghiệp cần đưa ra những quyết định sáng suốt dựa trên nguồn dữ liệu khổng lồ này. 

Do đó, kiến thức về dữ liệu không còn là kỹ năng dành riêng cho các chuyên gia về dữ liệu hay bộ phận kỹ thuật mà đã trở thành một năng lực cốt lõi cần thiết cho tất cả nhân viên trong một tổ chức, đặc biệt là các tổ chức tập trung vào dữ liệu  (Data-driven organization)

Theo Mr. Tony Dzung, Chủ tịch Hội đồng quản trị HBR Holdings chia sẻ: “Trong thế giới kinh doanh hiện đại, nơi mọi thứ thay đổi rất nhanh chóng, khả năng hiểu và áp dụng dữ liệu vào các quyết định trở nên cực kỳ quan trọng. Nhân viên và lãnh đạo phải biết cách đặt dữ liệu vào bối cảnh thực tế và sử dụng chúng để tạo ra giá trị thực cho doanh nghiệp.”

2. Tại sao cần nâng cao kiến thức về dữ liệu cho toàn bộ tổ chức?

Việc trang bị năng lực dữ liệu cho toàn bộ nhân viên giúp tổ chức tận dụng tối đa nguồn tài nguyên dữ liệu, biến dữ liệu thành thông tin có giá trị và đưa ra các quyết định chiến lược chính xác. Điều này đặc biệt quan trọng khi các doanh nghiệp ngày càng đẩy mạnh việc ứng dụng trí tuệ nhân tạo AI - vốn phụ thuộc lớn vào dữ liệu trong các hoạt động hàng ngày.

Theo Mr. Tony Dzung, dưới đây lợi ích của việc nâng cao kiến thức về dữ liệu cho toàn bộ tổ chức:

1 - Lợi ích cho cá nhân

Việc nâng cao kiến thức về dữ liệu giúp nhân viên đưa ra các quyết định sáng suốt và tự tin hơn dựa trên các thông tin và bằng chứng cụ thể. Nó cũng cải thiện hiệu suất làm việc và khả năng giải quyết vấn đề, đồng thời giúp phát triển kỹ năng tư duy phản biện và phân tích dữ liệu sâu sắc.
Đây cũng là  cơ sở để lãnh đạo yên tâm giao việc và trao quyền cho nhân viên khi họ có khả năng đưa ra quyết định nhanh chóng, chính xác dựa trên dữ liệu. 

2 - Lợi ích cho đội nhóm

Khi các thành viên trong nhóm đều có kiến thức về dữ liệu, sự hợp tác và trao đổi thông tin trở nên hiệu quả hơn, giúp tạo ra sự hiểu biết sâu sắc về các mục tiêu chung và kết quả kinh doanh của tổ chức. 

Các quyết định nhóm được đưa ra dựa trên bằng chứng cụ thể thay vì cảm tính hay ý kiến cá nhân, từ đó nâng cao sự đồng thuận và hiệu quả làm việc khi mọi người có thể tham gia và đóng góp vào phân tích dữ liệu liên quan đến công việc của mình.

3 - Lợi ích cho doanh nghiệp

Đối với tổ chức, nâng cao kiến thức về dữ liệu là yếu tố then chốt để đưa ra các quyết định sáng suốt dựa trên dữ liệu thực tế, từ đó giảm thiểu rủi ro và tăng cơ hội thành công. 

Nó cũng giúp nâng cao hiệu quả hoạt động và tối ưu hóa các quy trình làm việc bằng cách xác định các điểm nghẽn và cơ hội cải tiến. Hơn nữa, nó còn thúc đẩy sự đổi mới và khả năng thích ứng nhanh chóng với những thay đổi của thị trường.

3. Hiểu đúng về kiến thức dữ liệu - không chỉ là những con số

Mr. Tony Dzung nhận định: “Kiến thức về dữ liệu không chỉ đơn thuần là xử lý số liệu hay tạo báo cáo mà là khả năng đưa ra quyết định thông minh dựa trên dữ liệu.” 

Trong thế giới kinh doanh hiện đại với tốc độ phát triển nhanh chóng, khả năng này là vô cùng quan trọng. Dưới đây là những yếu tố cốt lõi giúp lãnh đạo có cái nhìn toàn diện hơn về kiến thức dữ liệu.

3.1. Sự cân bằng giữa kỹ năng cứng và kỹ năng mềm

Một trong những yếu tố quan trọng nhất để trở thành một người có sự hiểu biết về dữ liệu là sự kết hợp giữa kỹ năng cứng (hard skills) và kỹ năng mềm (soft skills):

• Kỹ năng cứng (Hard Skills): Đây là các kỹ năng kỹ thuật liên quan đến phân tích dữ liệu, bao gồm việc sử dụng phần mềm thống kê, cơ sở dữ liệu, công cụ trực quan hóa dữ liệu và khả năng phân tích các tập dữ liệu phức tạp. Những công cụ này giúp nhân viên giải mã và hiểu các mẫu dữ liệu ẩn chứa trong các con số.
• Kỹ năng mềm (Soft Skills): Kỹ năng mềm bao gồm khả năng giao tiếp và tư duy phản biện. Nhân viên không chỉ cần biết cách phân tích dữ liệu mà còn phải truyền đạt kết quả phân tích một cách dễ hiểu cho những người không có nền tảng về dữ liệu. 

3.2. Mục tiêu của tập thể và cá nhân

Mặc dù nhiều người nghĩ rằng sự hiểu biết về dữ liệu là mục tiêu học tập của cá nhân, nhưng thực tế, nó phải là mục tiêu của toàn bộ tổ chức. Khi mọi người trong tổ chức đều có kiến thức về dữ liệu, tổ chức sẽ có khả năng ra quyết định chính xác và nhanh chóng hơn. Đây là một yếu tố quan trọng giúp nâng cao năng suất và cải thiện hiệu quả công việc trong các phòng ban khác nhau.

3.3. Học hỏi liên tục là điều kiện tiên quyết

Kiến thức về dữ liệu không phải là một thành tựu có thể đạt được chỉ trong ngày một ngày hai. Thực tế, đó là một hành trình học hỏi liên tục và yêu cầu sự linh hoạt trong việc cập nhật kiến thức khi công nghệ và phương pháp phân tích dữ liệu liên tục thay đổi. Điều này rất quan trọng để giữ vững sự cạnh tranh trong môi trường kinh doanh thay đổi nhanh chóng.

3.4. Một đội ngũ nhân viên hiểu biết về dữ liệu 

Cuối cùng, đầu tư vào kiến ​​thức dữ liệu chính là đầu tư vào tương lai của doanh nghiệp. Bằng cách thúc đẩy một môi trường nơi mọi nhân viên có hiểu biết chuyên sâu về dữ liệu, lãnh đạo có thể tự tin trao quyền cho họ để đưa ra những quyết định sáng suốt có lợi không chỉ cho bản thân họ mà còn cho toàn bộ tổ chức.

Kiến thức về dữ liệu là nền tảng để quản lý dữ liệu hiệu quả, giúp tổ chức phát triển và duy trì sự cạnh tranh trong môi trường kinh doanh hiện đại.

4. Mô hình bốn trụ cột: cơ sở khai thác dữ liệu hiệu quả cho doanh nghiệp

Mr. Tony Dzung ch rằng, trong thế giới kinh doanh hiện đại, nơi dữ liệu đóng vai trò quyết định, các doanh nghiệp cần phải áp dụng một phương pháp có cấu trúc để tận dụng hiệu quả sức mạnh của dữ liệu. Đây chính là lúc mô hình Bốn Trụ Cột ra đời. 

Mô hình này nhấn mạnh bản chất của sự hiểu biết về dữ liệu, quản lý dữ liệu, phân tích dữ liệu và giáo dục về kiến thức dữ liệu. Mỗi yếu tố này đều đóng vai trò quan trọng trong việc khai thác tối đa sức mạnh của dữ liệu. 

4.1. Kiến thức về dữ liệu trong tổ chức

Trụ cột đầu tiên tập trung vào việc xây dựng một văn hóa coi trọng dữ liệu ở mọi cấp độ trong tổ chức. Kiến thức về dữ liệu không chỉ là khả năng đọc và hiểu dữ liệu mà còn bao gồm các kỹ năng mềm như giao tiếp hiệu quả và tư duy phản biện. 

Theo đó, lãnh đạo cần:

• Đẩy mạnh các sáng kiến về kiến thức dữ liệu, tạo ra cơ hội học hỏi cho nhân viên. 
• Khuyến khích các thành công nhỏ giúp tạo động lực
• Đánh giá tiến độ nhân viên đảm bảo quá trình cải thiện liên tục. 

4.2. Quản lý dữ liệu

Quản lý dữ liệu thông minh bao gồm việc xác định quyền sở hữu và kiểm soát chất lượng dữ liệu. Nếu không có thông tin đáng tin cậy, việc ra quyết định sẽ trở nên khó khăn, giống như việc lái xe mà không có tầm nhìn.

Tổ chức cần xây dựng một chiến lược dữ liệu rõ ràng, xác định ai chịu trách nhiệm về dữ liệu và đảm bảo việc kiểm soát chất lượng để giúp các quyết định được đưa ra dựa trên thông tin chính xác và đáng tin cậy. Việc có một môi trường dữ liệu được tài liệu hóa đầy đủ giúp đảm bảo dữ liệu luôn có sẵn khi cần thiết.

>>> Xem thêm: THIẾT KẾ QUY TRÌNH QUẢN TRỊ DỮ LIỆU HIỆU QUẢ CHO DATA-DRIVEN ORGANIZATION

4.3. Phân tích dữ liệu

Trụ cột này tập trung vào việc chọn lựa công cụ và phương pháp phân tích phù hợp để xử lý một lượng dữ liệu khổng lồ. Được trang bị các công cụ phân tích đúng đắn sẽ giúp nhân viên hiểu và trực quan hóa dữ liệu một cách hiệu quả, từ đó cải thiện hiệu quả công việc.

Việc chọn lựa các công cụ phân tích phù hợp cần lưu ý những điểm chính sau:

• Bảo mật: Bảo vệ dữ liệu nhạy cảm một cách hiệu quả.
• Quản trị: Đảm bảo tuân thủ các quy định liên quan.
• Kết nối dữ liệu: Cho phép tương tác liền mạch giữa các nền tảng.
• Thông tin tự động: Cung cấp khả năng diễn giải dữ liệu nhanh chóng.

4.4. Giáo dục, học hỏi

Trụ cột cuối cùng đề cao việc khuyến khích học hỏi liên tục để tạo ra một môi trường mà các quyết định dựa trên dữ liệu luôn được cải tiến. Học hỏi liên tục đảm bảo rằng mọi người luôn cập nhật kịp thời những thay đổi trong bối cảnh dữ liệu mới.

Để làm được điều này, doanh nghiệp cần:

• Xây dựng các chương trình đào tạo toàn diện phù hợp với nhu cầu của tổ chức.
• Sử dụng chương trình cố vấn để hướng dẫn nhân viên trên con đường học hỏi về dữ liệu của họ.
• Khuyến khích tính tò mò; dạy nhân viên cách đặt câu hỏi "tại sao" để mở đường cho sự hiểu biết sâu sắc hơn về dữ liệu.

Theo Mr. Tony Dzung, bốn trụ cột này (kiến thức về dữ liệu, quản lý dữ liệu, phân tích dữ liệu và giáo dục) không phải là các yếu tố riêng biệt mà chúng hoạt động hỗ trợ lẫn nhau, củng cố chiến lược dữ liệu tổng thể của tổ chức. 

Khi các trụ cột này được kết hợp và triển khai hiệu quả, tổ chức sẽ có một hệ thống dữ liệu mạnh mẽ giúp tối ưu hóa quy trình ra quyết định, nâng cao năng suất và thúc đẩy sự phát triển bền vững trong môi trường kinh doanh ngày càng phụ thuộc vào dữ liệu.

5. Làm thế nào để xây dựng kiến kiến thức về dữ liệu cho tổ chức - bắt đầu từ lãnh đạo

Kiến thức về dữ liệu không chỉ là một kỹ năng quan trọng mà còn là yếu tố sống còn đối với bất kỳ tổ chức nào muốn phát triển mạnh mẽ. Theo Mr. Tony Dzung, để đảm bảo đội ngũ nhân viên nắm vững kiến thức về dữ liệu, lãnh đạo đóng vai trò vô cùng quan trọng.

5.1. Vai trò quan trọng của lãnh đạo trong việc thúc đẩy kiến thức về dữ liệu cho tổ chức

Lãnh đạo phải là người tiên phong trong việc phát triển văn hóa dữ liệu trong tổ chức. Điều này không chỉ dừng lại ở việc khuyến khích nhân viên học hỏi về dữ liệu mà còn phải là hình mẫu trong việc sử dụng dữ liệu để ra quyết định. Lãnh đạo cần phải:

• Mô hình hóa hành vi dữ liệu: Lãnh đạo không chỉ nói về tầm quan trọng của dữ liệu mà phải thực hành sử dụng dữ liệu trong quyết định hàng ngày, cho nhân viên thấy rõ dữ liệu có thể giúp đưa ra những quyết định chính xác và kịp thời.
• Cung cấp tài nguyên: Để giúp nhân viên dễ dàng tiếp cận và sử dụng dữ liệu, lãnh đạo cần cung cấp các công cụ dữ liệu dễ sử dụng và chương trình đào tạo giúp nâng cao kiến thức về dữ liệu trong tổ chức.
• Khuyến khích các cuộc trò chuyện dựa trên dữ liệu: Tạo ra môi trường cởi mở, nơi nhân viên có thể thoải mái trao đổi về các phân tích dữ liệu mà không sợ sai sót hay bị phê phán. Điều này khuyến khích sự sáng tạo và tư duy phản biện, giúp tổ chức phát triển mạnh mẽ hơn.

5.2. Đánh giá mức độ kiến thức về dữ liệu trong tổ chức

Để hiểu rõ hơn về tình trạng kiến thức dữ liệu hiện tại của các nhân viên trong tổ chức, lãnh đạo cần đánh giá thường xuyên trình độ của nhân viên thông qua các phương pháp sau:

• Khảo sát: Sử dụng các bảng câu hỏi để thu thập ý kiến phản hồi từ nhân viên về sự tự tin và khả năng sử dụng dữ liệu của họ.
• Tổ chức các buổi workshop: Đánh giá kỹ năng qua các buổi đào tạo thực tế, nơi nhân viên được sử dụng các công cụ dữ liệu và tham gia vào các bài tập phân tích dữ liệu.
• Sử dụng các chỉ số hiệu suất (KPIs): Phát triển các KPI để đo lường kết quả của các dự án dựa trên dữ liệu, giúp theo dõi tiến độ và hiệu quả trong việc ứng dụng dữ liệu.

5.3. Ghi nhận các chiến thắng nhỏ của nhân viên

Việc công nhận và chúc mừng các chiến thắng nhỏ trong hành trình nâng cao kiến thức dữ liệu là một yếu tố quan trọng trong việc duy trì động lực cho nhân viên. Điều này có thể thực hiện thông qua:

• Ghi nhận đóng góp: Công nhận công khai những nhân viên đạt thành tích tốt trong việc sử dụng dữ liệu.
• Cung cấp phần thưởng: Tạo các thử thách vui nhộn và trao thưởng để khuyến khích sự tham gia tích cực của nhân viên.
• Chia sẻ câu chuyện thành công: Khi một nhóm hay cá nhân sử dụng dữ liệu để đưa ra quyết định thành công, chia sẻ câu chuyện đó sẽ truyền cảm hứng cho các nhóm khác trong tổ chức.

6. Giáo dục liên tục là bí quyết cốt lõi để nâng cao kiến thức về dữ liệu

Giáo dục liên tục đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc phát triển kiến thức về dữ liệu cho nhân viên. Đây là một hành trình phát triển lâu dài, không ngừng thay đổi theo bối cảnh dữ liệu mới. 

“Vai trò của lãnh đạo là phải xây dựng một nền giáo dục dữ liệu mạnh mẽ cho nhân viên để biến họ thành những chuyên gia có khả năng sử dụng dữ liệu một cách thông minh và sáng tạo.” - Mr. Tony Dzung nhấn mạnh. 

6.1. Thiết kế các chương trình đào tạo phù hợp với các phong cách học tập khác nhau

Mỗi nhân viên có phong cách học khác nhau, và để xây dựng một văn hóa dữ liệu, các chương trình đào tạo cần được điều chỉnh phù hợp với từng phong cách học tập:

• Workshop thực hành: Những người học tốt qua trải nghiệm thực tế sẽ thích các khóa học có bài tập thực hành, nơi họ có thể áp dụng lý thuyết vào thực tế.
• Sử dụng video và đồ họa: Những nhân viên học hiệu quả qua hình ảnh sẽ hưởng lợi từ việc sử dụng các video và đồ họa để làm rõ các khái niệm phức tạp.
• Tài liệu viết: Những người thích học qua đọc sẽ thấy việc có các tài liệu chi tiết rất hữu ích.
• Gamification: Việc kết hợp game hóa vào chương trình đào tạo không chỉ làm cho việc học trở nên thú vị mà còn khuyến khích sự tham gia và động lực học tập lâu dài.

Thông qua việc tùy chỉnh chương trình đào tạo, doanh nghiệp có thể tạo ra một môi trường học tập phù hợp với mọi thành viên, từ đó thúc đẩy sự phát triển kiến thức về dữ liệu trong toàn bộ tổ chức.

6.2. Khuyến khích chương trình cố vấn (mentorship)

Mentorship (chương trình cố vấn) là yếu tố quan trọng trong việc gia tăng tốc độ học hỏi. Việc kết nối nhân viên có kinh nghiệm với những người mới bắt đầu giúp tạo ra môi trường học tập hỗ trợ, nơi mọi người có thể chia sẻ kiến thức và kinh nghiệm:

• Tạo chương trình cố vấn trong tổ chức, giúp nhân viên có cơ hội học hỏi từ những người đi trước.
• Khuyến khích các cuộc kiểm tra định kỳ và phiên phản hồi để theo dõi tiến độ học hỏi và cải thiện kỹ năng về dữ liệu.
• Ghi nhận và khen thưởng các thành tích nhỏ trong hành trình học hỏi của nhân viên để duy trì động lực và tinh thần học tập của họ. 

6.3. Khuyến khích văn hóa đặt câu hỏi

Việc hỏi và tìm kiếm lý do đằng sau dữ liệu là một phần quan trọng trong việc hiểu sâu sắc về dữ liệu. Đặt câu hỏi "tại sao" không chỉ giúp làm rõ thông tin mà còn thúc đẩy tư duy phản biện và sáng tạo của nhân viên.

Lãnh đạo cần:

• Tạo ra một văn hóa thảo luận và hỏi đáp, khuyến khích nhân viên đặt câu hỏi để tìm hiểu sâu hơn về các quyết định và kết quả liên quan đến dữ liệu.
• Khuyến khích sự tò mò và khả năng đặt câu hỏi, giúp nhân viên không chỉ giải mã dữ liệu mà còn tìm ra những giải pháp sáng tạo cho các vấn đề trong công việc.

Chính những câu hỏi đơn giản như “Tại sao?” đã dẫn đến những phát hiện đột phá và thúc đẩy sáng tạo trong nhiều tổ chức.

6.4. Đánh giá hiệu quả của các sáng kiến đào tạo thường xuyên

Học hỏi là một quá trình không ngừng. Việc đánh giá hiệu quả của các chương trình đào tạo là rất quan trọng để đảm bảo chúng luôn phù hợp và đáp ứng với những thay đổi của bối cảnh dữ liệu:

• Đánh giá mục tiêu: Kiểm tra xem liệu các mục tiêu đào tạo có đạt được không.
• Phản hồi từ nhân viên: Sử dụng khảo sát và các phiên phản hồi để nhận diện những vấn đề mà nhân viên gặp phải trong quá trình học.
• Cải tiến liên tục: Đảm bảo rằng chương trình đào tạo được cải thiện thường xuyên, giúp nhân viên không chỉ học mà còn ứng dụng được kiến thức vào thực tế.

Nâng cao kiến thức về dữ liệu không chỉ là một nhiệm vụ cho bộ phận phân tích mà cần phải được triển khai cho toàn bộ tổ chức. Đầu tư vào đào tạo và phát triển đội ngũ sẽ giúp tổ chức tận dụng tối đa tiềm năng của dữ liệu, từ đó cải thiện hiệu suất và ra quyết định đúng đắn. Trường Doanh Nhân HBR hy vọng những bí quyết chia sẻ trong bài viết này sẽ giúp doanh nghiệp xây dựng một môi trường làm việc hiệu quả và thông minh hơn.