TRIỂN KHAI CHIẾN LƯỢC DẪN ĐẦU VỀ CHI PHÍ GIÚP CHIẾM LĨNH THỊ TRƯỜNG THÀNH CÔNG

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, triển khai chiến lược dẫn đầu về chi phí là giải pháp tối ưu giúp doanh nghiệp giữ vững vị thế và chiếm lĩnh thị trường. Trong bài viết dưới đây,hãy cùng Trường Doanh Nhân HBR tìm hiểu chiến lược dẫn đầu về chi phí là gì và làm thế nào để triển khai chiến lược này thành công.

1. Chiến lược dẫn đầu về chi phí là gì?

Chiến lược dẫn đầu về chi phí (Cost Leadership Strategy) là một chiến lược marketing tập trung vào việc mở rộng quy mô sản xuất, đồng thời cung cấp sản phẩm/dịch vụ với giá thành thấp nhất trên thị trường nhưng vẫn đảm bảo chất lượng. 

Mục tiêu của chiến lược này là thu hút lượng khách hàng lớn thông qua giá thành thấp hơn đối thủ, từ đó gia tăng doanh thu và thị phần. Với chiến lược này, doanh nghiệp thường không phân chia quá nhiều đoạn thị trường mà hướng đến một nhóm khách hàng rộng lớn, đa dạng.

2. Một số đặc điểm nổi bật của chiến lược dẫn đầu về chi phí

Chiến lược dẫn đầu về chi phí có một số đặc điểm nổi bật sau: 

2.1. Cạnh tranh bằng giá

Mục tiêu chính của chiến lược dẫn đầu về chi phí là cung cấp sản phẩm/dịch vụ với mức giá thấp hơn so với đối thủ cạnh tranh. Giá cả trở thành công cụ cạnh tranh chính, nhằm thu hút khách hàng nhạy cảm về giá và tạo ra rào cản cho các đối thủ muốn tiếp cận khách hàng này. Để làm được điều này, doanh nghiệp phải duy trì chi phí thấp mà vẫn đảm bảo lợi nhuận, cho phép giảm giá mà không ảnh hưởng đến tình hình tài chính.

2.2. Tập trung vào các sản phẩm/dịch vụ tiêu chuẩn

Chiến lược dẫn đầu về chi phí hướng đến việc cung cấp các sản phẩm/dịch vụ đủ đáp ứng nhu cầu cơ bản của khách hàng mà không cần các yếu tố cao cấp hoặc dịch vụ gia tăng. Do đó, doanh nghiệp sẽ không đầu tư quá nhiều vào việc cải tiến sản phẩm hay nâng cao trải nghiệm khách hàng, mà chỉ cung cấp sản phẩm đạt chuẩn chất lượng với giá thấp.

2.3. Định vị thị trường nhạy cảm về giá

Khách hàng mục tiêu của chiến lược này là nhóm khách hàng nhạy cảm về giá - những người coi giá cả là yếu tố quan trọng nhất trong quyết định mua sắm. Doanh nghiệp sử dụng chiến lược này thường định vị mình trong phân khúc "giá rẻ," thu hút đối tượng khách hàng tìm kiếm các giải pháp kinh tế mà không đặt nặng yếu tố thương hiệu hay tính năng cao cấp.

2.4. Tận dụng lợi thế kinh tế theo quy mô

Quy mô lớn giúp giảm chi phí sản phẩm đơn vị vì khi sản xuất và bán hàng với số lượng lớn, doanh nghiệp có thể giảm thiểu các chi phí cố định và tối ưu hóa hiệu quả sản xuất. Các doanh nghiệp dẫn đầu về chi phí thường đạt được lợi thế này thông qua mở rộng quy mô sản xuất, tạo điều kiện cho việc thương lượng với nhà cung cấp và tối ưu hóa quản lý kho bãi.

2.5. Tối ưu hóa chi phí sản xuất và vận hành

Tối ưu hóa chi phí sản xuất và vận hành là yếu tố cốt lõi của chiến lược dẫn đầu về chi phí, giúp doanh nghiệp duy trì giá bán thấp. Doanh nghiệp phải không ngừng cải tiến quy trình, ứng dụng công nghệ và tìm kiếm các phương pháp giảm chi phí, như sử dụng nguyên liệu rẻ hơn, tự động hóa, hoặc thuê ngoài các hoạt động không cốt lõi.

3. Lợi ích và hạn chế khi triển khai chiến lược dẫn đầu về chi phí

Chiến lược dẫn đầu về chi phí mang lại những lợi ích thiết thực cho doanh nghiệp, nhưng đồng thời cũng đi kèm một số hạn chế nhất định. 

3.1. Lợi ích

• Lợi thế cạnh tranh vững chắc: Chiến lược dẫn đầu về chi phí giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp, khiến đối thủ ngại cạnh tranh trực tiếp về giá cả. Nhờ lợi thế chi phí, doanh nghiệp vẫn duy trì được mức lợi nhuận ổn định ngay cả trong môi trường cạnh tranh khốc liệt.
• Lợi thế khi thương lượng của nhà cung cấp: Doanh nghiệp áp dụng chiến lược này ít bị ảnh hưởng bởi việc tăng giá đầu vào nhờ chi phí thấp. Điều này giúp doanh nghiệp dễ dàng hấp thụ những thay đổi từ phía nhà cung cấp mà vẫn duy trì mức sinh lời ổn định.
• Lợi thế khi thương lượng với khách hàng: Khi khách hàng có yêu cầu giảm giá, chiến lược dẫn đầu về chi phí giúp doanh nghiệp tránh được sức ép giảm giá quá mức, duy trì lợi nhuận ổn định mà vẫn thu hút được khách hàng.
• Lợi thế về khả năng thay thế sản phẩm: Doanh nghiệp sử dụng chiến lược dẫn đầu về chi phí có sự linh hoạt cao khi đối mặt nguy cơ thay thế sản phẩm. Bởi lẽ, họ có thể giảm giá sản phẩm để giữ vững thị phần khi xuất hiện sản phẩm thay thế.

3.2. Hạn chế

• Rủi ro về chất lượng sản phẩm: Cắt giảm chi phí có thể dẫn đến việc sử dụng nguyên liệu kém chất lượng hoặc đơn giản hoá quy trình sản xuất. Điều này có thể ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm, làm giảm sự hài lòng của khách hàng và gây tổn hại đến danh tiếng lâu dài của thương hiệu.
• Áp lực giảm giá liên tục: Trong thị trường cạnh tranh khốc liệt, doanh nghiệp buộc phải duy trì hoặc giảm giá sản phẩm để giữ vững vị thế dẫn đầu. Áp lực này có thể tạo ra gánh nặng tài chính lớn, yêu cầu doanh nghiệp không ngừng tối ưu hóa chi phí mà không làm giảm lợi nhuận. 
• Khó khăn trong việc tạo sự khác biệt: Khi quá tập trung vào việc cung cấp sản phẩm với chi phí thấp, doanh nghiệp có thể bỏ qua các yếu tố khác biệt khác. Kết quả là sản phẩm và dịch vụ có thể dễ dàng bị coi là "bình dân" hoặc thiếu sáng tạo.
• Nguy cơ bị sao chép và cạnh tranh từ các đối thủ giá rẻ: Các đối thủ mới dễ dàng sao chép mô hình kinh doanh chi phí thấp, tạo ra sự cạnh tranh khốc liệt. Sự cạnh tranh này có thể làm giảm lợi nhuận và hạn chế khả năng đầu tư vào cải tiến sản phẩm.

4. Phương pháp triển khai chiến lược dẫn đầu về chi phí hiệu quả

Để triển khai chiến lược dẫn đầu về chi phí thành công, doanh nghiệp cần thực hiện 2 phương pháp quan trọng dưới đây:

4.1. Triển khai các hoạt động chuỗi giá trị hiệu quả hơn đối thủ, kiểm soát các yếu tố phát sinh chi phí

Giảm chi phí là cách để doanh nghiệp cắt giảm các khoản không cần thiết, từ đó tăng lợi nhuận và hiệu quả hoạt động. Tuy nhiên, nếu cắt giảm thiếu cân nhắc, chất lượng sản phẩm/dịch vụ, năng suất lao động, và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp có thể bị ảnh hưởng. 

Vì vậy, việc tối ưu hóa các hoạt động trong chuỗi giá trị tốt hơn đối thủ cạnh tranh và kiểm soát chi phí của từng hoạt động là các phương pháp giúp cắt giảm chi phí một cách bền vững. 

Trước tiên, doanh nghiệp có thể triển khai các hoạt động trong chuỗi giá trị hiệu quả hơn đối thủ cạnh tranh bằng cách: 

• Tăng năng suất lao động
• Giảm lãng phí
• Tận dụng tối đa nguồn lực sẵn có.

Thứ hai, doanh nghiệp có thể kiểm soát các yếu tố phát sinh chi phí nhờ vào:

• Lập kế hoạch chi phí: Xác định các chi phí cần kiểm soát và phương pháp kiểm soát hiệu quả.

• Theo dõi chi phí: Theo dõi chi phí nhằm phát hiện các vấn đề và có biện pháp điều chỉnh kịp thời.
• Điều chỉnh chi phí: Giảm chi phí hợp lý và hiệu quả thông qua các biện pháp phù hợp

4.2. Cải tiến chuỗi giá trị tổng thể của doanh nghiệp để loại bỏ một số hoạt động có chi phí cao

Việc cải thiện chuỗi giá trị tổng thể của công ty nhằm loại bỏ các hoạt động phát sinh chi phí cao là một cách hiệu quả để giảm chi phí. Tuy nhiên, cần thực hiện biện pháp này một cách cẩn thận để không làm ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm/dịch vụ, năng suất lao động và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp. 

Những hoạt động chi phí cao thường là những hoạt động không cần thiết hoặc không tạo ra giá trị gia tăng cho sản phẩm/dịch vụ, bao gồm:

• Các hoạt động thừa: Những hoạt động không cần thiết hoặc ít được sử dụng.

Ví dụ: Một công ty bán hàng có bộ phận tiếp thị qua điện thoại, có thể loại bỏ vì họ đã sử dụng các kênh tiếp thị trực tuyến hiệu quả hơn.

• Các hoạt động kém hiệu quả: Những hoạt động có thể được thực hiện tốt hơn bằng công nghệ hoặc phương pháp mới.

Ví dụ: Một công ty bán lẻ sử dụng hệ thống quản lý kho lỗi thời có thể nâng cấp lên hệ thống hiện đại, giúp giảm tồn kho và chi phí.

• Các hoạt động không tạo ra giá trị gia tăng: Những hoạt động không đáp ứng được nhu cầu của khách hàng.

Ví dụ: Một công ty bán lẻ có chương trình khuyến mãi thường xuyên nhưng không thu hút được khách hàng. Chương trình này có thể được thay thế bằng các chương trình khuyến mãi nhắm đến mục tiêu cụ thể, phù hợp với thị hiếu khách hàng, từ đó tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả.

Loại bỏ các hoạt động phát sinh chi phí cao không cần thiết giúp doanh nghiệp giảm chi phí mà không làm ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm/dịch vụ, năng suất lao động và khả năng cạnh tranh. Tuy nhiên, cần thận trọng để đảm bảo không ảnh hưởng đến những hoạt động cần thiết và có giá trị gia tăng. 

Doanh nghiệp cần thực hiện các bước sau để cải tiến chuỗi giá trị tổng thể:

• Xác định các hoạt động phát sinh chi phí cao: Phân tích chi phí của các hoạt động trong chuỗi giá trị để xác định những hoạt động này.
• Đánh giá giá trị gia tăng của các hoạt động: Đánh giá giá trị gia tăng để xác định những hoạt động cần loại bỏ.
• Xác định các giải pháp thay thế: Tìm ra các giải pháp thay thế cho các hoạt động cần được loại bỏ.
• Thực hiện các giải pháp thay thế: Triển khai các giải pháp thay thế nhằm loại bỏ các hoạt động phát sinh chi phí cao.

5. Một số chiến lược dẫn đầu về chi phí phổ biến

Dưới đây là một số chiến lược dẫn đầu về chi phí mà doanh nghiệp có thể tham khảo:

5.1. Chiến lược chi phí thấp

Chiến lược này giúp doanh nghiệp tạo ra lợi thế cạnh tranh bằng cách sản xuất các sản phẩm hoặc dịch vụ với giá thành thấp hơn so với các đối thủ trong ngành. Điều này thu hút hiệu quả những khách hàng nhạy cảm với giá, từ đó giúp doanh nghiệp mở rộng thị phần trên thị trường.

5.2. Chiến lược khác biệt hóa sản phẩm

Chiến lược khác biệt hóa sản phẩm tập trung vào việc phát triển các sản phẩm hoặc dịch vụ có những đặc điểm nổi bật so với đối thủ. Mục tiêu của chiến lược khác biệt hóa là đáp ứng những nhu cầu cụ thể hoặc độc đáo của một nhóm khách hàng đa dạng mà doanh nghiệp hướng tới.

5.3. Chiến lược tập trung trọng điểm

Chiến lược này chủ yếu tập trung vào những thị trường mà doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh hơn so với đối thủ. Dựa trên vị trí địa lý, phân khúc khách hàng hoặc một nhánh sản phẩm cụ thể, chiến lược này nhằm phục vụ một ngách thị trường nhất định. Mục tiêu là đáp ứng nhu cầu của một nhóm khách hàng cụ thể trong một phân khúc thị trường hạn chế.

6. Khi nào doanh nghiệp nên triển khai chiến lược dẫn đầu về chi phí?

Doanh nghiệp nên cân nhắc triển khai chiến lược dẫn đầu về chi phí trong các tình huống sau:

• Khi cạnh tranh về giá giữa các đối thủ rất khốc liệt: Trong bối cảnh mà các nhà cung cấp cạnh tranh chủ yếu thông qua giá cả, doanh nghiệp cần phải giảm giá để duy trì vị thế trên thị trường. Nếu doanh nghiệp có khả năng cắt giảm chi phí sản xuất, họ có thể hạ giá bán mà không làm giảm lợi nhuận.
• Khi có ít cơ hội để tạo sự khác biệt cho sản phẩm: Nếu khách hàng không sẵn lòng chi trả thêm cho các sản phẩm hoặc dịch vụ tương đương về chất lượng và tính năng, doanh nghiệp cần áp dụng chiến lược giá thấp hơn để thu hút khách hàng.
• Khi hầu hết người tiêu dùng sử dụng sản phẩm theo những cách tương tự: Nếu khách hàng không chú trọng đến các tính năng hoặc lợi ích khác biệt của sản phẩm, việc giảm giá sẽ là một chiến lược hợp lý để cạnh tranh với các đối thủ trong ngành.
• Khi chi phí chuyển đổi giữa các nhà cung cấp là thấp: Nếu khách hàng có thể dễ dàng chuyển sang mua hàng từ một nhà cung cấp khác với giá thấp hơn, doanh nghiệp cần giảm giá để giữ chân khách hàng, ngăn chặn việc họ chuyển sang các đối thủ cạnh tranh.

7. Case Study - Chiến lược dẫn đầu về chi phí của Walmart

Walmart được biết đến là chuỗi siêu thị lớn nhất thế giới, nổi bật với mô hình bán hàng giá rẻ, cung cấp đa dạng các loại sản phẩm cho người tiêu dùng. Walmart là doanh nghiệp điển hình trong việc triển khai chế lược dẫn đầu về chi phí thành công. Cụ thể như sau:

1 - Thực hiện các hoạt động chuỗi giá trị hiệu quả hơn đối thủ 

Walmart đã áp dụng các sáng kiến thông minh để thực hiện chuỗi giá trị hiệu quả hơn so với đối thủ, giúp họ tiết kiệm chi phí đáng kể:

• Chia sẻ thông tin trực tuyến với nhà cung cấp: Sử dụng hệ thống trực tuyến để kết nối các nhà cung cấp và quầy tính tiền, cho phép chia sẻ thông tin thời gian thực về sở thích và yêu cầu của khách hàng. Nhờ đó, nhà cung cấp có thể tối ưu hóa quy trình sản xuất và đáp ứng nhanh chóng nhu cầu thị trường. 

• Tận dụng sức mua lớn: Walmart tập trung mua sắm số lượng lớn các mặt hàng chủ chốt, giúp họ có được các điều kiện ưu đãi và giá cả tốt hơn từ nhà cung cấp. Điều này cho phép giảm chi phí đầu vào (tiết kiệm 2,5%) và đưa ra mức giá thấp hơn cho khách hàng.
• Sử dụng công nghệ tự động hóa: Walmart đầu tư vào công nghệ hiện đại tại các trung tâm phân phối và hệ thống vận chuyển. Điều này không chỉ tăng năng suất mà còn giảm chi phí logistics, góp phần tạo ra lợi thế chi phí (tiết kiệm 4%).

2 - Cải tiến chuỗi giá trị tổng thể để loại bỏ các hoạt động có chi phí cao

Ngoài việc kiểm soát chi phí trong các hoạt động hàng ngày, Walmart cũng tập trung vào việc cải tiến toàn bộ chuỗi giá trị nhằm loại bỏ các hoạt động không cần thiết, giúp tiết kiệm chi phí tối đa:

• Tối ưu hóa danh mục sản phẩm: Walmart tối ưu hóa các loại sản phẩm bán ra, tập trung vào những sản phẩm có doanh thu cao và loại bỏ các sản phẩm không sinh lời. Điều này không chỉ giúp tăng doanh thu mà còn giảm chi phí lưu kho và tồn kho (tiết kiệm khoảng 2%).

• Cải thiện hệ thống quản lý kho và an ninh: Walmart đã cài đặt hệ thống quản lý kho và an ninh để giám sát chặt chẽ hàng hóa, từ đó giảm thiểu tổn thất do hao hụt, thất lạc (tiết kiệm khoảng 0,5%).
• Quản lý lao động hiệu quả: Walmart sử dụng các biện pháp quản lý lực lượng lao động tối ưu, giúp giảm thiểu chi phí lao động, đồng thời duy trì năng suất cao (tiết kiệm chi phí lao động khoảng 5%).

8. Những lưu ý khi áp dụng chiến lược dẫn đầu về chi phí

Khi triển khai chiến lược dẫn đầu về chi phí, doanh nghiệp cần lưu ý một số điểm quan trọng sau để đảm bảo hiệu quả và bền vững:

• Không nên hi sinh chất lượng: Doanh nghiệp chỉ nên cắt giảm chi phí ở những hạng mục không ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm. Một sản phẩm kém chất lượng có thể dẫn đến mất lòng tin từ khách hàng và gây thiệt hại lâu dài cho thương hiệu.
• Tập trung vào yếu tố bền vững: Doanh nghiệp cần đảm bảo rằng chiến lược dẫn đầu về chi phí không chỉ tạo ra lợi thế cạnh tranh tạm thời mà còn duy trì khả năng cạnh tranh lâu dài. Điều này bao gồm việc đầu tư vào công nghệ, cải tiến quy trình sản xuất và nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng.
• Chú trọng đến dịch vụ khách hàng: Cung cấp dịch vụ khách hàng tốt sẽ giúp giữ chân khách hàng và xây dựng lòng trung thành. Ngay cả khi giá cả thấp, nếu dịch vụ khách hàng không tốt, doanh nghiệp có thể mất đi khách hàng.
• Kiểm tra và tối ưu hóa liên tục: Để đảm bảo chiến lược chi phí thấp vẫn mang lại hiệu quả, doanh nghiệp cần đánh giá các hoạt động định kỳ nhằm phát hiện kịp thời những điểm yếu và cơ hội cải thiện trong quy trình sản xuất và cung ứng.

Việc triển khai chiến lược dẫn đầu về chi phí không chỉ giúp doanh nghiệp giảm chi phí sản xuất, tăng lợi nhuận mà còn củng cố vị trí cạnh tranh trên thị trường. Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả bền vững, doanh nghiệp cần thường xuyên đánh giá và tối ưu hóa các hoạt động trong chuỗi giá trị. Trường Doanh Nhân HBR hy vọng bài viết này sẽ mang lại giá trị hữu ích cho doanh nghiệp trong quá trình áp dụng chiến lược này.